گزارش حاضر طرح توجیهی توليد پوکه (معدنی و صنعتی لیکا) و کلوخه های سبک شده است ، اين مطالعات در قالب متدولوژی مطالعات امکان سنجی تهيه گرديده است. امروزه در دنيا احداث ساختمان و سازه های زير بنایی با سرعت زيادی در حال انجام است.
استفاده از مصالح قديمی و روش های سنتی ساخت ديگر جوابگوی سرعت موردنظر و نيازهای طراحی نمی باشد. از اينرو استفاده از مصالح جديد و کارا به همراه تکنيک های نوين در ساخت و ساز امر اجتناب ناپذيری محسوب می شود.
پوکه ها, سنگدانه های سبک طبيعی يا فرآوری شده ای هستند که به دليل تخلخل دارای وزن مخصوص کم می باشند ، اين دانه ها را میتوان به تنهايی به عنوان پر کننده فضاهای خالی به منظور کاهش وزن ، عايق کاری حرارتی و صوتی و نظاير آن به کاربرد همچنين از اين دانه ها در توليد ساير فرآورده های سبک مانند انواع بتن های دانه سبک ، ملات ها و اندودها ، فرآورده های قيری ، خاک کشاورزی و جز آن استفاده کرد.
سنگ دانه های سبک ممکن است طبيعی يا مصنوعی باشند ، برخی از دانه های طبيعی سبک مانند پاميس (pumice) يا پوکه سنگ ، اسکوريا (scoria) يا سنگ پا ، خاکستر و توف ها منشا آتشفشانی دارند و برخی مانند دياتوميت (diatomite) رسوبی هستند.
محدوديت استفاده از اين دانه ها اغلب به دليل مشکلات دسترسی به منابع و مسايل حمل ونقل است ، برخی از دانه های سبک طبيعی که به آن پوکه معدنی گفته می شود مانند پاميس و اسکوريا وجود دارند که محصول انفجارات آتشفشانی هستند.
پاميس معمولا حاصل انفجارات اسيدی است که به رنگ روشن با بافت سلولی ، شيشه ای و حاوی حباب فراوان ديده می شود ، پاميس به دانه های درشت و پاميست به دانه های ريز گفته می شود. هرگاه اين انفجارات از نوع قليايی باشند دانه های سبک سياه رنگی را به وجود می آورند که سيندرس ناميده می شوند.
انواع سبکدانه های طبيعی:
همانطوريکه بالا بیان شد برخی از مهمترين سبکدانه های طبيعی ميتوان از سنگ پا (scoria) ، پوکه معدنی (pumice) و توف نام برد که به بطور مختصری درباره آنها توضيحاتی درزير آمده :
الف – سنگ پا (scoria):
قديمی ترين سبکدانه است که مورد استفاده بشر قرار گرفته است،اين سنگ در اثر ورود مواد مذاب آتشفشانی به مخازن آب مثل درياها و درياچه ها و سردشدن سريع ايجاد می شود ، رنگ اين سبکدانه ها سياه , خاکستری روشن و قهوه ای تيره است.
به دليل سرد شدن سريع مواد مذاب آتشفشانی حبابهای نسبتا درشتی در اين سنگدانه وجود دارد که بعضا به هم پيوسته می باشند و تا سطح سنگدانه امتداد يافته اند. وزن مخصوص خشک ظاهری اين سبکدانه در حدود ٥٠٠ تا ٨٠٠ کيلوگرم بر مترمکعب است ، معادن نسبتا” بزرگی از اين مصالح در قروه وجود دارد.
ب- توليد پوکه معدنی (pumice):
اين سنگ به رنگ سفيد مايل به زرد تا خاکستری روشن است و داثر انباشته شدن خاکسترهای آتشفشانی و آهسته سرد شدن آنها همراه با انبساط ناشی از حبابهای به وجود آمده توسط بخار و گازهای موجود در آن به وجود می آيد.
معادن غنی پوميس ايران در اردبيل , آدربايجان شرقی , قروه , دامنه های البرز , کرمان و سيستان و بلوچستان وجود دارد، وزن مخصوص خشک ظاهری اين سبکدانه ها در حدود ٤٠٠ تا ٧٠٠ کيلوگرم بر مترمکعب است.
ج- توف :
خاکسترآتشفشانی که بعد از انفجار به طيقه جريانی يا ريزشی تجمع نموده و سخت می شوند به توف شهرت دارند. نوع توف تابع ترکيب شيميایی و کانی شناسی خاکسترهاست، وزن مخصوص توف های طبيعی در محدوده سنگدانه های معمولی است و از نوع سبکدانه به شمار نمی آيند.
اما برخی از انواع توف متخلخل بوده و وزن مخصوص آنها در حدود ٨٠٠ تا ١٢٠٠ کيلوگرم بر متر مکعب است که در خانواده سنگدانه های سبک به شمار می روند , رنگ اين توف ها معمولا” سياه , قرمز و سبز بوده و دارای رگه می باشند گزارشاتی مبنی بر وجود توف سبک در دامنه کوههای البرز ارئه شده است.
سبکدانه های مصنوعی
بدليل محدوديت منابع و ذخاير مربوط به سبکدانه های طبيعی در دنيا , لزوم توليد يکنواخت و انبوه پوکه صنعتی سبکدانه های به منظور کاربردهای مختلف و ساخت مصالح بر اساس اين نوع سبکدانه ها به عنوان يک ضرورت در صنعت ساختمان مطرح گرديد.
به همين منظور در اوايل قرن بيستم فردی بنام Hayde.J.S با استفاده از کوره دوار اقدام به منبسط کردن رس و شيل کرد و بدين ترتيب سبکدانه مصنوعی توليد نمود.
که الزامات سنگدانه ها شامل سختی و نفوذ ناپذيری و وزن مخصوص کمتری نسبت به سنگدانه های معمولی همانند شن و ماسه داشتند ، ابتدا تحت عنوان هايديت و بعدها در برخی کشور از جمله دانمارک ، نروژ ، سوئيس ، سوئد ، پرتغال ، انگليس و ايران با نام تجـاری ليکـا (Leca) نـام گرفت.
واژه ليکا عبارت است از Aggregate Clay Expanded Ligth يـا دانـه رس منبسط شده گرفته شده است ، در روش توليد اين دانه ها ابتدا خاک رس به عنوان ماده اوليه سبکدانه از معادن خاک رس به واحد فرآوری کارخانه حمل شده، بعد از نمونه گيری و کنترل دقيق مواد شيميايی و حصول اطمينان از نداشتن مواد شيميايی و آهکی بعد از آبدهی به صورت گل رس وارد کوره گردان می شوند.
وقتی گل رس در درجه حرارتی حدود 1200 درجه سانتی گــراد قـــرار می گيرد، گازهای ايجاد شده دانه ها را منبسط می کند و هزاران سلول هوای ريز درون آنها تشکيل می شوند. با سرد شدن مصالح، حبابهای هوا به صورت فضاهای منفک باقيمانده و سطح آنها سخت می شود.
دانه های ليکا دارای شکل تقريبا” گـرد و سـطح زبر و ناهموارند ، رويه ميکرو سکوپی خارجی دانه ها دارای خلل و فرج ريز و قهوه ای رنگ است ، بخش داخلی دانه ها دارای بافت سلولی سياه رنگ است.
بعد از مرحله توليد پوکه لیکا، محصولات به صورت دانه بندی مخلوط ٢٥-٠ ميلی متر وارد سرند شده و به سه رده دانـه بنـدی ٤ – ٠ ،١٠ -٤ و ٢٥-١٠ ميلی متر تفکيک می شوند.
Leca از نظر کیفيت شـيميايی و بيـولـوژيكی مـاده ای فسـاد ناپـذير و مقـاوم در برابـر قارچهـا اسـت بنابراين از اين ماده در کشت و تكثير به روش Hydroculture (کشـت ژلـه ای) برای نگهداری گل و گياه در بالكن و پشت بامها همچنين به عنوان مصالح تزيينی در معماری فضای سبز و باغچه ها استفاده ميشود.
مشخصات فنی سبکدانه های صنعتی (ليکا):
1. وزن کم
2. عايق حرارتی
3. عايق صوتی
4. تراکم ناپذيری
5. جذب آب
6. واکنش ناپذيری
7. مقاوم در برابر آتش
8. عمر مفيد
انواع سبکدانه ها
1- سبکدانه درشت
حداقل اندازه سبکدانه درشت دانه به 4.75 ميليمتر محدود می شود ، حداکثر اندازه نيز 37.5 ميليمتر است. استفاد از اين نوع پوکه صنعتی برای توليد بتن سبک متداول ترين گزينه است.
2- ريزدانه سبک
اندازه اغلب ريزدانه های سبک به ٢ تا ٤ ميليمتر محدود می شوند، ريزدانه های سبک جاذب آب اند و نيازمند مقدار بيشتری آب برای يک کارایی يکسان می باشند. ريزدانه های سبک معمولا” منجربه يم مخلوط خشن می شوند. وزن مخصوص اين نوع سبکدانه ها ٤٠٠ تا ١٢٠٠ کيلوگرم بر مترمکعب است.
تفاوت های سبکدانه های صنعتی و پوکه های معدنی
| پوکه صنعتی (ليکا) | پوکه های معدنی |
| وزن فضايی دانه بندی مخلوط که در هموار سازی و شيب بندی بکار می رود ٣٥٠ کيلوگرم بر مترمکعب و تقريبا” کمتر ازنصف پوکه های معدنی است. | دارای وزن فضايی ٧٠٠ تا١١٠٠ کيلوگرم بر مترمکعب بوده و ٢ تا ٣ برابر سنگين تر از ليکا می باشد. |
| ph دانه ليکا تقريبا” خنثی بوده و هيچگونه آسيبی به تاسيسات عبورداده از لايه ليکا وارد نمی کند. همچنين باعث هيچ نوع خورندگی و پوسيدگی ساير اجزا نمی شود. | پوکه های معدنی به دليل عدم فرآوری ممکن است دارای مواد معدنی واکنش پذير باشندکه به تدريج باعث پوسيدگی تاسيسات ساختمان ها می شوند. |
| درحالت اشباع، حداکثر جذب آب دانه ليکا ١٦ % می باشد. | پوکه های معدنی دارای ميزان جذب آب بيشتر نسبت به ليکا می باشند. جذب رطوبت بيشتر باعث کاهش مقاومت حرارتی لايه عايق می شود، اين مشکل بخصوص در اقليم های مرطوب اثرگذاری بيشتری دارد. |
| لايه ليکا با داشتن ضريب انتقال حرارتی ٠٩.mc٠/w می تواند به عنوان عايق عمل نموده و عايقکاری را حذف کند. | پوکه های معدنی دارای ضريب انتقال حرارتی بالاتری می باشند. |
| درمقابل فشار مکانيکی دائمی فشرده نمی شوند و نسبت درصد هوای موجود ثابت می ماند. | پوکه های معدنی و عايق های پلی استايرين غالبا” در اثر فشار مکانيکی دائم فشرده می شوند و باعث از بين رفتن خصوصيات عايقی آنها ميشود. |
| دانه بندی مخلوط ليکا که در شيب بندی بام استفاده می شود دارای دانه بندی اصلاح شده 25-0 ميلی متر بوده که يک دانه بندی اصلاح شده و منظم جهت شيب بندی می باشد. | پوکه های معدنی غالبا” فاقد دانه بندی مناسب می باشند به همين دليل تثبیت و پايداری لايه پوکه ريزی شده در شيب بندی همواره دچار مشکل می گردد. |
توجيهات اقتصادی بکارگيری محصولات پوکه های صنعتی (ليکا)
1- کاهش هزينه های سازه باربر :
استفاده از محصولات ليکا باعث کاهش ٢٠ تا ٣٠ درصدی کل بار مرده ساختمان می گردد. اگر اين کاهش وزن ، قبل از مرحله طراحی ديده شود ، باعث کاهش وزن بهينه سازه باربر می گردد.
هم چنين اگر بعد از طراحی و در مرحله اجرا محصولات ليکا بکار روند ، باعث بالا رفتن ضريب اطمينان سازه شده که نواقص احتمالی مراحل اجرا را می پوشانند.
2- کاهش پرت مصالح ساختمانی :
کارپذيری محصولات ليکا باعث می شود تا پرت مصالح صدرصدی وزن بار مرده ساختمـان مـی گردد. اگر اين کاهش وزن قبل از مرحله طراحی ديده شود،باعـث کاهش و بهينه سازی وزن سازه باربر و کاهـش مـيـزان مصـرف فـولاد بتـن و فولاد و افـزايـش عملکرد مناسب در زلزله می گـردد همچـنين باعــث بالا رفتن ضريب اطمينان سازه می شود که نواقص احتمالی مراحل اجراء را می پوشاند.
3- کاهش هزينه های انرژی مصرفی :
استفاده از محصولات ليکا باعث کاهش چشمگير انرژی مصرفی جهت سرمايش و گرمايش ساختمان می شود که با توجه به حذف تدريجی يارانه های انرژی در کشور و محاسبه قيمت های واقعی باعث صرفه جويی قابل ملاحظه ای در هزينه های پرداختی می گردد.
4- کاهش هزينه هاي تأسيسات :
عايق بودن محصولات ليکا باعث می شود تا دستگاههای تأسيساتی با ظرفيت های گرمايشی و سرمايشی بهينه و مناسب و با قيمت کمتر خريداری شوند ، همچنين باعث کاهش هزينه های انرژی مصرفی درآينده ساختمان می گردد.
که با توجه به پايه گذاری صعودی قيمت انرژی ميزان صرفه جويی قابل محاسبه می باشد. نمونه آزمايشی اجرا شده با مصالح ليکا در سال 85 باعث کاهش هزينه خريد تأسيسات سرمايشی به ميزان ٣ هزار تومان به ازای هر متر مربع شده است.
5- کاهش هزينه های نگهداری ساختمان :
محصولات ليکا بدليل دوام و نداشتن اثرات تخريبی بر ساير اجزای ساختمان بخصوص تأسيسات نقش بسزايی در کاهش هزينه های نگهداری ساختمان دارند. علاوه بر آن بدليل کارپذيری زياد در صورت نياز به انجام تعميرات احتمالی ، تخريب اجزا ساختمان بسيار محدود می شود.
6- سرعت در اجرای کار :
با توجه به ابعاد و اشکال مختلف و مناسب بلوک های ليکا ،سرعت اجرای کار بالاتر رفته و سرمايه تخصيص داده شده در بخش ساختمان به بازدهی زودتر می رسد. همچنين با توجه به ابعاد بزرگتر بلوک ليکا نسبت به آجر و سفال اجرت ديوار بسيار کمتر می شود.
7- کاهش هزينه های حمل و نقل و جابجايی
پايين بودن وزن مخصوص سبکدانه ليکا در هنگام اجرای ديوار در هنگام برش و شيارزنی کاهش يابد. همچنين از هدر رفتن ملات در هنگام اجرا جلوگيری می شود.
نام و کد آیسیک محصولات
نام محصول نهایی اين طرح ” توليد پوکه و کلوخه های سبک شده ” است ، که مطابق با طبقه بندی وزارت صنايع و معادن در رديف پوکه های معدنی و صنعتی با کد آيسيک (نسخه 3) ٢٦٩٩١٤٣٠ قرار می گيرد.
شماره تعرفه گمرکی :
در کتاب مقررات صادارات و واردات وزارت بازرگانی بعنوان متولی سياستگذاری صادرات و واردات کشور و همچنين تعيين کننده قانونی مقررات آن , محصول موردنظر در رديف پوکه سبک بر پايه پوکه خرد شده ، سربار يا گدازه با شماره تعرفه گمرکی ٦٨١٠١١١٠ و حقوق ورودی 15 قرار می گيرد.
شرايط واردات محصول :
با مراجعه به کتاب مقررات واردات و صادرات بازرگانی برای پوکه و کلوخه های سبک شده هيچ گونه محدوديت وارداتی در نظر گرفته نشده است ، اما دانه های سبک و سنگ ها و پوکه های معدنی و صنعتی در مقايسه با ساير محصولات صنعتی و معدنی , محصولاتی ارزان هستند.
اين محصولات آنقدر ارزان هستند که به دليل حجم زياد, گاهی حمل آن از يک کشور به کشور ديگر گرانتر از قيمت خود محصول خواهد شد. از طرفی اين محصول مصرف محلی داشته و انتخاب محل کارخانه با توجه به مرکز مصرف صورت می گيرد.
بررسی و ارائه استانداردهای موجود در محصول (ملی يا بين المللی)
جهت جلب اعتماد مصرف کنندگان و نيز رعايت کليه نکات مربوط به کنترل کيفيت محصول , توجه به استانداردهای موجود امری ضروری است. به طور کلی در مورد هر محصول , استانداردهای مختلف ملی و بين المللی توسط موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتی ايران تدوين و کليه توليدکنندگان محصول ملزم به رعايت اين استانداردها می باشند.
با بررسی های بعمل آمده و مراجعه به سايت سازمان استاندارد برای توليد پوکه یا سبکدانه صنعتی استاندارد اجباری ٧٦٥٦ در نظر گرفته شده و اخذ استاندارد تشويقی نيز امکان پذير است.
در رابطه استاندارهای بين المللی خصوصا” در رابطه با بررسی برخی خواص مکانيکی سبکدانه ها همانند وزن مخصوص , دانه بندی , مقاومت غيرمستقيم از آزمايش سايش لس آنجلس و جذب آب به ترتیب استانداردهای ASTM C127 , ASTM C535 , ASTM C136 , ASTM C127 وجودارد.
موارد مصرف و کاربرد:
مهمترين موارد مصرف و کاربرد توليد پوکه صنعتی یا لیکا در بخش های مختلف از قبيل:
– پی سازی و زيرسازی,کف سازی , سقف سازی و ديوارها
– پرکننده ها به عنوان ماده ای سبک
– زيرسازی و پی و بستر و روسازی راه
– تسطيح تورم و عايق کاری يخبندان
– زهکشی و جلوگيری از نفوذ مويين آب به لايه های روسازی
– حفاظت لوله های پوشيده از يخ زدگی و خشک نگهداشتن شيروانی ها
– تصفيه فاضلاب و صافی های هوازی و بی هوازی
– مجسمه سازی و… کاربرد دارد.
هم چنين از اين محصولات در ساخت ساير فرآورده های سبک مانند انواع بتن های دانه سبک ، ملات ها و اندودها و فرآورده های قيری ، خاک کشاورزی و جزء آنها استفاده می شود. همچنين در عايق بندی بام های ساختمانها به عنوان مصالح سبک در محل های موردنظر استفاده می شود.
| جدول کاربردهاى پوکه ليكا بر حسب اندازه دانه ها | |
| کاربرد | اندازه |
| عايق سازى کف، حذف ، عايق سازى پى، پرکننده سبک ، توليد بلوک کف، تسطيح بام، زيرساز ساختمان، زهكشى ابنيه | ليکای درشت دانه بادامی 10-25 میلیمتر |
| توليد بتن سبک ليكا، توليد بلوک، دال و اجزاى ساختمانى، زيرسازى | ليکای متوسط نخودی 10-4 میلیمتر |
| توليد بلوک ، دال و اجزاى ساختمانى توليد بتن سبک ، توليد اندود و ملات | ليکای ريزو بسيار ريزدانه 4-0 میلیمتر |
بررسی کالاهای جايگزين
با توجه به ويژگی ها و مزايای کاربرد اين محصول در راهسازی , ساختمان و سدسازی و … از قبیل وزن مخصوص کم ، گرمابندی و صدابندی ، مقاوت در برابر آتش ، مقاومت در برابر يخ زدگی و ذوب مجدد
خنثی بودن از نظر شيميايی ، عمر مفيد و طولانی ، تحت اثر آب ياری و جذب اصلاح حاصلخيزتر می شود ، دارای نفوذ پذيری و قابليت بالای نگهداری و تخلخل زياد و… هنوز کالايی با اين ويژگيها و مزايا جايگزين پوکه صنعتی لیکا نگرديده است.
اهميت استراتژيکی کالا در دنيای امروز :
وجود ويژگی هایی همانند تخلخل زياد, عاری بودن از هر گونه آفت و بيماری, ثبات ساختمانی, غير قابل فشردگی , طول عمر و دوام بالا , نفوذ پذيری و قابليت بالای نگهداری آب , وزن بسيار کم , وزن مخصوص کم, گرمابندی و صدابندی , مقاومت در برابر آتش ,مقاوت درمقابل سرما و يخ زدگی و ذوب مجدد ,خنثی بودن از نظر شيميايی و سازگاری با محيط زيست از يک طرف.
و کاربردهای اين محصول در راه سازی ها , جاده سازی ها , کارهای ساختمانی , سدسازی , پل سازی , تونل سازی و همچنين کشاورزی که خود اين فعاليتها از نظر استراتژيک دارای اهميت فوق العاده ای برای هر کشوری هستند. اهميت ويژه و استراتژيک اين محصول را بخوبی نمايان می سازد.
تکنولوژی و روش های توليد محصول در کشور و مقايسه آن با ديگر کشورها
با توجه به اينكه عمده کشورهای دارنده اين تكنولوژی از قبيل دانمارک ، نروژ ، سوئيس ، سوئد ، پرتغال ، انگليس ، چک ، اسلواکی ، لهستان ، آمريکا ، آفريقای جنوبی , فرانسه , ايتاليا و اسپانيا از سطح تكنولوژی بالايی برخوردارند.
سطح تكنولوژی واحدهای فعال موجود در داخل کشور نيز بدليل بهره گيری از ماشين آلات اين کشورها از همان سطح مدرن برخوردار و روش توليد آنها تفاوت چندانی با روش توليد ديگر کشورها ندارد.
اغلب تجهيزات و ماشين آلات به کار رفته در استخراج و تامين مواد اوليه محصول در داخل کشور توليد می شوند ، برخی از اين ماشين آلات معدنی عبارتند از:
- ماشين آلات چند بيلی
- گود برداری (دراگ لاين)
- کج بيل
- لودر و بلدزور
اما سنگ دانه های مصنوعی و پوکه و کلوخه های سبک شده صنعتی و معدنی به چهار روش توليد می شوند که بطور خلاصه به شرح آنها پرداخته می شود:
روش اول :
در اين روش سنگ دانه های مصنوعی از حرارت دادن و انبساط خاک رس، سنگ رس (شيل و مارن) ، سنگ رس دياتومه ای ، سنگ لوح پريت ، ورميکوليت و اسبدين به دست می آيد.
روش دوم :
در اين روش سرباره مذاب کوره های آهن گدازی با پاشيدن مقادير کنترل شده آب به کمک جت آب منبسط می گردد.
روش سوم:
در اين روش از جوش صنعتی حاصل از خاکستر کوره های زغال سنگ استفاده می شود.
روش چهارم :
در اين روش دانه های سبک از ترکيبات آلی نظير پلی استايرن منبسط شده توليد می شوند.
در ايـران تنـها از روش اول بـرای توليـد خـاک رس منبسـط شـده استفاده می شود. شرح کامل آن بقرار زير است:
در روش توليد اين دانه ها ابتدا خاک رس به عنوان ماده اوليه سبکدانه از معادن خاک رس به واحد فرآوری کارخانه حمل شده، بعد از نمونه گيری و کنترل دقيق مواد شيميايی و حصول اطمينان از نداشتن مواد شيميايی و آهکی بعد از آبدهی به صورت گل رس وارد کوره گردان می شوند.
وقتی گل رس در درجه حرارتی حدود ١٢٠٠ درجه سانتی گـراد قـرار می گيرد، گازهای ايجاد شده دانه ها را منبسط ميکند و هزاران سلول هوای ريز درون آنها تشکيل می شوند. با سرد شدن مصالح، حبابهای هوا به صورت فضاهای منفک باقی مانده و سطح آنها سخت می شود. دانه های ليکا دارای شکل تقريبا” گرد و سطح زبر و ناهموارند.
رويه ميکروسکوپی خارجی دانه ها دارای خلل و فرج ريز و قهوه ای رنگ است. بخش داخلی دانه ها دارای بافت سلولی سياه رنگ است. بعد از مرحله توليد پوکه لیکا ، محصولات به صورت دانه بندی مخلوط ٢٥-٠ میلیمتر وارد سرند شده و به سه رده دانـه بنـدی ٤ – ٠ ،١٠ -٤ و ٢٥ -١٠ ميلی متر تفکيک می شوند.
تجهيزات و ماشين آلات
باتوجه به فرايند توليد , ماشين آلات زير برای واحد پوکه صنعتی موردنياز می باشد:
| ردیف | شرح | تعداد |
| 1 | آسياب | 1 |
| 2 | مخلوط کن | 1 |
| 3 | آسياب غلطکی | 1 |
| 4 | کوره خشک کن | 1 |
| 5 | کوره پخت | 1 |
| 6 | خنک کننده | 1 |
| 7 | سرند 4-0 میلیمتر | 6 |
| 8 | سيستم انتقال بين دستگاهی (نقاله) |
2 |
| 9 | سیستم پمپاژ آب | 1 |
| 10 | سیستم کنترلرميکروپروسسوری | 1 |
| 11 | تجهيزات بارگیری | 1 |
| 12 | تجهيزات توزین | 1 |
| 13 | تجهيزات آزمايشگاهی کنترل کيفيت | 1 |