سرفصلهای دوره آموزشی کشت و پرورش زعفران گلخانه ای (ایروپونیک)
تاریخچه زعفران
مقایسه قسمتهای مختلف زعفران
تاریخچه کشت زعفران گلخانه ای
مروری بر تأسیسات و طراحی سالن
بیماریهای زعفران
چرخه کامل زندگی زعفران
زمان خرید و کشت زعفران گلخانه ای
نحوه انتقال پیاز زعفران به گلخانه
بررسی درجه حرارت و رطوبت و نور در کشت گلخانه ای
نحوه جمع آوری گل و خشک کردن زعفران و نگهداری زعفران خشک
نحوه مبارزه با آفات و بیماریها در کشت آرمانی زعفران
زمان و چگونگی محلول پاشی در زعفران
مروری اجمالی بر بازار زعفران و بررسی های مالی
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
اهمیت اقتصادی، دارویی و اشتغال زعفران، سطح زیر کشت و میزان تولید
مناطق مناسب کشت زعفران از نظر شرایط دمایی، رطوبتی، بافت خاک مناسب و عوامل زراعی موثر بر گسترش کاشت گیاه زعفران
انتخاب زمین و چگونگی تهیه بستر مناسب
نیاز آبی، زمان و روشهای مناسب آبیاری در شرایط متفاوت اقلیمی
شناسایی گونه های علف هرز مزارع زعفران و ارائه بهترین روش های کاربردی کنترل علف های هرز در زراعت زعفران
شناسایی بیماریها و آفات شایع در مزارع
زمان مناسب برداشت گل زعفران و ارائه روش های مطلوب گل چینی و همچنین روش های مناسب خشک کردن و فرآوری زعفران در تولید زعفران سالم و با کیفیت
فرآوری و بسته بندی زعفران
بازاریابی و فروش
مشخصات دوره :
محل دوره حضوری : شیراز
مدرس دوره : خانم دکتر بانشی
تاریخ برگزاری دوره : 25 اردیبهشت 1400
مدت دوره : 3 روز
مدرک : مورد تایید نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی
هزینه دوره : 350 هزارتومان
نوع دوره : حضوری و آنلاین
ساعت شروع : 15 بعدازظهر
ساعت پایان : 19 بعدازظهر
آیروپونیک (aeroponic) عبارت از پرورش گیاهان در محفظه ای از هوا (air) و محیطی سرشار از غبارات بسیار ریز محلول غذایی (mist) است بدون اینكه از خاک یا ماده غذایی متراكم و یا بستر دانه بندی (aggregate medium) موسوم به ژئوپونیک (geoponics) بهره گیرند.
کشت زعفران بروش ایروپونیک ، این امکان را میدهد تا با بینیاز شدن از زمین و نیاز بسیار کم به آب، در حجم انبوه محصول موردنظر را تولید کرده و به سود قابل توجهی دست پیدا کنید ، این طلای سرخ، گیاهی کوچک اما پرخاصیت و ارزشمند که خواص غذایی و دارویی بسیاری دارد.
کشت زعفران در گلخانه
کاشت زعفران میتواند در فضایی کوچک، سالنی صد متری و یا حتی یکی از اتاقهای خانه نیز انجام شود و با کاشت طبقاتی، بهاندازه یک مزرعه محصول به دست آورد و سودی بزرگ به دست آورد.
در کشت گلخانهای زعفران، شما هزینههای تجهیزات، شخم زدن زمین، آبرسانی و کارگر را نیز ندارید که سودی چندین برابر را موجب میشود. زعفران تنها 5 مرتبه در سال نیاز به آبرسانی دارد و شما تنها یکبار به خرید پیاز زعفران نیاز دارید.
واژه آیروپونیک دارای منشأ یونانی و شامل دو بخش :
“aero “به معنی هوا (air)
“ponou “به معنی زحمت و تقال (labour) می باشد.
كشاورزی آیروپونیک با كشاورزی هیدروپونیک مرسوم و همچنین كشاورزی در شرایط كنترل شده و آزمایشگاهی نظیر كشت بافت گیاهان متفاوت است.
آیروپونیک بر خلاف هیدروپونیک (hydroponics) كه از آب بعنوان بستر رشد حاوی مواد ضروری معدنی جهت رشد پایدار بهره می گیرد ، بصورتی طراحی شده است كه نیازی به بستر رشد (growing medium) ندارد ولیكن به دلیل اینكه آب مصرفی در آیروپونیک حاوی عناصر غذایی گیاهان پرورشی است لذا گاهاً آیروپونیک را نوعی از كشاورزی هیدروپونیک محسوب می دارند.
1_ پرورش آیروپونیک (aeroponic growing)
منتسب به رشد گیاهان در شرایط مجاورت ریشه ها در هوا (air culture) است بطوریکه بتوانند بحالت طبیعی و معمولی رشد و نمو یابند.
2_ رشد آیروپونیک (aeroponic growth)
منتسب به رشدی است که ضمن پرورش گیاهان بحالت مجاورت ریشه ها در هوا پیش می آید.
3_ سیستم آیروپونیک (aeroponic system)
منتسب به سخت افزارها و اجزاء سازندۀ یک سیستم پرورش پایدار گیاهان بحالت مجاورت ریشه ها در هوا است.
4_ گلخانه آیروپونیک (aeroponic greenhouse)
منتسب به ساختارهای شیشه ای یا پلاستیکی است که ضمن کنترل شرایط اقلیمی باعث رشد بهینه گیاهان بحالت مجاورت ریشه ها در هوا و دریافت رطوبت از طریق غبارپاشی می شود.
5_ شرایط آیروپونیک (aeroponic condition)
منتسب به پارامترهای محیطی رشد پایدار گیاهان مختلف بحالت مجاورت ریشه هایشان در هوا است.
6_ ریشه های آیروپونیک (aeroponic roots)
منتسب به سیستم ریشه ای است که در گیاهان بحالت مجاورت ریشه هایشان در هوا تشكیل می شوند.
کشت زعفران به روش ایروپونیک
روش کشت ایروپونیک یا هواکشت، بدون نیاز به مزرعه و خاک اجرا میشود در این روش ریشههای زعفران در خاک معلق هستند و مواد غذایی و معدنی از طریق اسپری به گیاه میرسد.
مراحل کاشت زعفران در گلخانه
گام نخست : پس از زرد شدن علف گیاه که در ماه خرداد روی میدهد، پیاز گیاه از خاک جدا میشود. اینک پیاز گیاه میبایست در محیطی با تهویه مناسب نگهداری و انبار شود.
گام دوم : در اوایل شهریورماه است که پیازهایی با وزن بیش از 10 گرم جداشده و به گلخانه انتقال داده میشوند. باید دقت داشت که مطابق با تغییرات جوی در طول روزهای آینده، نور و دما و رطوبت گلخانه کنترل و تنظیم شود.
گام سوم: حدود یک ماه بعد در مهرماه، پیازها شروع به جوانه زدن میکنند. باید دقت داشت که جوانههای فرعی زعفران میبایست حذف شوند و تنها از 2 -3 جوانه اصلی مراقبت شود. چراکه جوانههای فرعی و زائد باعث هرز رفتن توان پیاز میشود و امکان گلدهی پیاز را کاهش میدهد.
گام چهارم در کشت زعفران : تأمین آب موردنیاز پیاز تنها از طریق اسپری محیطی و استفاده از رطوبت محیط است. تماس مستقیم با آب، موجب انتقال بیماری، پوسیدگی پیاز و رشد ریشه در پیاز خواهد شد.
گام پنجم: از اواخر آبان تا اوایل آذر، پیاز به گلدهی میرسد و زمان برداشت محصول است.
گام آخر: پس از برداشت گل زعفران، پیاز ضدعفونی شده و با حذف جوانههای اضافی قابلیت کاشت دوباره و محصول دهی برای سال بعد را خواهد داشت. بدین ترتیب شما تنها یکبار پیاز زعفران را تهیه میکنید و کسبوکار خود را با هزینهای اندک و در فضایی کوچک آغاز میکنید.
مزایای کاشت ایروپونیک
1- در شرایط کنونی به دلیل خشکسالی و کمآبی، کیفیت زمینهای زیر کشت کاهشیافته است؛ اما در روش ایروپونیک ازآنجاکه وابستگی به زمین وجود ندارد و شما خاک موردنیازتان را خود انتخاب میکنید، کیفیت خاک و بررسی میزان مواد مغذی مطلوب در آن، به انتخاب شماست. نیز شما میتوانید مخلوطی از انواع باکیفیت خاک را تهیه کنید. انتخاب بهتر، بازدهی بیشتر را برای شما تأمین خواهد کرد.
2- آبوخاک عناصر مهمی در کشاورزی هستند که درروش کشت زعفران گلخانهای و ایروپونیک، هر دو در اختیار شمایند. مصرف آب در این روش بسیار اندک است. آبیاری قطرهای و کنترلشده، هزینههای اندک به همراه سوددهی بالا برای شما به ارمغان میآورد.
باید توجه داشت که تماس مستقیم با آب، باعث پوسیدگی پیاز زعفران خواهد شد. سمپاشی آسان، قابلکنترل و بدون ریسک، از دیگر مزیتهای روش کاشت ایروپونیک است ، حذف علفهای هرز درروش ایروپونیک آسان و البته ناچیز است.
3- کشت زعفران به روش گلخانه ای به دلیل دوری از زمین و خاک، پیاز آن را از حمله جوندگان دور نگاه میدارد.
4- کنترل شرایط گرما، سرما، نور، رطوبت، همه در اختیار و قدرت شماست و شما مقهور طبیعت و شرایط جوی نخواهید شد. بدین ترتیب از سلامت محصول خود اطمینان خواهید داشت. در حقیقت این روش خطرپذیری شغلی شمارا از بین خواهد برد.
5- مشکل کمبود آب در کشور، کشاورزی و درآمد ملی از تولید و صادرات محصولات کشاورزی را به خطر انداخته است؛ اما زعفران که به طورکلی نیاز کمی به آب دارد و از آن بالاتر کاشت به روش ایروپونیک مصرف بسیار اندک آب را خواهد داشت که در این شرایط بحرانزای آبی، برای تولیدکنندگان زعفران و برای کشور منافع و مزایای بسیار دارد.
6- دیگر آنکه درروش ایروپونیک، دوری از نور مستقیم خورشید، خطر از بین رفتن طعم و رنگ و عطر زعفران را کاهش میدهد؛ و محصولی باکیفیت بالاتر به دست میدهد که قیمتی چند برابر زعفران تولید شده درکاشت سنتی را در بازارهای جهانی خواهد داشت.
7- در کشت زعفران به روش ایروپونیک پیاز آن از خاک، باکتری، کود حیوانی و دیگر عوامل بیماریزا دور میماند و با دور ماندن از آلودگیها ازنظر بهداشتی کیفیت مطلوبتری به دست میدهد. چنین است که این نوع کاشت، با استقبال بیشتر بازار مصرف روبهروست.
احداث گلخانه زعفران
شما میتوانید گلخانهای مجهز احداث کنید و یا از فضای خانه خود استفاده کنید؛ که هرکدام شرایط خود را دارد و در ادامه بدان اشاره خواهیم کرد.
بدین منظور میتوانید مراحل زیر را طی کنید :
1- گرفتن مجوز از سازمان جهاد کشاورزی.موارد موردنیاز برای دریافت مجوز: سند مالکیت یا اجارهنامه.
2- تهیه تجهیزات برای گلخانه، بهمنظور کنترل دما و خدمات آبرسانی. بدین منظور تهیه این موارد ضروری است: سیستم آبیاری، شوفاژ، بخاری، سیستم سرمایشی، سیستمهای خنککننده تابستانه و زمستانه. ژنراتور، برق اضطراری و ترموستات.
3- داشتن پروانه بهرهبرداری از چاه و یا دیگر مدارکی که به شکل رسمی نشان دهد تأمین آب از طریق رودخانه، چشمه و یا قنات صورت میگیرد.
4- انجام آزمایش در آزمایشگاههای معتبر هر استان که نشان میدهد آب مورد استفاده سالم است.
5- برای گلخانههایی با وسعت بیش از 5000 مترمربع، نیاز به معرفی و همکاری یک کارشناس کشاورزی است.
استفاده از فضای خانه برای احداث گلخانه
برای این منظور میتوانید از اتاق یا فضای پشتبام خانه خود استفاده کرده و این مراحل را طی کنید:
1- از چهارچوب فلزی برای اسکلت گلخانه استفاده کرده و با عایقهای UV آنها را عایق کنید.
2- سیستم آبرسانی قطرهای تهیه کنید که شامل یک مخزن با ظرفیت 1000 لیتر، 100 متر لوله 1.5 اینچی، بعلاوه یک پمپ آب خواهد بود.
3- قالب و قفسههای کشت زعفران را آماده کنید… توجه داشته باشید که فاصله بین پیازها بهخوبی رعایت شود. چیزی بین 3-5 سانتیمتر در هر ردیف و فاصله 10-15 سانتیمتر بین هر دو ردیف موجود.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]