امروزه پرورش هندوانه مکعبی و تولید آن با اشکال غير متعارف، بعنوان ميوه هايی خارق العاده و غير طبيعی (odd fruit) مورد توجه کشاورزان و مصرف کنندگان می باشند. اين شيوه تنها يک نوع ماجراجويی در حيطه کشاورزی محسوب نمی شود بلکه می توان از اين طريق به برخی اهداف در جهت بهبود وضعيت بازاريابی و گسترش فروش محصول برای کسب حداکثر درآمد اقتصادی نائل آمد. توليدات کشاورزی قادرند با برخورداری از برخی ويژگيها بر قدرت رقابتشان در بازارهای مصرف بيفزايند نظير:

1. امکان تهيه کنسانتره
2. هماهنگی نزديک با توليد متوالی و پايدار
3. سهولت تکثير و ازدياد (proliferation)
4. گستردگی تقاضا و جهان شمولی (globalization)
5. قابليت دستيابی به دانش توليد

پرورش هندوانه مکعبی با توجه به تمايل بازار مصرف

پرورش هندوانه مکعبی و توليد براساس تمايل و تقاضای بازار مصرف بطوريکه مصرف کنندگان آنها را بپسندند و بر ديگر محصولات و کالاهای مشابه ترجيح دهند از مهمترين عوامل موفقيت در جهان صرفاً تجاری امروز است. بطور کلی عوامل مؤثر بر ترجيح مواد غذايی جديد توسط مصرف کنندگان عبارتند از :

1- کاهش هزينه مصرفی و در نتيجه بهبود وضعيت اقتصادی خانوارها

2- حداقل 9/7 درصد از کل درآمد خانوارها برای تهيه غذای اصلی مصرف می گردد.

3- تقريباً 14/7 درصد از کل درآمد خانوارها برای ابتياع ميوه ها و سبزيجات خرج می شوند.

4- تأکيد مصرف کنندگان معمولاً بر مطمئن و بی ضرر بودن مواد و مزه محصولات غذايی می باشد بطوريکه :

• تقاضا برای تمشک پس از تشخيص وجود پارازيت غذازيست موسوم به ” cyclospora ” بر روی آن تا ميزان 1/3 کاهش يافت.
• بسياری از سوپر مارکت های زنجيره ای بريتانيا موسوم به ” Tesco ” از سال 2006 ميلادی با توجه به استقبال خريداران اقدام به عرضه هندوانه های مکعبی نموده اند و همواره توانسته اند اين محصول را با بهايی بسيار بيشتر از قيمت معمول در مقايسه با هندوانه های عادی به فروش برسانند.
• در حال حاضر بسياری از فروشندگان ميوه و سبزی اروپا و آمريکا اقدام به فروش هندوانه های مکعبی بصورت نصف و يا ربع ميوه می نمايند.

مراحل توليد 

پرورش هندوانه مکعبی را می توان حتی در باغچه های خانگی انجام داد اما ايجاد تغييرات ظاهری در اشکال معمول آنها می تواند تنوع و شادی را در زندگی برانگيزاند بطوريکه مشاهدۀ روند رشد و شکل گيريش درون چارچوب های گوناگون سبب سرور و رضايتمندی می شود. اغلب مردم و کشاورزان با مشاهده این اشکال از هندوانه ها بفکر می افتند که چگونه می توان اقدام به تولید آن کرد تا حيرت، هيجان و کنجکاوی وجودشان را اقناع کنند.

آنها از تصور اينکه با برملا کردنش در مهمانی ها بر شادی و شعف مهمانان و حضار خواهند افزود، لذت می برند و بر خود می بالند. در حقيقت تولید این شکل از هندوانه يک هوس زود گذر نيست بلکه تکنيکی واقعی و عملی است اما دستيابی به اطلاعات لازم برای توليد اينگونه ميوه ها نسبتاً دشوار است لذا تجربه و پافشاری در اينکار می تواند به دستاوردهای کافی و قابل اعتنا بينجامد.

خلاصه مراحل کاشت بشرح زير می باشند :

مرحله 1 – خاک بستر مزرعه را در زمان آماده سازی بايد اندکی بلندتر سازماندهی نمود تا زهکشی آب مازاد بخوبی صورت پذيرد و بوته های شاداب تری حاصل آيند و در نتيجه ميوه های سالمی پرورش يابند.

مرحله 2 – جعبه های مناسبی برای فرم دهی هندوانه انتخاب شوند :

الف- جنس جعبه های فرم دهنده :

– جنس جعبه ها را از اقلام زير تهيه می نمايند:

1. پلاستيک های شفاف
2. پلاستيک های غير شفاف بسيار مقاوم
3. پلاستيک های موجدار
4. تخته های چوبی

بهترين جنسی که برای ساختن جعبه های تولید هندوانه مکعبی انتخاب می شود، همانا ماده ای نشکن بنام ” polycarbonate ” می باشد که 30 برابر مقاوم تر از شيشه و 12 برابر مقاوم تر از ” Artylic ” است.

“آرتيليک” نوعی پلاستيک “ترموست” يا پلاستيک سختی ناپذير شفاف از جنس استرهای پليمريزه اسيدهای آکريليک می باشد. ماده “پلی کربونات” نمی شکند ولی در اثر فشار بيش از حد ناشی از رشد ميوه هندوانه از محل درزها به آرامی جدا می شود. اين ماده به اندازه يک عمر دوام می آورد.

ب – شکل و حجم جعبه ها :

بايد بهترين اندازۀ هندوانه های مکعبی بعنوان ميوه هايی عجيب و غريب تعيين شوند زيرا ارقام مختلف هندوانه در زمان رسيدگی دارای حجم و اندازه متفاوتی هستند چنانکه تيپ های Icebox نسبتاً کوچک ولی Charleston gray نسبتاً درشت می باشند.

کشاورزان ژاپنی ابعاد جعبه ها را بر اساس حجم نهايی ميوه و فواصل قفسه های يجچال های خانگی انتخاب می کنند مثلاً يکی از اندازه های متداولی که در اين رابطه برای جعبه ها يا قاب های رشد انتخاب می شود، مکعب هايی با ابعاد 8 برای هندوانه های کوچک است.

جعبه های فرم دهتده اجازه می دهند تا آب و رطوبت مازاد بخوبی تخليه شوند. بدين ترتيب پوسيدگی ناحيه شکمی ميوه هندوانه موسوم به Belly rot بکلی حذف می گردد و از حمله حشرات آفت نظير: ملخ ها و حلزون ها کاسته می شود. در مواقع استفاده از جعبه هايی که اضلاع جانبی ثابتی دارند،

در زمان برداشت و خارج ساختن ميوۀ هندوانه مجبور به شکستن جعبه ها خواهيد بود. برای ايجاد شکل های متنوع حتی می توان از بطری های بزرگ شيشه ای و يا شيشه های دهان گشاد بهره گرفت اما خروج ميوۀ هندوانه بالغ فقط با شکستن آنها امکان پذير خواهد بود.

مرحله 3 – ميوه های هندوانه نابالغ و در حال رشد سريع را انتخاب کنيد. برای جابجايی ميوه هندوانه و ساقه خزندۀ متصل به آن بايد با دقت و مراقبت عمل نمائيد زيرا بوته های رونده از جابجايی متنفرند.

مرحله 4 – قرار دادن ميوه ها درون جعبه های فرم دهنده :
کشاورزان با گذاشتن ميوه های نارس هندوانه درون جعبه های شفاف به رشد آنها مطابق با فرم جعبه های منتخب کمک می کنند. بطوريکه پرورش هندوانه های مکعبی توسط کشاورزان ژاپنی در جعبه های شيشه ای مقاوم و ويژه ای صورت می گیرد. ميوه هندوانه را درون جعبه ای که حداقل يکی از اضلاع جانبی اش قابل برداشتن و جابجايی باشد، قرار می دهند.

بطور معمول از جعبه های مکعبی برای پرورش هندوانه مکعبی استفاده می شود اما می توانيد انواع ديگری از جعبه های ابتکاری نيز بسازيد و يا سفارش دهيد. جعبه ها را به کمک خاک در موقعيت مناسب مستحکم سازيد و به آرامی وضعيت گياه را بنحو مناسبی تثبيت نمائيد. در صورت لزوم می توانيد فضاهای مازاد جعبه هارا موقتاً با کمپوست و يا مالچ پُر کنيد تا از تغيير وضعيت ميوه هندوانه جلوگيری گردد.

مرحله 5 – دوره داشت :
بر روی هر جعبه می توان يک بلوک سيمانی بعنوان سرباره قرار دهيد تا ثابت بماند. آبياری و ساير عمليات داشت بايد مطابق معمول تداوم يابد. مطمئن شويد که ميوه های هندوانه از نور کافی برخوردارند. آبياری بوته ها و در نتيجه رشد ميوه ها ممکن است باعث آسيب به جعبه ها شود لذا در صورت لزوم بايد نسبت به جايگزينی جعبه ها با جعبه های بزرگتر اقدام گردد بنابراين آماده نمودن تعدادی جعبه رزرو در اندازه های مختلف ضرورت دارند.

مرحله 6 – عمليات برداشت :
ميوه هندوانه زمانيکه در چارچوب قرار می گيرد، بخوبی در فضای محفظه حفظ می شود و همچنان که رشد می يابد بشکل فضای داخلی محفظه در می آيد. هندوانه ها تا مرحله رسيدگی حدود 60 روز را در جعبه ها سپری می کنند ولی زمانيکه ميوه ها به رشد نهايی رسيدند و به اشکال مورد نظر در آمدند بايد بموقع از بوته ها برداشت شوند و بلافاصله از جعبه ها و چارچوب ها آزاد گردند.

مزايا و فوايد پرورش 

کشاورزان زيرک و خوش ذوق ژاپنی ميوه های هندوانه را درون محفظه های مکعبی جا می دهند و آنها را مجبور به ادامه رشد در شرايط خاص و محدود می کنند. اين ميوه ها همچنان که به بوته ها متصلند، بمرور رشد می کنند و بزرگ می شوند و بشکل قالب های اطرافشان در می آيند. این فرم هندوانه ها دارای فوايد زير می باشد :

1. هندوانه های مکعبی پس از برداشت بخوبی بر روی همديگر قرار می گيرند و برای نگهداری در يخچال و يا انبارها مناسب ترند و براحتی با کاميون ها حمل و نقل می گردند درحاليکه هندوانه های گرد نيازمند فضای بيشتری در يخچال ها و سردخانه ها هستند و منظره مناسبی را در اين مکانها ايجاد نمی کنند و در مواقع حمل و نقل بميزان قابل توجهی صدمه می بينند.
2. آن ها را بخوبی می توان در جعبه ها و يا کاغذهای کادويی بسته بندی نمود و بعنوان هدايايی گرانبها و منحصر بفرد بفروش رسانيد.
3. بعنوان يک سرگرمی باعث می شود تا پرورش دهندگان خانگی برای اغناء حس کنجکاوی به انجام فعاليت های کشاورزی راغب گردند و ابعاد جديدی در احياء باغچه های خانگی گشوده می شود.
4. می توان با سهولت بيشتری برش يا قاچ تهيه نمود. برش هايی که از هندوانه های مکعبی تهيه می شوند، بفرم نوارها و باريکه های دراز هستند لذا بر خلاف قاچ های هلالی مرسوم به آسانی خورده می شوند.
5. در برخی مناطق که فضا برای پرورش کم است و به تعداد کافی نمی توان هندوانه تولید کرد بدين طريق می توان با کاشت هندوانه های کمتر ولی گرانبهاتر به درآمد کافی دست يافت.
6. از فسادپذيری کمتری در زمان انبارداری برخوردارند لذا از مقبوليت بيشتری به سبب کاهش هزينه ها و خسارات بهره مندند.
7. اندازه و فرم ميوه ها برای مصرف کنندگان خانگی بر خلاف مصارف صنايع غذايی اهميت فراوانی دارند و مشتريان آنها را بصورت گياهانی باور نکردنی و اعجاب انگيز تصور می کنند. لذا مشاهده ميوه های هندوانه ای که دارای اشکال غير متعارف هستند، موّجد حس جديد و غريبی در مشتريان می شود و عابران مسحور مشاهده ميوه هايی با اشکال تازه و غير منتظره می گردند و به تماشا، تحسين و خريداری آنها می پردازند.
8. پرورش دهندگان خانگی در ابتدا فقط برای سرگرمی و رفع نيازهای شخصی اقدام به توليد آن می نمودند درحاليکه در بسياری از کشورها از حالت تفننی گذشته و به مرحله تجاری و توليد انبوه قدم گذاشته است. کشور ژاپن از جمله اولين و بزرگترين بازارهای خريد و فروش آن است. همچنين اخيراً اينگونه هندوانه ها بمرور جايگاه ويژه ای را در سبد غذايی شهروندان بريتانيايی گشوده اند. عاملان تهيه و خريد ميوه های غير بومی شرکت عظيم و زنجيره ای فروش مواد غذايی ” Tesco ” انگليسی ها معتقدند که این هندوانه ها به سبب نگهداری و مصرف سهل تر مورد استقبال خريدارن می باشند لذا اقدام به عرضه محصول برزيل از ماه اکتبر هر سال می نمايند.
9. خرده فروشی این هندوانه ها از جايگاه رو به رشدی در دنيا برخوردار می باشد تا جائيکه اغلب مشتريان مبادرت به ابتياع آنها با بهايی بسيار بالاتر و حداقل دو برابر قيمت هندوانه های معمولی می نمايند.
   بهای هر یک از آنها در فروشگاه های ژاپن با برچسب ويژه ای مشخص شده اند چنانکه هر عدد متوسط را به بهای 10 هزار “ين” معادل 89 – 82 دلار آمريکا بفروش می رسانند، درحاليکه هندوانه های معمولی هم حجم آنها دارای ارزشی برابر با 25 – 15 دلار هستند. در اين راستا يک کشاورز اهل ايالت جورجيا آمريکا نيز با رضايت مندی اعلام نموده است که هر یک از آنها را به بهايی معادل چندين هندوانه معمولی بفروش می رساند.