پرورش گوسفند شاروله یکی از مهم‌ترین منابع تولید پروتئین است که با تولید گوشت قرمز و شیر با کیفیت، صنعتی پرسود و کلیدی در تأمین مواد غذایی محسوب می‌شود. در کشور ما نیز پرورش این نژاد خصوصاً در تأمین گوشت قرمز ، در اولویت اول قرار دارد.
معرفی گوسفند نژاد شاروله
شاروله یکی از نژادهای مشهور گوسفند در جهان است. خاستگاه این نژاد کشور فرانسه است و هنوز هم این دام در سراسر فرانسه پرورش داده می شود. این گوسفند یک نژاد گوشتی- شیری است که پرورش آن در کشورهای دیگر نیز رایج است.این نژاد میزان شیردهی قابل توجهی نیز دارد و از نظر تولید گوشت و هم از نظر شیر یکی از بهترین نژادها در سراسر جهان است. در مراتع آزاد و نیمه آزاد پرورش داده می شود و در اوایل فصل پاییز جفت گیری می نماید. سرعت رشد سریع این نژاد با درصد دوقلوزایی فرصت تولید بره‌های سنگین با لاشه بدون چربی را فراهم می‌کند. 40 تا 50 درصد صادرات مواد ژنتیکی گوسفند فرانسه را شامل می‌شود.
نام علمی گوسفند شاروله : Charollais sheep – Ovis aries
افزایش وزن روزانه : گرم ۳۵۱
وزن بره نر ۱ ماهه: کیلوگرم ۱٫۸
وزن بره نر ۷۰ روزه: کیلوگرم ۱۵٫۹
میزان دوقلوزایی در هر زایمان: ۱٫۸ کیلوگرم
وزن شاروله ماده بالغ: کیلوگرم ۹۵-۸۰
وزن نر بالغ: کیلو گرم۱۱۰-۱۷۰
میزان پشم تولیدی : 2 تا 2.5 کیلوگرم
طول الیاف: 4 تا 6 سانتیمتر
انتخاب نژاد گوسفند
درصد لاشه نژاد شاروله بیشتر از سایر نژاد ها است و به همین دلیل اغلب برای تولید گوشت پرورش داده می شوند. از قوچ های این نژاد برای اصلاح نژادهای دیگر و تولید بره زایی عضلانی استفاده می شود.این نژاد درحال حاضر در بیش از 25 کشور دنیا از جمله كانادا، ژاپن، سوئیس، لهستان، اسلواكی، تركیه، چین ونیز در كشور‌های اروپای شرقی نیز پرورش می یابد.
ویژگی های ظاهری گوسفند شاروله:
- جثه متوسط تا برزگ و عضلانی
- کمر دراز و ران و کپل بسیار ماهیچه ای
- پاهای کوتاه و فاقد پشم
بره‌ها در بدو تولد به رنگ مشکی بوده و این رنگ با رشد حیوان به سمت قهوه‌ای تیره پیش می‌رود و پس از اولین پشم‌چینی این رنگ به سمت رنگ اصلی حیوان بالغ (خاکستری) سوق پیدا می‌کند. از ویژگی‌های دیگر این حیوان وجود منگوله در زیر گردن می‌باشد که به عقیده برخی از دامداران وجود منگوله در گوسفند بیانگر تولید شیر بیشتر می‌باشد.
مقاومت بالای این نژاد
چرای این نوع نژاد در فصل زمستان همچنان پابرجاست و دلیل این موضوع مقاومت بالای گوسفند زنده شاروله نسبت به هر نوع آب و هوایی است. این نژاد در شرایط آب وهوایی زمستانی به دلیل مقاومت قادر به زنده ماندن و تولید می باشد و میشهای این نژاد در زمستان فقط شبها به آغل ها آورده می شوند و در تمام مدت در مراتع و پس چراها به چرا مشغول می باشند. اگر دامداری به دنبال سود دهی بالایی باشد می تواند اصلاح این نژاد را در جهت افزایش لاشه و کیفیت رشد به انجام برساند.
تولید مثل :
میزان باروری در گوسفند شاروله قابل توجه است و درصد دوقلوزایی آنها نیز بالاست. این گوسفندان در فصل تولید مثل اغلب باردار می شوند و اغلب در ماه دسامبر زایش دارند. بره زایی در ماه دسامبر ۱۸۰ درصد و در ماه فوریه ۲۰۰ درصد است. بره هایی که در بهمن ماه تا اسفند متولد می شوند به همراه مادرانشان در مرتع پرورش داده می شوند. این بره ها درصد لاشه قابل توجهی در حدود ۵۳ – ۵۰% دارند. بره های شاروله اغلب کم چرب و عضلانی دارند. همچنین در قسمت کمر و ران ماهیچه زیادی دارند.
سالیانه ۸۰۰ هزار شاروله تولید مثل می کنند و تمامی مشخصات آن ها در طی برنامه های اصلاح نژادی ثبت گردیده و تمامی اطلاعات طبق اصول آماری جمع آوری می شود. حدودا ۱۰۰ هزار راس از میش های نژاد شاورله به وسیله فناوری تلقیح مصنوعی و به روش لاپاراسکوپی بارور می شوند تا بره هایی اصلاح شده تولید کنند.
خاستگاه اصلی گوسفند شاروله منطقه‌ای به همین نام (شال یا به اصطلاح محلی چال) در شهرستان بوئین‌زهرا می‌باشد. ولی به‌طور عمده می‌توان این نژاد را در سایر نقاط استان از قبیل شهرستان قزوین – آبیک – تاکستان – بخش آوج (خرقان غربی) و شهرستان بوئین‌زهرا نیز یافت. ضمن اینکه استفاده از این نژاد و پرورش آن به استان قزوین نبوده و در استان‌های دیگر کشور از قبیل کرمان – سمنان – گلستان – یزد – فارس و سایر استان‌های به‌عنوان پایه پدری ، اغلب در آمیخته گریهای تجاری مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ویژگیها و پتانسیل‌های تولیدی گوسفند شاروله:
این نژاد در رده گوسفندان گوشتی طبقه‌بندی شده و دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:
- از لحاظ تولید گوشت حائز اهمیت است
- ضریب تبدیل غذایی ، منجر به افزایش وزن روزانه 250-280 گرم در طول دوره پروار شده که در نهایت گواه بازده اقتصادی آن می‌باشد.
- بالا بودن درصد دو قلوزایی:درصد دو قلوزایی به‌طور طبیعی در گله‌های با مدیریت مناسب در حدود 15-20 درصد گزارش می‌شود. لازم به ذکر است که سهم مناسبی از دام‌های تک قلوزا در آستانه دوقلوهایی قرار دارند زیرا انجام فلاشینگ و تغذیه دستی منجر به افزایش دو قلوزایی تا حد 30-35 درصد می‌شود. اگر چه در ایستگاه دو قلو زایی این نژاد 40 درصد نیز گزارش شده است.
- پیش رس بودن این نژاد نسبت به نژادهای دیگر :بره‌های نر و ماده مازاد در پایان دوره شیرخوارگی (چهارماهگی) آماده پروار می‌باشند.
- توانایی سه بارزایش در دو سال:این نژاد توانایی سه بار زایش در طول دو سال پیاپی را دارا می‌باشد (هر 8 ماه یک زایش).
- توانایی زایش خارج از فصل با انجام عملیات سیدرگذاری(هورمون تراپی).
لاشه دام:
فاکتورهای لاشه در بره های پرواری (مقادیر به صورت درصد):
| بازده لاشه | 49/799 |
| نسبت گوشت | 47/567 |
| نسبت استخوان | 17/83 |
| نسبت چربی | 13/46 |
تولید شیر:
شاروله علاوه بر دارا بودن قابلیت پیش رس بودن و تولید گوشت مطلوب توانایی تولید بیشتر قابل‌ملاحظه‌ای نیز دارد. در یک بررسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین میزان تولید شیر میش شال در ماه‌های مختلف یک دوره شیردهی بدین‌صورت گزارش گردیده است.
| ماه(دوره شیردهی) | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم | ششم |
| میزان تولید شیر (گرم در روز) | 1231 | 1006 | 885 | 869 | 813 | 629 |
همچنین طول دوره شیردهی کل تولید شیر چربی پروتئین لاکتوز و کل ماده خشک شیر میش به ترتیب 143.9 روز ، 121.5 کیلوگرم 5.84 ، 5.77 ، 4.95 ، 17.39 درصد برآورد شده است. گوسفندان دومنظوره دنیا که تولید شیرشان در مرتبه دوم اهمیت قرار دارد در یک دوره 150-90 روزه حدود 100-50 کیلوگرم شیر تولید می‌کنند و از این حیث گوسفند شاروله تولید شیر بالاتر از گوسفندان دومنظوره دنیا دارند.