گزارش حاضر با عنوان مطالعه پيش امكانسنجی طرح توجیهی توليد كولر گازی به بررسی و ارزيابی مقدماتی طراحی و مونتاژ محصول طرح در كشور اختصاص دارد. با توجه به روند رو به رشد تقاضا برای مصرف اين كالا در كشور، به نظر ميرسد سرمايه گذاری جهت توليد آن كه طرح حاضر به بررسی و امكانسنجی گام نخست، يعنی طراحی و مونتاژ پرداخته است، اقدامی توام با سودآوری مطلوب و گامی اساسی در قطع وابستگی به واردات باشد.
مطابق استاندارد ANSI و AHAM كولر گازی (اتاقی) مجموعه ای از قطعات مونتاژ شده به صورت يک واحد است كه درون پنجره، ديوار و يا كنسول نصب می شود. اين وسيله كه در اصل به منظور ايجاد جريان هوای مطبوع در يک فضای بسته، اتاق يا منطقه طراحی شده است، شامل يک منبع اصلی مبرد برای سردكردن و رطوبت زدايی و ابزاری برای گردش و پاكيزه كردن هوا است و ممكن است به ابزاری برای بادزدن و گرم كردن نيز مجهز باشد.
انواع كولر گازی
انواع اصلی كولرهای گازی اتاقی شامل پنجره ای (يک واحدی)، ديواری (دو تكه) و قابل حمل است. نوع ديواري دو واحد درونی و بيرونی دارد كه به ترتيب در داخل و خارج اتاق قرار مي گيرند.
مزيت اصلی كولرهای قابل حمل اين است كه ميتوان آنها را به راحتی در اتاق های مختلف استفاده كرد. اما همه انواع كولرهای گازی را ميتوان بدين شرح دسته بندی نمود:
- پنجره ای
- سيستم اسپيلت ديواری
- سيستم سقفی و ديواری
- سيستم كانالی (2 تكه مخفی)
- سيستم كاستی
- سيستم كاستی كوچک
- سيستم سقفی زمينی
- سيستم سقفی بزرگ بلند
- سيستم مالتی (تلفيقی)
- سيستم ايستاده
- سيستم پكيج مركزی
ويژگی های كولرهای گازی
از ويژگيهای آن ميتوان به موارد زير اشاره نمود:
- صرفه جويی در مصرف آب
- جدابودن كندانسور از اواپراتور و در نتيجه حذف صدا و گرما از محيط
- راندمان بالاتر
- وجود فيلتر های ضد باكتری و غبار
- توليد اكسيژن
- سرمايش و گرمايش بسيار مطلوب
- عدم رسوب گرفتگی لوله ها
- نگهداری آسان
- قابليت تنوع استفاده از يک كندانتور با شبكه های گوناگون : كاستی- ديواری زمينی– كانالی و…
- استفاده در كليه محيط های آب و هوایی
معايب
كولر گازی در كنار مزايای زيادی كه دارد از مشكلاتی هم رنج ميبرد كه نخستين آن مصرف انرژی است ، امری كه در ميان خانوارها در نگاه اول مانع مهمی جلوه می كند هزينه های ميليونی خريد و نصب به همراه افزايش قبض برق ماهانه می تواند هر خانواده ای را نسبت به خريد این محصول دلسرد كند.
هر چند با توجه به حذف هزينه های تعمير این کالا در بلند مدت كفه ترازو به نفع آن سنگين می شود، به طور متوسط، هزينه خريداری و نصب كولرهای گازی، بين 40 تا 60 درصد هزينه لازم برای تهيه و نصب سيستم های سرمايش عمده با همان كاركرد است.
درباره مصرف برق هم روز به روز پيشرفت های بيشتری حادث مي شود، در جديدترين مدلهای محصول طرح از كمپرسورهايی استفاده شده است كه می تواند با فركانس های متغير كار كند.
مشابه اين پديده را ميتوان در بالابرها كه شتاب حركت متغير است و حركت بالابر به تناوب سريع و كند می شود، مشاهده نمود. با اين فناوری تا 35درصد مصرف برق صرفه جويی می شود و از آن جالبتر بار اضافی تحميل شده به مدار برق در لحظه روشن كردن كولر بسيار كاهش می يابد.
نام و كد آيسيک
كد آيسيک 3 برای انواع كولر گازی عدد 29191360 می باشد.
تعرفه گمركی
شماره تعرفه گمركی محصول طرح حاضر ، 84151010 می باشد.
شرايط واردات
در سال 1385 حقوق گمركی واردات این کالا 45 % تعيين شده است.
استاندارهای ملی يا بين المللی
مطابق اعلام مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتی ايران، كولرهای گازی جزء كالاهای با مدت آزمون طولانی و يا عدم امكان آزمون در موسسه يا داخل كشور دسته بندی شده است. همچنين شماره استانداردهای 2-6016 و 6016 برای كولرهای گازی كه به قصد فروش در بازار داخلی توليد می شوند، معرفی شده است.
اما مهمترين استانداردهای بين المللی كولر گازی توسط موسسه استاندارد و انجمن لوازم خانگی آمريكا به شماره 1-RAC Standard AHAM/ANSI می باشد.
يكی از مهمترين فاكتورهای مؤثر در كاركرد محصول و انتخاب آن از سوی مشتری ، ميزان مصرف انرژی كولر است كه با مقياس EER (نرخ بازده انرژی) سنجيده می شود ، EER نسبت تـوان مصرفی (بر حسب كيـلووات) به ظرفيـت سرمادهـی آن بر حسب BTUs است.
موارد مصرف
كولرهای گازی اتاقی برای مناطقی كه فقط چند ماه از سال بسيار گرم يا شرجی هستند، مناسب اند و بيشتر برای خنک كردن فضاهای كوچک مانند يک اتاق استفاده ميشوند. در نتيجه استفاده از يک كولر برای خانه ها و فضاهای اداری كوچک و تعدادی از آنها برای فضاهای بزرگتر توصيه ميشود. ظرفيت موردنياز برای خنک كردن اتاق، به مساحت آن بستگی دارد و به صورت زير تعيين ميشود:
| ظرفيت كولر به نسبت مساحت فضا | |
| مساحت اتاق (متر مربع) | ظرفيت كولر (BTUs) |
| 10-15 | 5000 |
| 40-45 | 10000 |
| 70-100 | 18000 |
در صورتيكه اتاق در معرض تابش شديد نور خورشيد باشد، كمی به ظرفيت موردنياز افزوده می شود.
كالاهای جايگزين
در مناطق مرطوب، نميتوان كالای جايگزينی برای كولر يافت (مگر اينكه ساختمان مجهز به سيستم مركزی تهويه مطبوع باشد) در مناطق نيمه مرطوب و خش، ميتوان به جای اين كولر از كولر آبی استفاده كرد.
اهميت استراتژيكی كالا
با توجه به وضعيت آب و هوايی كشور كه در بخش گسترده ای از نواحی آن در تعدادی از ماه های سال، حتی تصور زندگی بدون كولر گازی نيز مقدور نمی باشد، می بايد اين كالا را در اين نواحی يک كالای استراتژيک و ضروری دانست.
ويژگی كالاهای ضروری و استراتژيک اين است كه ميزان كاهش در تقاضا، از ميزان افزايش قيمت، كمتر می باشد و اصطلاحا كشش ثابت به قيمت دارند. از سوی ديگر با توجه به اينكه نواحی جغرافيايی كه به عنوان بخش اصلی اين بازار در كشور محسوب ميشود به استانهای محروم و توسعه نيافته تعلق دارد.
كه ساكنان آنها با وجود نياز مبرم به اين كالا، در خريد، تعويض و يا بهينه سازی محصول طرح با مشكل مواجه می باشند، ميتوان با تلاش و جديت در توليد و ارائه ارزانتر اين كالا، بخش بزرگی از تقاضا را در كشور در اختيار گرفت.
كشورهای عمده توليدكننده و مصرف كننده
يكي از ويژگهايی توليدكنندگان در جهان امروزی اين است، كه اغلب آنها به شركتهای چند مليتی بسيار بزرگی تبديل شده اند كه لوازم و تجهيزات بسياری را در شاخه های مختلف از لوزام خانگی تا اتومبيل و گوشی تلفن همراه و … را تحت پوشش يک برند در كشورهای مختلف دنيا توليد و به بازار عرضه می كنند.
از اينروست كه بطور مثال نميتوان و نبايد كشور كره را بدليل حضور اول يه شركتهای اصلی توليدكننده كولرهای گازی، بزرگترين توليدكننده اين كالا در جهان دانست، بلكه بايد شركت های الجی، سامسونگ و دوو را به عنوان بزرگترين توليدكنندگان این کالا در جهان معرفی نمود.
چرا كه اين شركتها مالک برندهايی هستند كه در كشورهای مختلف دنيا تحت نام آنها توليد و به بازار عرضه ميشود. از اينرو شايسته تر خواهد بود تا به جای كشورهای اصلی توليدكننده به شناسايی شركتها و برندهای توليدی بپردازيم.
واردات و صادرات
بيشترين صادرات ايران اغلب به كشورهای عراق و افغانستان و بيشترين واردات از كشورهای جمهوری كره و چين بوده است. كشور عراق چشم انداز روشنی در توسعه بازار صادرات پيش رو ميگذارد.
تكنولوژی و روش توليد كولر گازی
بـا توجه به بررسی های صورت گرفته تعداد ايستگاه های كاری لازم برای خط مونتاژ همراه با تست و بسته بندی شامل 13 ايستگاه اصلی ميشود.
نقاط قوت و ضعف تكنولوژی توليد
سيستم تنظيم دما و دقت آن تأثير زيادی در ميزان مصرف انرژی و راحتی ساكنين دارد، يک سيستم با دقت بالا، ميتواند با كمترين ميزان مصرف انرژی محيطی را فراهم آورد كه نه سرد و نه گرم باشد. اين مساله سبب ميشود كه سهولت استفاده از كولر برای مصرف كننده و رضايت از آن بيشتر باشد.
برخی از كولرها به ساعت های داخلی مجهزند كه به سيستم اين امكان را ميدهد در ساعت مشخصی (قبل از شروع ساعت كاری يا قبل از رسيدن به منزل) شروع به كار كند و يا از كار بايستد.
تجهيزات توليد
فهرست تجهيزات موردنياز برای توليد در جدول زير آورده شده است.
| رديف | شرح | تعداد |
| 1 | جرثقيل بازويی 1 تن | 2 |
| 2 | كمپرسور هوا و متعلقات | 1 |
| 3 | نقاله غلتكی | به اندازه طول خط مونتاژ |
| 4 | پالت چوبی | به تعداد لازم |
| 5 | ليفتراک | 1 |
| 6 | دستگاه تست | 1 |
| 7 | سيستم اطفاء حريق | 1 |
| 8 | ساير تجهيزات | به تعداد لازم |
مواد اوليه موردنياز
قطعات و مواد تشكيل دهنده كولر گازی عبارتند از:
- كمپرسور و متعلقات آن
- اواپوراتور
- كندانسور
- ترموستات
- سيستم كنترل
- مجموعه فن اواپوراتور
- مجموعه فن كندانسور
- خازن استارت موتور
- قطعات مربوط به هدايت هوا در مسير مشخص
- سيستم تغيير دهنده جهت دميدن هوا
- شاسی
- بدنه
- گريل پلاستيكی
- مواد مبرد
- مواد پلاستيكی و فوم برای فيلترها
حمايتهای اقتصادی و بازرگانی
علاوه بر مجموعه حمايت هايی كه اخيرا دولت از صنايع كوچک و متوسط به عمل می آورد ، حضور در مناطق ويژه اقتصادی نيز شامل حمايتهايی خواهد شد، كه ميتوان به اهم آن به شرح ذيل اشاره نمود:
- امكان ورود كالا بدون پرداخت عوارض گمركی و سود بازرگانی به منطقه
- معافيت گمركی (به تناسب ارزش افزوده و مواد داخلي به كار رفته) برای ورود كالاهای ساخته شده در منطقه به داخل كشور
- امكان ترانزيت و صدور مجدد كالا بدون محدوديت
- امكان مشاركت و سرمايه گذاری داخلی و خارجی
- تضمين كامل سرمايه های خارجی و سود حاصل از آنها (مطابق قانون جلب و حمايت سرمايه های خارجی)
- آزادی كامل ورود و خروج سرمايه
پيشنهاد نهایی
يک سرمايه گذاری ، زمانی سودده تلقی ميشود كه سرمايه گذاران اصل و فرع بيشتری دريافت كنند، يا به عبارت ساده تر در انتظار دريافت يک نرخ بازگشت سرمايه مناسب باشند ، سرمايه گذاری در يک واحد توليدی يا صنعتی غالباً با ريسک همراه است، به همين جهت معمولاً سرمايه گذار انتظار دريافت نرخ بازگشت سرمايه ای بيش از نرخ بانک را دارد.
مقدار حداقل نرخ جذب كننده برای اشخاص يا شركت های مختلف با توجه به خصوصيات سرمايه گذاران فرق دارد، به همين جهت ممكن است يک پروژه برای شركتی اقتصادی تلقی گردد و برای شركت ديگری غير اقتصادی ، بديهی است چنانچه نرخ بازگشت سرمايه يک پروژه بيشتر يا مساوی حداقل نرخ جذب كننده شود، آن پروژه اقتصادی است.