استفاده از پودر تخم مرغ در صنعت تجارت جهانی
ایران باید به دنبال بازارهای جدیدتر تخم مرغ به ویژه در میان کشورهای همسایه باشد، زیرا پوست تخم مرغ شکننده بوده و صادرات آن به دوردست ها با مشکل روبه رو می شود.
در بخش فرآورده های مایع پاستوریزه تخم مرغ و پودر آن سرمایه گذاری های مطلوبی در کشور انجام شده، طوری که هم اکنون هشت کارخانه تولید مایع پاستوریزه و سه کارخانه تولید پودر در سطح کشور مشغول فعالیت هستند.
یکی از راهکارهای حل مشکل مصرف سرانه تخم مرغ، بهبود وضعیت ترابری این محصول و میزان مازاد تخم مرغ، پاستوریزه و فرآوری و پودر کردن تخم مرغ است، تخم مرغ روز را فقط در صنعت صادرات منطقه ای می توان به کاربرد اما از تخم مرغ پاستوریزه و پودر تخم مرغ در تجارت جهانی هم می توان استفاده کرد.
فرآیند تولید
تخم‌مرغ خوراکی که ماده اولیه کارخانجات تولید پودر آن است بایستی از واحدهای معتبر و مکانیزه که تحت نظارت سازمان دامپزشکی فعالیت می‌نمایند، تهیه شود. از محموله های تخم‌مرغ در بدو ورود به کارخانه نمونه‌برداری شده، نمونه‌ها توسط واحد کنترل کیفیت بررسی شده، بعد از انجام آزمایش‌های لازم و تایید واحد کنترل کیفیت به مصرف می‌رسد.
در اولین مرحله تخممرغها جداسازی شده (Sorting) و تخممرغهای سفید، سالم و به ظاهر تمیز برای شستشو به دستگاه تخم‌مرغ‌شوی و تخممرغهای شکسته به واحد تبدیل ضایعات منتقل می‌شود.
دستگاه تخم مرغ شوی ابتدا تخممرغها را با آب خالص شستشو نموده و سپس با محلول ضدعفونی کننده (Detergent) ضدعفونی کرده و پس از آبکشی با آب تمیز در جریان وزش باد تخممرغها خشک شده و تحویل قسمت تخم‌مرغ شکن می‌شود.
در قسمت تخم‌مرغ شکن تخممرغها شکسته شده و بسته به نیاز مایع تخم‌مرغ در سه حالت مایع کامل تخم‌مرغ (مخلوط سفیده و زرده)، مایع زرده تخم‌مرغ و مایع سفیده تخم‌مرغ جداسازی می‌شود.
نحوه عملکرد دستگاه تخم‌مرغ شکن به گونه‌ای است که مایع هر تخم‌مرغ به صورت جداگانه از مقابل اپراتور گذشته و در صورت مشکوک بودن از مسیر خارج می‌شود. مایع تخم‌مرغ جمع آوری شده در دمای صفر تا ۴ درجه نگهداری شده و به تدریج به دستگاه اسپری دایر منتقل می‌شود.
پوسته‌های تخم‌مرغ همراه با مایع تخممرغهای مشکوک از قسمت تخم‌مرغ شکن به واحد تبدیل ضایعات منتقل می‌شود. در واحد تبدیل ضایعات پوسته‌های تخم‌مرغ و تخممرغهای شکسته در یک فرآیند حرارتی آب خود را از دست داده و به صورت پودر پوسته و ضایعات تخم‌مرغ که یک منبع غنی از کلسیم می‌باشد جهت استفاده در خوراک طیور به مرغداری‌ها ارسال می‌شود.
مایع تخم‌مرغ قبل از ورود به اسپری درایر وارد فیلتر شده و ناخالصی‌هایی چون ذرات ریز پوسته که احیاناً در هنگام شکستن تخم‌مرغ وارد مایع تخم‌مرغ شده و شانه های تخم‌مرغ جداسازی شده و مایع فیلتر شده و هموژن شده توسط پمپ تزریق به داخل محفظه درایر اسپری می‌شود.
مایع تخم‌مرغ اسپری شده در داخل محفظه درایر در معرض وزش جریان هوای گرم و در فضار هوای منفی حاصل از مکش پمپ خلاء رطوبت خود را به سرعت از دست داده و ماده جامد آن به صورت پودر در مخازن دستگاه جمع آوری می‌شود.
مزیت دستگاه‌های اسپری درایر نسبت به سایر خشک‌کن های موادغذایی در این است که سرعت بالای خشک کردن حداقل آسیب حرارتی را به ماده غذایی وارد کرده و پودر حاصل از این دستگاه‌ها بعد از بازسازی مجدد با آب تمام خصوصیات کاربردی و ارزش‌های غذایی مایع تخم‌مرغ تازه را دارا می‌باشد.
پودرهای تولید شده در پاکت‌های پلاستیک فودگرید توزین شده و سپس در کارتنهای ۵ لایه بسته بندی و پس از نصب لیبل و ثبت مشخصات با لفافی از پلاستیک پوشش داده شده و به انبار قرنطینه منتقل می‌شود. واحد کنترل کیفی از محصولات انبار قرنطینه نمونه برداری نموده پس از انجام آزمایش‌های لازم و اطمینان از سلامت محصول اجازه ترخیص و انتقال محصولات را به انبار محصول صادر می‌نماید.
پودر تخم مرغ فرموله شده (مخصوص صنایع غذایی)
علاوه بر ارزش غذایی و سایر خواص کاریردی،قدرت امولسیفایری تخم مرغ و فرآورده های آن همواره در فرآیند تولید در محصولات مختلف غذایی مورد توجه بوده است. مونودی گلیسرید و لستین از شاخصترین امولسیفایرهای رایج در صنعت غذا بوده و در طیف گسترده ای از مواد غذایی کاربرد دارد.
امولسیفایرهای موجود در پودر تخم مرغ فرموله شده در محصولات نانوایی و قنادی و سایر فرآورده های غذایی به همگن شدن شورتینگ با سایر مواد موجود در خمیر و استحکام سلول های هوا کمک می کند.
دکستروز به عنوان قندی احیاء کننده در دمای بالا می تواند موجب بهبود رنگ در محصولات نانوایی شود. پودر تخم مرغ فرموله شده که شامل مواد فوق می باشد در پاسخ به انتظارات مشتریان و به منظور افزایش خاصیت امولسیفایری پودر کامل تخم مرغ در ایران هم (شرکت گل پودرگلستان) تولید شده است.
پودر کامل تخم مرغ
تهیه شده از مایع تازه و سالم تخم مرغ (مخلوط زده و سفیده). جایگزینی مناسب برای تخم مرغ در مواد غذایی می باشد. برای تهیه یک کیلوگرم مایع تخم مرغ تازه دویست و پنجاه گرم از پودر کامل تخم مرغ را با هفتصد و پنجاه گرم آب ولرم مخلوط نموده و تا رسیدن به یک مخلوط همگن، آن را بهم بزنید. این میزان مایع بازسازی شده معادل یک کیلو گرم مایع تخم مرغ می باشد) بیست عدد تخم مرغ پوسته دار شصت گرمی .
۱۰میلیاردتومان برای شروع کار
تجهیزات مورد استفاده در این صنعت تماما از بلژیک وارد می شود و قیمت این دستگاه ها بالای ۶میلیارد تومان هزینه خواهد داشت. البته باید در نظر داشت که به تمام این هزینه ها، هزینه خرید مواد اولیه که همان تخم مرغ است اضافه خواهد شد، اگر ماهانه حدود ۲ تا ۳میلیارد تومان هزینه صرف خرید تخم مرغ شود قطعا برای شروع کار داشتن ۱۰میلیارد تومان سرمایه اولیه ضروری به نظر می رسد.
گفتنی است فضای مورد نیاز برای راه اندازی چنین کارخانه ای حدود ۴ تا ۵ هزار متر و برای کار در چنین سطحی به ۵۰ نفر نیروی کار احتیاج است. مدیر فروش شرکت پارس آیرین مهر با بیان اینکه پودر تخم مرغ در ایران طرفداران و مشتریان خود را دارد، مشکل این حوزه را ضعف در بخش صنعت عنوان می کند.
و می گوید: اقتصاد کشور با مشکلات عدیده ای رو به رو است و همین مسئله باعث شده تولیدکنندگان حوزه های مختلف یکی پس از دیگری به تعطیلی کارخانجات خود اقدام کنند. حال صنعت ما به نوعی با مصرف روزانه مردم و غذای آنها گره خورده است که توانسته ایم سرپا بمانیم، در غیر این صورت ما نیز ناچار به تعطیلی می شدیم.
صنایع تبدیلی تخم مرغ سوپاپ اطمینانی برای مرغداران
با توجه به اینکه تاریخچه تولید پودر تخم مرغ به جنگ جهانی دوم باز می گردد، استفاده آن بر سلامتی افراد تاثیر مستقیمی دارد. مصرف تخم مرغ تازه به دلیل انتشار آلودگی در بسیاری مواد از جمله کیک، شکلات، سس و… منسوخ شده و این ماده بیشتر در قالب پودر یا مایع منجمد در صنعت کاربرد دارد.
قیمت انواع پودر تخم مرغ :
| انواع پودر تخم مرغ (هر کیلو) | قیمت (تومان) |
| پودر سفیده |
45 هزار |
| پودر زرده |
23 هزار |
| ترکیبی از دو پودر زرده و سفیده | 23 هزار |
پودر کامل تخم مرغ در تولید کیک، کلوچه، بیسکویت، ماکارونی، سس، فرآورده های گوشتی و صنعت گزسازی و شکلات و حلوا ارده و مکمل های ورزشی و غذایی رژیمی استفاده می شود.
با توجه به اینکه تخم مرغ بعد از شیر مادر دومین ماده غذایی کامل محسوب می شود فعالیت چنین واحدهای تولیدی، به عنوان صنایع تبدیلی تخم مرغ، سوپاپ اطمینانی برای مرغداران تولیدکننده تخم مرغ در سطح کشور است. عدم ثبات قیمت تخم مرغ در بازار تهران حتی در طول یک هفته، موجب شده صنعتگران به انواع پاستوریزه و پودری آن روی آورند.
سرمایه اولیه طرح
احداث یک واحد تولید پودر سفیده تخم مرغ با ظرفیت اسمی معادل ۳۰۰ تن در سال و پودر زرده تخم مرغ با ظرفیت اسمی معادل ۷۰۰ تن در سال به سرمایه ای حدود ۱۵ میلیارد تومان نیاز دارد. تجهیزات و ماشین آلات مورد استفاده در این صنعت به طور کامل از خارج وارد می شود. قیمت هریک از دستگاه های مختلف این حوزه، مثل تخم مرغ شکن، سورتینگ و درایر بالای یک میلیارد تومان است.
برای شروع کار شما به یک فضای ۴هزارمتری و ۵۰نفر نیروی کار نیاز دارید. البته باید در نظر داشته باشید که ماده اولیه این صنعت که همان تخم مرغ است در هر فصلی قیمتی متفاوت دارد و شما باید در فصل ارزان این محصول اقدام به خرید تناژی آن کنید. هزینه خرید این ماده اولیه که تماما از داخل کشور تامین می شود نیز جزو هزینه ها و سرمایه اولیه محسوب می شود.
مجوز و فرصت ها
با توجه به جایگاه صنایع تبدیلی کشاورزی و تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر و ماندگاری بیشتر، تولید پودر تخم مرغ از این جهت که دارای مصارف متعددی است از توجیه اقتصادی خوبی برخوردار است. همچنین در حال حاضر اکثر صنایعی که از تخم مرغ استفاده می کنند چنانچه ملزم به رعایت مسائل و استانداردهای بهداشتی شوند ناگزیر به جایگزینی پودر تخم مرغ مبادرت خواهند کرد.
از سوی دیگر، با در نظر گرفتن سند چشم انداز ۲۰ساله و جایگاه صادرات غیر نفتی، صادرات محصولات غذایی و به تبع آن صادرات این محصول نیز اهمیت خواهد یافت. گفتنی است برای دریافت مجوز فعالیت در این حوزه باید به سازمان وزارت و صنایع مراجعه کنید، ضمن اینکه در نظر داشته باشید در این حوزه هیچ گونه اتحادیه و انجمنی فعالیت نمی کند.