طرح توجیهی تولید سولفات پتاسیم

گزارش حاضر مطالعات امکان سنجی مقدماتی و طرح توجیهی تولید سولفات پتاسیم جامد می باشد. که این محصول یکی از نمک های مهم دارای پتاسیم است که سفید رنگ بوده و به شکل های مختلف تهیه می شود. در حلال هایی مانند گلیسرول و آب حل شده در صورتیکه در حلال هایی مانند استون و الکل حل نمی شود.

میزان حلالیت آن در آب به دما وابسته است به طوريکه با افزایش دما افزایش می یابد. پتاسیم سولفات ماده معدنی است که می تواند پتاسیم موردنیاز گیاهان را از نظر کمی و کیفی تامین کرده و باعث بالا بردن کیفیت محصول، میزان رشد و همچنین مقاومت در برابر عوامل بیماریزا در گیاهان می شود.

به طور کلی، هر ترکیبی (آلی و معدنی) که بتواند چنین ویژگی داشته باشد کود نامیده می شود. کودها با توجه به ماهیت شان به دو گروه کودهای بیولوژی (آلی) و شیمیایی (معدنی) تقسیم بندی می شوند.

خلاصه اطلاعات مالی طرح توجیهی تولید سولفات پتاسیم (کود پتاس)

کودهای بیولوژی (آلی)

این دسته از کودها بیشتر شامل کودهای گیاهی (کود سبز) و حیوانی (فضولات جانورانی مانند مرغ ، گاو و گوسفند) می باشد و به دلیل آلودگی کم زیست-محیطی و بازیافت آنها مورد توجه بوده و کارآیی خوبی از خود نشان می دهند.

کودهای شیمیایی (معدنی)

این دسته از کودها خود شامل انواع گوناگونی مانند کودهای ازته (سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم و دی آمونیوم فسفات)، کودهای فسفاته (دی آمونیوم فسفات،تریپل سوپر فسفات،سوپر فسفات ساده و منو آمونیوم فسفات) و تولید کودهای پتاسه (نیترات پتاسیم، کلرید پتاسیم و سولفات پتاسیم) می باشند.

کود مورد بررسی در این گزارش تولید کود سولفات پتاسیم جامد می باشد که بر اساس تعاریف گفته شده در بالا در دسته دوم یعنی کودهای شیمیایی (معدنی) قرار می گیرد. طبق اطلاعات اخذ شده از وزارت صنایع، کدآیسیک تولید این محصول  24121131 می باشد.

برآورد سرمایه در حداقل ظرفیت اقتصادی طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

با توجه به مطالعات انجام شده و نیاز کشور به کود پتاس (واردات 45000 تن در سال) و اینکه ماده اولیه برای تهیه این محصول (پتاسیم کلرید) در ایران تولید می شود و همچنین با توجه به اینکه پتانسیل مصرف

کود پتاس در سالهای آتی بر اساس مطالعات انجام شده به حدود 100000 تن برآورد شده است، در این گزارش یک واحد با ظرفیت حداقل اقتصادی ( 20000 تن در سال) پیشنهاد و سرمایه گذاری ثابت بر اساس این ظرفیت برآورد شده است.

سرمایه گذاری ثابت طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

زمین لازم طرح احداث کارخانه تولید کود پتاس

مقدار زمین مورد نیاز برای احداث واحد تولید پتاسیم سولفات در حدود 2000 متر مربع تخمین زده می شود. با توجه به اینکه قیمت هر متر مربع از زمین در مناطق مختلف متغیر است،

لذا میانگین قیمت هر مترمربع را بر پایه 400000 ریال در نظر گرفته، بنابراین کل هزینه خرید زمین در حدود 800000000 ریال برآورد می شود.

تجهیزات کارخانه خط تولید کود سولفات پتاسیم

در این قسمت تجهیزات اصلی و جانبی برای تهیه پتاسیم سولفات شامل دستگاه های مخلوطکننده، فیلتر پرس، خشک کن و … و در نهایت بخش بسته بندی می باشد.

قیمت کل این تجهیزات ارزیابی شده و در نهایت کل هزینه موردنیاز جهت خریداری، نصب و راه اندازی تجهیزات با ظرفیت موردنظر در حدود 3000 میلیون ریال برآورد شده است.

محوطه سازی در طرح توجیهی تولید کود پتاس

هزینه های مربوط به تسطیح، دیوارکشی و … در جدول زیر ارائه شده است.

هزینه خرید لوازم اداری و وسایل نقلیه طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

لوازم اداری مانند میز و صندلی و… و همچنین وسایل نقلیه ای مانند کامیون، وانت و … برای شرکت های مختلف متفاوت بوده و بسته به نیاز شرکت و قدرت مالی مدیران آن متفاوت می باشد.

بر اساس برآوردهای انجام شده حداقل هزینه مورد نظر برای خرید وسایل نقلیه و لوازم اداری حدود 2000 میلیون ریال می باشد. (هزینه ها بروز نیست. اگر قیمت بروز می خواهید باید طرح توجیهی بروز سفارش بدهید.)

ساختمان سازی در طرح توجیهی کارخانه تولید کود پتاس

در جدول زیر هزینه های موردنظر برای ساخت سوله تولید، انبارهای نگهداری مواد اولیه و محصولات تولیدی و همچنین هزینه ساخت ساختمانهای اداری و خدماتی ارائه میشود.

بررسی تاسیسات در طرح توجیهی کارخانه تولید کود پتاس

بطور کلی تاسیسات موردنیاز یک شرکت شامل سرمایشی و گرمایشی، تصفیه کننده ها، اطفاء حریق، برق اضطراری و … می باشد.

هزینه های قبل از بهره برداری طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

این هزینه ها شامل هزینه ثبت شرکت ، آموزش اولیه پرسنل، تولید آزمایشی نمونه، اجاره دفتر مرکزی، تهیه طرح توجیهی بروز و هزینه های جانبی می باشد.

هزینه های پیش بینی نشده

معمولا بین 5 تا 10 درصد هزینه های مربوط به سرمایه گذاری ثابت به عنوان هزینه های پیش بینی نشده معادل 811/265 میلیون ریال درنظر گرفته میشه.

مواد اولیه موردنیاز طرح توجیهی تولید کود پتاس

مواد اولیه لازم سدیم سولفات، کلسیم سولفات، پتاسیم کلرید و … می باشد، که بصورت سنگهای معدنی مختلف در جهان وجود دارند. هر چند که حمل و نقل سنگهای معدن پتاس به دلیل آنکه در همان محل ابتدا به ترکیبات پتاسیم دار تبدیل می شوند، معمول نیست.

کل هزینه های سرمایه گذاری ثابت طرح توجیهی سولفات پتاسیم

منطقه مناسب اجرای طرح کارخانه تولید کود سولفات پتاسیم

از مهمترین پارامترهای موجود برای انتخاب محل مناسب برای اجرای طرح کارخانه تولید کود پتاس می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• نیروی انسانی موردنیاز (کاری و اداری)
• پایین بودن قیمت و دسترسی به مساحت بالای زمین موردنظر
• معافیت مالیاتی جهت افزایش میزان سود دهی طرح
• دسترسی آسان به منابع اولیه (پارامتر مهم در طرح های پتروشیمی)
• دسترسی راحت به پایگاه های جهانی جهت صادرات محصول و واردات مواد اولیه
• دسترسی و امکان تامین تاسیساتی مانند برق، آب و سوخت لازم

نحوه تامین سرمایه طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

شرایط اعطای تسهیلات بلندمدت برای ساخت و تسهیلات کوتاه مدت برای خرید مواد اولیه و تجهیزات لازم شامل :

1_ بخش سرمایه گذاری ثابت تا سقف 70 درصد که شامل قسمت های زیر است:

• ساختمان و محوطه سازی طرح، ماشین آلات و تجهیزات داخلی با ضریب 60 % محاسبه می شوند.
• ماشین آلات خارجی در صورت اجرای طرح در مناطق محروم با ضریب 60 % و در غیر این صورت با با ضریب 75 % محاسبه می شوند.

2_ طرح هایی که به مرحله بهره برداری می رسند، سرمایه در گردش موردنیاز آنها به میزان 70 % از شبکه بانکی می تواند تامین شود.

3_ نرخ سود تسهیلات ریالی در وام های کوتاه و بلند مدت در بخش صنعت 12 % می باشد.

4_ نرخ سود تسهیلات ارزی در وام های کوتاه و بلند مدت در بخش صنعت Libor + 2%

5_ مدت زمان دوران مشارکت، تنفس و بازپرداخت تسهیلانت ارزی و ریالی با توجه به ماهیت طرح تا 8 سال در نظر گرفته می شود.

6_ حداکثر مدت زمان تامین مالی از حساب ذخیره ارزی برای مناطق کم توسعه یافته و محروم 10سال در نظر گرفته می شود.

7_ در صورت اجرای طرح کارخانه تولید کود پتاس در شهرک های صنعتی، در چهار سال اول بهره برداری 80 % معافیت مالیاتی شامل طرح خواهد شد.

8_ در صورت اجرای طرح تولید سولفات پتاسیم در مناطق محروم، 10 سال اول شرکت از مالیات معاف خواهد بود.

9_ مالیات در مناطق عادی (غیر از شهرک های صنعتی و مناطق محروم) 25 درصد سود ناخالص تعیین شده است.

تولید سولفات پتاسیم و موارد کاربرد

امروزه در دنیا تلاش بر این است که برای تولید محصولی بهتر و سالمتر و همچنین آسیب رساندن کمتر به محیط زیست از کودها به صورت بهینه استفاده شود. در مصرف کود باید دقت زیادی انجام داد تا اثرات منفی بر روی گیاه کمتر گردد.

در بیانیه جهانی مربوط به غذا (WFS) که در سال 1998 منتشر شد، حاصلخیزی خاک مهمترین عاملی است که به طور مستقیم بر میزان تولیدات کشاورزی اثر می گذارد.

مهمترین عامل در حاصلخیزی خاک استفاده از کود مناسب می باشد، به گونه ای که در سالهای اخیر افزایش 40 تا 50 درصدی محصولات کشاورزی مرهون مصرف کودها در زمین های کشاورزی می باشد. به عبارتی می توان گفت که مصرف کودها به منظور تامین عناصر موردنیاز گیاه می باشد.

کودهای پتاسیم دار (پتاسیم کلرید و پتاسیم سولفات) جزو کودهای پرمصرف در جهان می باشند و به دلیل فراوانی نسبتاً خوب در طبیعت، منبع غذایی مناسب برای گیاه و ارزان بودن آن نسبت به کودهای دیگر برای تغذیه گیاه ترجیح داده می شود.

برای غلاتی مانند ذرت، چغندرقند، سویا، گندم و پنبه از این کود استفاده می شود که به دلیل داشتن خواص نزدیک با پتاسیم کلرید جایگزین بسیار خوبی برای پتاسیم بویژه در مناطقی که به دلیل وجود یون کلر زمین شور است، می باشد.

به دلیل حلالیت خوب این کود و همچنین هدر رفتن کم آن هنگام شسته شدن، جذب پتاسیم توسط خاک به خوبی انجام می شود که این ویژگی برای اغلب کودهای پتاسیم دار صادق است.

کالای جایگزین در طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

به دلیل اینکه پتاسیم عنصر ضروری و موردنیاز گیاه می باشد، لذا این کود را نمی توان با کودهای فسفاته و ازته جایگزین کرد و تنها می توان به جای آن از کودهایی که دارای پتاسیم هستند، مانند کلرید پتاسیم و کود کامل، استفاده نمود.

اهمیت استراتژیک تولید کود سولفات پتاسیم

با استناد به مدارک موجود، در سال 1384 بخش کشاورزی 25% اشتغال، 18% تولید ناخالص ملی و تامین کننده 85% نیاز غذایی کشور را به خود اختصاص داده است و از این نظر از اهمیت بالایی برخوردار است.

در حال حاضر استفاده از کودهای شیمیایی یکی از اقداماتی است که ما را در جهت بالا بردن تولید با بهترین کیفیت در واحد سطح کمک می کند. با توجه به گزارش های موجود در زمینه پتاسیم موجود در خاک، مناطقی مانند سواحل دریای خزر، حاشیه رودخانه زاینده رود،

زمین های شمال استان خوزستان و بعضی مناطق دیگر مقدار پتاسیم موجود در خاک حتی از مقدار فسفر نیز کمتر گزارش شده است، که بدلیل استفاده کم از کودهای پتاسیم دار از جمله پتاسیم سولفات می باشد.

با اینکه جذب پتاسیم توسط گیاه نسبت به جذب فسفر بیشتر بوده، لذا مقدار پتاسیم خاک پس از چند سال کاهش پیدا کرده، که به طبع باید توسط عوامل خارجی مانند کود جبران شود.

در کشورهای پیشرفته مقدار مصرف کودهای ازته و پتاسیم دار تقریبا یکسان و برابر بوده، در حالی که در کشور ما نسبت استفاده از کودهای ازت دار تقریبا 15 برابر بیشتر از مصرف کودهای پتاسیم دار می باشد.

بررسی روند مصرف کود سولفات پتاسیم

پتاسیم سولفات در گروه کودهای پتاسیم دار قرار دارد. به دلیل آنکه، پتاسیم موجود در کودهای پتاسیم دار باعث افزایش قند، ویتامین C، باعث بهبود در کیفیت رنگ پوست و همچنین خوش خوراکی میوه، در مرکبات و اکثر میوه ها و سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی، اسفناج و کاهو می گردد، به این نوع از کودها، کود کیفیت می گویند.

کمبود پتاسیم در گیاهان سبب شادابی کمتر آنها شده و در مواقعی که با کمبود آب مواجه شوند به شدت پژمرده می شوند. متاسفانه در سالهای نه چندان دور در ایران، به دلیل عدم رعایت نکات مهم و اساسی توسط کشاورزان، سبب شده است که اکثر زمین های کشاورزی ما کمبود عناصر سازنده و موردنیاز گیاهان،

از جمله پتاسیم، فسفر و نیتروژن را به شدت احساس کنند، که در این صورت سبب کاهش محصول و عدم کیفیت محصول تولیدی می شود. لذا افزایش تهیه محصولات کشاورزی با استفاده از کودهای مختلف در ایران از دهه 1960 شروع و هر ساله مقدار مصرف آن بیشتر شده است.

نتیجه گیری احداث کارخانه تولید کود سولفات پتاسیم

با توجه به رشد روز افزون صنایع کشاورزی، نیاز کشاورزان به استفاده از کودهای مختلف از جمله پتاسیم سولفات بسیار بالا می باشد. هر چند که فرآیند تولید آن چندان پیچیده نمی باشد ولی به دلایل نامعلومی این محصول در ایران به مقدار کمی تهیه می شود.

با توجه به اینکه مقدار مصرفی این کود به دلیل وارد کردن آن (حدود 45000 تن در سال 1388) است که در مقایسه با کودهای ازت دار و همچنین کود پتاسیم کلرید خیلی کمتر می باشد و پیش بینی می شود که به حدود 50000 تن در سال 1390 برسد.

بنابراین در صورت دسترسی به ماده اولیه، احداث یک (یا چندین) واحد 20000 تنی (و حتی بیشتر) در مناطق مختلف (بویژه مناطق محروم) به متقاضیان پیشنهاد می شود.

حمایت بازرگانی در طرح توجیهی تولید کود سولفات پتاسیم

در اغلب شرکت های وابسته به پتروشیمی متاسفانه بخشی از مواد اولیه و ماشین آلات لازم از خارج تامین می شود، که بعد از تست های اولیه و معاینات فنی و … و در صورت عدم مشکل از طریق گمرک وارد ایران می شوند. لذا برای این کار، حقوق گمرکی که گرفته می شود حدود 10 % قیمت کل جنس وارداتی می باشد.

همچنین در صورت صادر شدن کود پتاس ، مستلزم پرداخت حقوق گمرکی می باشد. هر چند که در سالهای اخیر برای ترغیب تولیدکنندگان داخل به امر صادرات محصولات خود، تشویق های مناسبی تصویب شده است که باعث افزایش صادرات گردیده ولی باید توجه بیشتری در این زمینه از جانب مسولان شود.