درخت صنوبر (Populus spp Salicacea): تیره این درخت دارای ریشه های سطحی بوده ولی رشد آنها بسیار عالی است. صنوبرها از نظر رده بندی گیاهی، متعلق به جنس صنوبر و خانواده بیدیان می باشند. چوب صنوبر ها در صنایع کبریت سازی، نئوپان، فیبر، جعبه سازی و غیره استفاده می شود.
این درختان سریع الرشد، 15 – 10 برابر درختان جنگلی چوب تولید می کنند و از نظر گونه متنوع هستند. چون صنوبرها در منطقه های آب و هوایی مختلف قابل کشت می باشند و از خود سازگاری نشان داده اند، فعالیت های پژوهشی بر روی این درختان قابل توجیه و دارای اهمیت می باشد.
این درخت از درختان سریع الرشدی است که در مقایسه با سایر درختان جنگلی از رشد سریعتر و در نتیجه از دوره بهره برداری کوتاهتری برخوردار است. درخت صنوبر به عنوان منبع تامین چوب در خارج از جنگل مورد توجه قرار دارد.
گیاه شناسی
صنوبر گونه ای پهن برگ و نور پسند و خزان کننده است. گلها معمولا قبل از برگ در اوائل بهار ظاهر می شود. گونه های صنوبر دو پایه هستند یعنی گل های نر و ماده آنها هر یک بر روی درختان جدا قرار دارند بذر در داخل کپسول بوده که هر کپسول نیز غالبا دارای 2 تا 4 دریچه است در انتهای هر بذر کرک های سفید رنگ ابریشم مانندی قرار دارد که به پخش و انتشار آن کمک زیادی می کند.
گونه های درخت صنوبر
- سپیدار:P.alba درختی است ستونی شکل و بلند. پشت برگها روشن‌تر است و نقره‌ای رنگ می‌باشد ارتفاع آن 25-18 متر و بسیار مقاوم است. در باغهای تاریخی و قدیمی زیاد کاشته شده است چه بعنوان باد شکن در حاشیه‌ها و بعضاً در مسیرهای اصلی نیز کاشته می‌شد.
- صنوبر خاکستری: P.canescens ارتفاع آن به 30 متر می‌رسد. اندازه برگ آن با سپیدار تفاوت دارد. پوست تنه آن خاکستری مایل به زرد می‌باشد.
- تبریزی: (اشالک، صنوبرآسیایی، صنوبر لمباردی)P.nigra var Italica از درختان با ارتفاع زیاد و زیبا می‌باشد. معمولاً در کنار باغها کاشته می‌‌شده است. برگهای آن لوزی شکل و زیبا که درازی برگها بیش از پهنای آن می باشد. در پاییز به رنگ زرد قناری در می‌آید.
- درخت صنوبر لرزان: (آشنگ) P.tremula برگهای آن شبیه نارون است.
- پده P.eupratica این گونه مخصوص نواحی گرم است.
انواع صنوبر
- صنوبر ایتالیایی
- صنوبر تبریزی
- صنوبر ترک
- صنوبر معمولی
ویژگی های صنوبر در مقایسه با سایر درختان جنگلی
- به سادگی با قلمه تکثیر می یابد.
- رشد آن سریع است.
- به صورت تک درخت و یا عمده و یا به عنوان بادشکن و دیواره های سبز مورد استفاده قرار می گیرد.
- عمدتا دارای چوب سفید و یکدست است.
- درآمد حاصل از کاشت آن قابل توجه است.
- طول مدت برگشت سرمایه کوتاه است.
کاربردها
از چوب آن در صنایع گوناگون از قبیل جعبه سازی – مبلمان سازی – کبریت سازی – صنایع کاغذ و نئوپان و درب و پنجره سازی و خراطی می باشد.
مقاوم به سرما با رشد سریع
اگر بخواهیم یک دلیل مهم و اصلی برای انتخاب این درخت برای پرورش انتخاب کنیم، بی شک باید به فاکتور مقاوم بودن آن در برابر سرما و رشد سریع آن اشاره کنیم. به همین خاطر در هر نقطه کشور، با هر دمایی امکان کاشت نهال آن وجود دارد و می توانید با خیال راحت بدون نیاز به گلخانه و شرایط خاص،
با تهیه قلمه‌های 20 سانتیمتری که مناسب و آماده برای کاشت هستند قدم اول را برای شروع پرورش بردارید. یکی دیگر از ویژگیهای صنوبر طریقه تکثیر غیر جنسی آن است که فرایند رشدش را بیشتر می کند و در نتیجه این رشد سریع، میزان سودهی هم افزایش پیدا می کند.
خزانه داری
اگر می خواهید پرورش این درخت را به عنوان شغل اصلی و اول خود انتخاب کنید پیشنهاد من به شما خزانه داری صنوبر است. در روش خزانه داری بعد از داشتن زمین، داشتن «وقت» یکی از فاکتورهای اصلی است، در این روش به حداقل ۱۰۰متر زمین نیاز دارید تا بتوانید پرورش و کاشت نهال را شروع کنید.
اگرچه که موقعیت جغرافیایی زمین در پرورش این نوع نهال اهمیت ندارد، به همان اندازه مراقبت های خاص از آب و خاک محیط مساله مهمی تلقی می شود. به همین خاطر باید بعد از انتخاب زمین به تغذیه خاک و سلامت نگه داشتن آن توجه زیادی کرد.
برای روش خزانه داری به عمق زیادی از خاک احتیاج نداریم، حداقل عمقی که برای ریشه گرفتن درخت صنوبر در خاک نیاز است، 30 سانت است و این مساله کار را برای کسانی که تا به حال کشاورزی نکرده اند راحت تر می کند، چون نیازی به شخم زدن و زیر و رو کردن عمیق خاک نیست.
برای اطمینان از کیفیت خاک بعد از اضافه کردن ریزه های مغذی با آزمایش کردن و نمونه برداری از آن می توانید با خیال راحت، نهال هایتان را بکارید و مطمئن باشید با همین آزمایش ساده، نیمی از راه موفقیت را طی کرده اید. برای قلمه زدن نهال های یک زمین با متراژ هزار متر، حداکثر زمانی که احتیاج دارید 3 تا 4 روز است که می توانید با دست آن را انجام دهید.
اما اگر زمین انتخابی شما متراژ بزرگ و قابل توجهی داشته باشد دیگر به روش سنتی با دست نمی توانید کاشت را انجام بدهید و احتیاج به ماشین های مخصوص قلمه زنی (که در بازار یافت می‌شود) دارید که به صورت اتوماتیک با رعایت فاصله های کرت بندی شده، نهال ها را در زمین می کارد.
تهیه نهال
برای شروع باید نهال های صنوبر را از یک پرورش دهنده خریداری کنید، قیمت هر نهال یک ساله ۷۰ تومان (اشتباه نکنید، منظورمان هفتاد هزار تومان نیست) است. در خرید نهال به جوانه های روی آن دقت کافی داشته باشید، روی هر نهال باید حداقل سه جوانه وجود داشته باشد که یک جوانه به ریشه و دو جوانه ی دیگر به رشد و اندام های هوایی اختصاص پیدا می کند.
اگر نهال ها تازه نباشند به راحتی با متورم شدن جوانه ها و برآمدگی که روی ساقه ی نهال ایجاد می شود می توانید آن را تشخیص دهید. خرید و حمل و نقل این نهال ها راحت و آسان است. از هر خزانه ای که اقدام به خرید کنید،
بعد از یک بار بازدید و اطمینان از کیفیت نهال ها خود خزانه دار نهال ها را برای شما برش های ۲۰ سانتی متری می زند و در گونی های مرطوب می ریزد و همین قطعه قطعه شدن آن ها حمل و نقل و انتقال را راحت‌تر می‌کند و نهال های شما در کمال سلامت و صحت به زمین شما می رسند.
فصل مناسب برای کاشت
بهترین زمان برای کاشت نهال ها اوایل فروردین هر سال است چون در این فصل شیرابه‌ی نهال هنوز جاری نشده و تازه بعد از گرم شدن هوا شروع به فعالیت زیستی می کند و فرصت مناسبی برای پرورش پیدا می کند. در روش خزانه داری به ساخت و ایجاد گلخانه و مسقف کردن زمین احتیاجی نیست، به همین خاطر هزینه ای اضافی بابت درست کردن گلخانه ندارید و می توانید آن را در خریدن نهال صرف کنید.
سود پرورش صنوبر
اندازه نهال های صنوبر حداقل ۱۷۰سانت و حداکثر تا ۲۲۰ سانت است که برای کاشتن باید آن ها را به اندازه‌های ۲۰سانتی متری برش بزنید، مهمترین نکته در کاشت نهال‌ها دقت در مستقر کردن آنهاست، باید توجه کافی به جوانه های روی قلمه داشته باشید که موقع کاشت آنها را وارونه داخل زمین قرار ندهید و حتما نوک جوانه به سمت بالا باشد.
این نهال ها به راحتی ریشه می گیرند و نیازی به تزریق هورمون ندارند. برای تهیه ی هر قلمه از این صنوبرها باید هفتاد تومن هزینه کنید و به دلیل ارزان بودن قیمت قلمه ها اگر زمین انتخابی تان این امکان را به شما می دهد می توانید تعداد بیشتری از آن را خریداری کنید،
چون بعد از یک سال که زمان رشد خود را سپری کرد، با درنظر گرفتن رشد حداقلی ۱۷۰ سانت می‌توانید از هر نهال ۸ قلمه داشته باشید که در اولین برداشت سود قابل توجهی را برای شما رقم می‌زند.
دوران مراقبت
بعد از کاشتن نهال ها وارد فاز مراقبت می شوید که مهم ترین قسمت زراعت محسوب می شود. روییدن علف های هرز و پیچیدن آنها دور قلمه ها یکی از خطرناک ترین آفت هایی است که سلامت نهال شما را تهدید می کند.
گیاه انگل یکی دیگر از خطرهایی است که ممکن است نهال شما با آن مواجه شود، این گیاه خودرو که از شیرابه های نهال تغذیه می کند مانند نخ به دور آن می پیچد و نهال را ضعیف و خشک می کند. از اولین بهار که شروع به کاشت کنیم باید مراقبت های خاص را برای نهال هایمان انجام بدهیم تا پاییزی که از راه می رسد.
اگر بخواهیم زمان کار سختی که در پیش داریم را تخمین بزنیم شش ماه اول سال را باید درنظر بگیریم که در آن مراقبت باید به شکل ویژه ای انجام شود تا نهال مان پا بگیرد پس عملا کسی که بخواهد نهال صنوبر بکارد ۶ ماه اول سال زمان فشرده ی کاری اش محسوب می شود و بعد که به قول کشاورزها در فصل پاییز درخت به خزان رفت کار سبک تر می شود و از مراقبت های هر روزه کم می شود.
علاوه بر خرید و فروش صنوبر شما می توانید یک کسب و کار دیگر هم برای خودتان رقم بزنید.
زراعت چوب
در بحث خزانه داری فرد باید همیشه پای زمین باشد و در اصطلاح کشاورزها ساکن زمین تا بتواند به موقع از عهده ی مراقبت، آب پاشی، سم پاشی و کارهایی از این دست بر بیاید. اما اگر شما جز افرادی هستید که شغل اولی دارید و قصد دارید در کنار شغل فعلی تان یک کار پرسود را تجربه کنید،
پیشنهاد من به شما زراعت چوب درخت صنوبر است که حجتی در این خصوص توضیح می‌دهد. برای این کار هم نیاز به مراقبت های خزانه داری و سر زدن های مدام به زمین تان ندارید. همین که یک زمین زنده داشته باشید کافی است تا با یک استارت سود خوبی نصیبتان شود.
البته زمینی حداقل به ابعاد یک هکتار یا بیشتر. برای این کار کافی است نهال های یک ساله و کامل ۱۷۰ سانتی متری را با قیمت حدودی بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان خریداری کنید و در فاصله های یک متر در سه متر بکارید. همین و بس! اگر زمین تان در کنار نهر یا رودخانه ای باشد که کارتان راحت تر است و نیازی به جوی کشی هم ندارید.
این نهال های یک ساله ی کامل بعد از ۸ سال ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلو می شوند و بین ۱۷ تا ۱۵ متر ارتفاع و ۵ سانت قطر دارند که چوب سفید و صیقلی و بی پستی و بلندی آن را می توان به راحتی به عمده ترین شکل ممکن به کارخانه های چوب و کاغذ و یا کارخانه های نجاری با قیمت مناسبی فروخت.
پیدا کردن مشتری
برای پیدا کردن مشتری چه در بحث خزانه داری و چه در بحث زراعت چوب به مشکل برنخواهید خورد. اگر خزانه داری را انتخاب کنید که تحت هر شرایطی افرادی که می خواهند وارد این کسب و کار شوند خودشان به سراغتان می آیند و نهال هایتان را خریداری می کنند؛
اگر هم وارد بخش زراعت چوب شوید باز هم می‌توانید نهال های ۱۷۰ سانتی متری را به کارخانه‌های مختلف صنایع سلولوزی به صورت عمده و همچنین در مصارف خرده فروشی به کارخانجات و کارگاه های نجاری بفروشید. نکته ی قابل توجهی که در این تجارت پرسود وجود دارد این است که حتی می توانید از خاک اره هایی که حاصل از برش درخت صنوبر به دست می آید هم پول در بیاورید و آنها را به نوئپان و ام دی اف تبدیل کنید و بفروشید.