محصول مورد مطالعه طرح توجیهی حاضر ، دوچرخه ثابت طبی و ورزشی می باشد. اين دوچرخـه هـا به منظور ورزش و يا توانمندسازی بيماران در پزشكی كاربرد دارند. دوچرخه های ثابت شبيه دوچرخه های معمولی است ولی با اين تفاوت كـه ايـن دوچرخـه هـا چرخ جلو نداشته و به جای چرخ عقب نيز يک قرص فلزی چدنی نصب شده و هنگـام ركـاب زنـی اين قرص میچرخد.
وزن قرص نسبتا بالا است و اين امر سبب می گردد كه ورزشكار يا بيمـار در هنگام ركاب زدن نيازمند صرف انرژی همانند دوچرخه رانی گردد. دوچرخه های موردنظر معمولا روی زمين ثابت بوده و هيچگونه حركت انتقالی ندارنـد و لـذا انرژی حركتی حاصل از ركاب زدن راننده صرف چرخش آزاد (بدون اتـصال بـه زمـين) چـرخ عقب (قرص چدنی) می گردد.
هدف از استفاده اين نوع دوچرخه ها ، تقويت عضلانی پا ، ران و كمر انسان می باشـد كـه در مورد ورزشكاران تقويت و نيرومندسازی عضلانی و در مورد بيماران توانمندسازی قسمت های موردنظر بيمار و فعاليت عادی آنها می باشد.
انواع دوچرخه های طبی و ورزشی
دوچرخه های ثابت را در حالت كلی می توان به دو گروه عمده طبقه بندی كرد:
دوچرخه های ثابت طبی
اين نوع دوچرخه ها برای بيماران نيازمند توانمندسازی عضلانی طراحی و ساخته می شود. لـذا نيروی موردنياز برای ركاب زنی بر اساس شرايط يک فـرد بيمـار طراحـی و اجـرا مـی گـردد . همچنين استفاده از اين نوع دوچرخه ها سبب جلوگيری از ابتلا به برخی بيماری ها مانند آرتورز و قلبی می گردد و به همين دليل برخی افراد از آن استفاده می كنند.
دوچرخه های ثابت ورزشی
اين نوع دوچرخه ها برای ورزشكاران طراحی و ساخته می شود. لذا نيـروی مـوردنيـاز بـرای ركاب زنی معمولا بيشتر از نوع طبی آن می باشد.
كد ISIC محصول
محصولات مـورد مطالعـه مطـابق طبقـه بنـدی وزارت صـنايع و معـادن دارای كـد آيـسيک 36931271 می باشد.
شماره تعرفه گمركی
با استناد بر مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی ، هيچگونـه شـماره تعرفـه خاصـی برای دوچرخه طبی و يا ورزشـی بدسـت نيامـده اسـت ولـی مطـابق مطالعـات ميـدانی صورت گرفته ، وجود مارک های مختلف خارجی در بازار مشاهده شده است و لذا بـه نظـر مـيرسد كه اين كالا در رديف شماره تعرفه 9506 تحت عنوان اشياء و ادوات برای تمرينـات عمـومی فيزيكی طبقه بندی شده باشد. حقوق ورودی اين گروه از كالاها 4 تا 20 درصد است.
شرايط واردات محصول
همانطوريكه در بالا ذكر گرديد كالای مـورد مطالعـه شـما رده تعرفـه مـستقلی نـدارد ولـی بـا مراجعه به كتاب مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی در رديف شماره تعرفه ذكر شـده ، نتيجه گيری شده است كه محدوديت خاصی برای واردات محصولات مورد مطالعه وجود ندارد. لذا با پرداخت حقوق گمركی به شرح میزان ذکر شده در بـالا امكـان واردات وجـود خواهـد داشت.
بررسی استانداردهای موجود در مورد محصول
استاندارد ملی ايران
با مراجعه به اطلاعات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتی ايران ، نتيجه گيری شده است كه استاندارد ملی شماره 4605 تدوين شده در سـال 1377 در ارتبـاط بـا اسـتاندارد لازم دوچرخـه ثابت ورزشی و پزشكی می باشد.
استانداردهای جهانی
استانداردهای جهانی زير در مورد دوچرخه های ثابت ورزشی و طبی در جهان وجود دارد:
- استاندارد ژاپن 9512 D
- استاندارد اروپایی 3365 DIN
معرفی موارد مصرف و كاربرد
دوچرخه طبی و ورزشی همانطوريكه از نام آن مشخص است برای توانمند سازی بيمـاران و يا ورزشكاران مورد استفاده قرار می گيرد . در حالت كاربردهای ورزشی هـدف از كـاربرد ايـن دستگاه تقويت عضلانی ورزشكار به خـصوص در نـواحی پـا ، ران ، كمـر و مفاصـل و همچنـين افزايش استقامت بدن می باشد.
- خاصيت نرمشی برای اندام تحتانی
- مناسب برای افراد ديابتی
- مناسب برای افرادی كه دچار بيماری های قلبی هستند
- كاهش فشار خون
- مناسب برای افراد با مشكلات ريوی
- مناسب برای افرادی كه دارای كمردرد هستند
- افزايش استقامت بدن بيماران
- كاهش كلسترول خون
همچنين استفاده از دستگاه دوچرخه ثابت برای پيشگيری از بيماری های آرتروز – كمردرد – افزايش وزن كاملا موثر می باشد.
بررسی كالاهای جايگزين و تجزيه و تحليل اثرات آن بر مصرف محصول
دوچرخه طبی وسيله ای است كه در جای خود دارای كاربرد است از اينرو نمـی تـوان كـالای جايگزينی را برای آن معرفی كرد.
بررسی اهميت استراتژيكی كالا در دنيای امروز
دوچرخه ثابت از جمله تجهيزات معمول در مهندسی پزشكی و ورزش بوده و كـاربرد خـود را در اين عرصه ها ارائه می دهند و بـا بررسـی هـای صـورت گرفتـه مـی تـو ان ايـن تجهيـز را در فهرست كالاهای عمومی بازار طبقه بندی نموده و لذا اهميت استراتژيک خاصی را نمی توان برای آن عنوان نمـود.
البتـه بـا توجـه بـر واردات ايـن كـالا از كـشورهای مختلـف و وجـود پتانـسيل صادراتی برای آن، می توان گفت كه در صورت توسعه توليد داخل آن ، جلـوگيری از خـروج ارز و همچنين توسعه صادرات در مورد آن بوجود خواهد آمـد لـيكن در هـر صـورت ايـن موضـوع عمومی بودن كالا را همچنان حفظ خواهد نمود و بر اساس آن غير استراتژيک بودن كـالا را مـيتوان پذيرفت.
كشورهای عمده توليدكننده و مصرف كننده محصول
كشورهای عمده توليدكننده
با انجام جستجوهای اينترنتی كشورهای عمده توليدكننده دوچرخه طبی و ورزشـی بـه صـورت زير استخراج و جمع آوری شده است:
- آلمان
- آمريكا
- چين
- تايوان
- انگلستان
- كره جنوبی
- ايتاليا
- بلژيک
كشورهای عمده مصرف كننده
محصول مورد مطالعه در كليه كشورهای جهان دارای كاربرد است و تقريبا نمیتوان كشوری را از اين امر مستثنی نموده و كشوری را به عنوان مصرف كننده عمده معرفی كرد.
معرفی شرايط صادرات
از نقطه نظر مقررات وزارت بازرگـانی، بـرای صـادرات محـصولات توليـدی طـرح هيچگونـه شرايط و محدوديتی وجود ندارد. ليكن از آنجايی كه اين محصولات ، يک كالای صنعتی محـسوب ميگردند، از اينرو ورود به بازارهای جهانی مستلزم برخورداری توليدكننده از شرايطی می باشد كه در جدول زير به شرايط فوق اشاره شده است.
| معرفی شرايط موردنياز برای صادرات دوچرخه طبی و ورزشی |
||
| ردیف | شرایط لازم | شرح |
| 1 | برخورداری از مزيت رقابتی به لحاظ قيمت | يكی از معيارهـای مهـم در صـادرات ، برخـورداری از قيمـتهـای رقـابتی جهانی می باشد كه اين مورد نيز به شرايط اقتصاد كلان كشور در مقايـسه با كشورهای مقصد صادرات باز می گـردد. كـشور ايـران بعنـوان يكـی از كشورهای توليدكننده مواد اوليه محصولات مـورد مطالعـه محـسوب مـیشود و لذا قدرت رقابتی آن در بازارهای جهانی برای ايـن محـصولات بـالا است. از جمله اين شرايط ديگر ميتوان به نرخ ارز، نرخ بهره، قيمت مواد اوليه، نرخ تورم و موارد مشابه اشاره كرد كه با توجه به متغير بودن عوامل فوق، لازم است توجيه پذيری اقتصادی صادرات در زمان واقعی صادرات و كشور های مقصد مورد تحليل قرار گيرد. |
| 2 | لحاظ كيفيت | محصولات توليدی لازم است از كيفيت مناسب برخوردار باشد تا امكان وارد سازی آن به بازارهای جهانی بوجود آيد. كيفيت در مورد اين كالا شامل زيبایی ظاهری ، انتخاب درست مواد اوليه ،نصب تجهيزات جانبی مناسب و موردنياز روی دوچرخه و … است. |
| 3 | رعايت اصول استانداردهای جهانی | در قسمت های گذشته استانداردهای ملی و جهانی اين كالا معرفی گرديد.از اينرو برای حضور در بازارهای جهانی رعايت آنها ضروری است. |
| 4 | برخورداری از توان مالی مناسب | دوره وصول مطالبات در صادرات عموما بالا است از اينرو لازم است صادركننده از توان مالی مناسب برخوردار باشد. |
| 5 | آشنايي كامل با امور تجارت جهانی | فعاليت در بازار های جهانی مستلزم آگاهی كامل صادر كننده از مقررات الزامات تجارت جهانی می باشد. |
بررسی سطح تكنولوژی توليد در واحدهای فعال
با توجه به فرايند توليد ميتوان گفت كه تكنولوژی مورد استفاده در توليد دوچرخه های طبی در مورد كليه واحدهای توليدی آن يكسان است و تفاوت خاصي بين تكنولوژيها وجود نـدارد. و آنچه در اين فرايند دارای اهميت است موارد زير می تواند عنوان گردد.
- دقت و كيفيت فرايند ساخت
- كيفيت طراحی و مهندسی معكوس اجرا شده
- كيفيت مواد و قطعات آمادی مصرفی
- كنترل كيفيت دقيق
ماشين آلات موردنیاز طرح
| فهرست ماشين آلات توليد دوچرخه ثابت ورزشی و طبی | |
| ردیف | ماشین آلات لازم |
| 1 | سيستم كامل رنگ آميزی كوره ای به همراه تجهيزات جانبی آن |
| 2 | ماشين تراش |
| 3 | ماشين فرز |
| 4 | ماشین مته |
| 5 | ماشين پرس مكانيكی |
| 6 | ماشين پرس هيدروليک |
| 7 | ماشين جوشكاری گاز CO2 |
| 8 | قالب ها ، جيک و فيكسچرهای مونتاژ |
| 9 |
وان چربی زدایی |
| 10 |
وان شستشو |
| 11 |
جرثقیل (سقفی ریلی) |
| 12 |
کوره |
كليه ماشين آلات موردنياز از داخل كشور قابل تـامين مـی باشند.
بررسی روش توليد
دوچرخه طبی كه به منظور ورزش از آن استفاده می شود شامل يک سری قطعات مانند فرمان ،ديسک ترمز، شاسی اصلی دو شاخه كشويی جلو و عقب پايه های دو شاخ و اتصال می باشد كه هر یک از اين قطعات در قسمتهای مختلف كه در زير شرح داده خواهد شد تهيه شده و در نهايت همگی بر روی هم مونتاژ می شوند فرآيند توليد به شرح زير می باشد:
1_ برشكاری : در اين قسمت قطعاتی مانند ستون جلو شاسی همچنين لوله افقی مقطع بيضی و لوله مانسمان توسط اره ديسكی برش داده شده و در صورت نياز برای قطعه به شكل خاصی براده برداری می شود كه براده برداری توسط دستگاه فرز روميزی انجام ميگيرد همچنين بعضی از قطعات توسط پرس ضربه ای 10تن دو پهن می شوند و يا قطعاتی همچون تكيه گاه u شكل دوشاخه جلو و يا دو شاخه اتصال پايه عقب توسط جک هيدروليكی خمكاری می شوند.
2_سوراخكاری : در شاسی اصلی برای عبور پيچ تنظيم بوسيله مته روميزی و فيكسچر سوراخ های لازم ايجاد می شود و يا در ديسک ترمز بوسيله مته مرغک سوراخ قطر محور ديسک ايجاد می شود.
4_ پله تراشی و روتراشی : به منظور چيدن ساچمه های لبه های داخلی محور ركاب توسط ماشين تراش انيورسال پله تراشی می شوند و يا در قطعه ديسک ترمز محيط خارجی روتراشی می شود.
5_ آبكاری : قطعاتی مانند فرمان پس از يک سری بازرسی و سنگ زنی احتمال برای ايجاد پوشش ظاهری روانه واحد آبكاری از نوع استيل می شود.
6_ مونتاژ : قطعاتی چون دسته پيچ تنظيم درپوش دو شاخه عقب گلگير قاب زنجير درپوش دو شاخه از پلی پروپلين (تركيب 2 % كربن است كه توسط تزريق پلاستيک در قالب های فلزی ساخته شده) در خارج از كارخانه توليد می شود و به قسمت مونتاژ ارسال ميگردد نهايتا تمام قطعات ساختنی و خريدنی با دستگاه ميگ مگ جوش co2 می شوند و پس از آن قطعات بطور كامل كنترل و در صورت نياز محل جوشها سنگ زنی می شود.
7_ رنگ كاری : قطعات پس از مونتاژ در صورتيكه احتياج به رنگ داشته باشند ابتدا درون وان محلول سود پيچ درصد غوطه ور شده و چربی زدايی می شوند سپس با آب معمولی شستشو و پس از خشک شدن در سالن رنگ كاری با استفاده كمپرسور پمپ رنگپاش رنگ كاری شده و چون رنگ از نوع روغنی است.
برای تسريع در امر خشک شدن درون كوره پخت رنگ از طريق سيستم هوای رنگ 130 درجه به مدت 30 دقيقه خشک می شوند و درصورت نياز دوباره وارد مرحله مونتاژ شده و قطعات پس از مونتاژ كامل بصورت چشمی كنترل می شود.
8_ بسته بندی : پس از كنترل چشمی قطعات در كارتون بسته بندی شده و به انبار فرستاده می شود.
تعيين نقاط قوت و ضعف تكنولوژيهای مرسوم در توليد محصول
| تعيين نقاط قوت و ضعف تكنولوژی توليد دوچرخه طبی | |
| نقاط قوت | نقاط ضعف |
| 1- یكسان بودن تكنولوژی مورد استفاده در ايران و ديگر كشورهای جهان | 1- ضرورت اسـتفاده از عمليـات مونتـاژ قطعـات در فرايندهای توليد |
| 2- عدم نياز تازه واردان به صنعت برای خريد دانش فنی و تكنولوژی | – |
مواد اولیه
| مواد اوليه موردنياز | |
| ردیف | مواد اولیه اصلی |
| 1 | لوله (مقطع بيضی با قطر بزرگ 40 ميليمتر ، يک و يک چهارم اينچ ، سه چهارم اينچ ، 1 اينچ ، يک و يک دوم اينچ) |
| 2 | ديسک ترمز |
| 3 | دسته فرمان |
| 4 | صندلی |
| 5 | كفشک ترمز |
| 6 | لنت ترمز |
| 7 | پيچ تنظيم |
| 8 | دسته پيچ تنظيم |
| 9 | رکاب |
| 10 | چرخ زنجير عقب |
| 11 | زنجیر |
| 12 | محور ديسک |
| 13 | درپوش دوشاخه عقب |
| 14 | درپوش دوشاخه جلو |
| 15 | بست |
| 16 | گلگیر |
| 17 | قاب زنجير |
| 18 | كاسه و ساچمه |
| 19 | كيلومتر شمار |
| 20 | مقوا |
| 21 | فیلم حبابدار |
معرفی منابع تامین مواد اولیه
كليه مواد اوليه مورد استفاده طرح از داخل كشور قابل تأمين است.
پيشنهاد منطقه مناسب برای اجرای طرح تولید دوچرخه طبی و ورزشی
| خلاصه مكان يابی اجرای طرح | |
| معيارهای مكانيابی | محل پيشنهادی اجرای طرح |
| همجواری با بازارهای فروش | استانهای تهران –اصفهان – خراسان رضوی – خوزستان ، فارس و آذربايجان شرقی |
| همجواری با بازار تأمين مواد اوليه | استانهای تهران – خوزستان – اصفهان – خراسان |
| احتياجات و نيازمنديهای ديگر طرح | كليه استانهای كشور |
| امكانات زيربنايی موردنياز طرح | كليه استانهای كشور |
| – | با ارزيابی محل های پيشنهادی، مكان اجرای طرح يكی از استان های زير پيشنهاد می گردد: استان های تهران ، خوزستان ، اصفهان ، فارس و آذربايجان شرقی |