روشهای پرورش شامل بز آلپاین و سانن: 1- پرواربندی 2- تولیدمثل 3- شیردهی
نژادهای مناسب گوشتی و شیری بز آلپاین و سانن
خصوصیات ظاهری بزهای آلپاین و سانن (گوشتی و شیری)
روش های پرواربندی مولد بز آلپاین و سانن
خوراک و خوراکدهی بز آلپاین و سانن
رعایت بهداشت و پیشگیری از بیماریها و انگل های دام در زمان پرورش
رعایت نکات علمی و فنی در طول دورهی پرورش اعم از خرید، فروش، حمل و نقل و تولیدمثل و ….
فضاسازی مناسب اعم از محل استراحت ، فضای خورد و خوراک ، آب خوری مرتع و…
تنظیم بازار شامل:
· شناخت ذائقه مصرف کنندگان
· نقاط قوت و نقاط ضعف محصولات دامی طیور
· تأثیر کشش عرضه در نوسان بازار
· بررسی الگوهای مصرف سرانه تولیدات
· بررسی سیاستهای تنظیم بازار محصولات
مشخصات دوره :
محل دوره حضوری : شیراز
مدرس دوره : آقای مهندس ماجد صفیخانی
تاریخ برگزاری دوره : 4 اردیبهشت 1400
مدت دوره : 3 روز
مدرک : مورد تایید نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی
هزینه دوره : 400 هزارتومان
نوع دوره : حضوری و آنلاین
ساعت شروع : 3 بعدازظهر
ساعت پایان : 7 بعدازظهر
کدام نژاد را برای پرورش انتخاب کنیم: سانن یا آلپاین؟ بر اساس یک توصیه عمومی برای دامدارانی که قصد دارند تا گله بز را بصورت مزرعه ای و یا در سیستم های بسته نگهداری کنند، انتخاب بز سانن به دلیل ظرفیت بالاتر تولید شیر، مناسبتر است. اما بزهای آلپاین نیز تفاوت تولید شیر قابل توجهی با بزهای سانن ندارند و از طرفی مقاومت آن ها نسبت به بیماری ها و شرایط سخت محیطی مطلوب است.
در حال حاضر بز آلپاين و سانن در برخی نقاط کشور بر اثر آميخته گری بزهای سانن و آلپاین با بزهای بومی ایجاد شده اند. با توجه به خصوصيات و ويژگی نژادهايی مانند آلپاين و سانن ، دامداران زيادی مایل به توسعه اين نژاد و جايگزينی آن با ساير بزهای بومی خود شده اند.
اگر تمام اقدامات یک دامدار هدفمند و با توجه به نياز هر منطقه باشد، می توان از اين نژادهای پرتوليد برای افزايش راندمان توليد در واحد سطح و ايجاد اشتغال پايدار استفاده کرد.
نحوه ایجاد یک گله بز شیری (سانن و آلپاین)
برای تشکیل و ایجاد یک گله بز شیری اصالح شده به دو روش می توان اقدام کرد: در روش اول می توان تمام بزهای نر و ماده موردنیاز گله را از نژاد خالص این گوسفندان و از مراکز توزیع و فروش این نژادها در داخل یا خارج از کشور تهیه کرد.
روش دوم برای ایجاد یک گله بز شیری آن است که یک یا چند راس بز نر خالص از نژاد سانن یا آلپاین را از مراکز معتبر خریداری و سپس از آن ها برای آمیخته گری با بزهای بومی یک منطقه برای چند نسل استفاده نمود.
روش اول: ایجاد گله بز شیری از طریق خرید بزهای خالص
در این روش بزهای نر و ماده برای ایجاد گله فقط از یک نژاد خالص بز (سانن یا آلپاین) خریداری می شود. دامدارانی که این روش را انتخاب می کنند گله اولیه را باید همیشه به صورت یک دست نگهداری نموده و از ورود بزهای نر یا ماده سایر نژادها به گله بایستی جلوگیری کنند.
در پرورش گله خالص بز مواردی همچون برنامه ریزی علمی و اجرای مدیریت دقیق، تأمین جایگاه مناسب، تهیه شناسنامه برای دام ها، یادداشت برداری و ثبت رکوردهای بدست آمده و استفاده از رکوردها در انتخاب دقیق بزغاله های نر و ماده و بزهای مولد، رعایت جفتگیری کنترل شده بزها و استفاده از تغذیه مناسب باید مدنظر دامداران قرار گیرد.
مزایای این روش:
1- مزیت اول آنکه در این روش از همان ابتدا بزهای نر و ماده تولید شده خالص بوده و تمام خصوصیات و صفات مطلوب شیرواری را دارا هستند و تولید شیر گله در سطح ظرفیت نژادی بزهای سانن یا آلپاین خواهد بود.
2- در این روش بزهای نر مازاد تولید شده در گله به عنوان بز مولد از همان سال اول به عنوان نر خالص قابل فروش خواهد بود. با توجه به ارزش اقتصادی بالای دامهای خالص این موضوع باعث بازگشت سریع سرمایه گذاری اولیه به دامدار می شود.
3- همچنین در روش پرورش گله خالص، زمان رسیدن به حداکثر ظرفیت نژادی بزها نسبت به روش آمیخته گری بسیار کوتاه تر است.
معایب این روش:
1- از نکات قابل توجه در روش پرورش خالص آن است که خرید بزهای نر و ماده خالص از نژاد سانن یا آلپاین نیاز به سرمایه اولیه فراوانی دارد.
2- همچنین با توجه به خصوصیات نژادی بزهای سانن و آلپاین، اتخاذ این روش پرورش نیازمند تأمین جایگاه مناسب و مراقبت های بیشتری است که همه این موارد هزینه ها و سرمایه گذاری اولیه موردنیاز را افزایش می دهد.
3- پرورش خالص بزها احتمال بروز برخی نارسایی های ناشی از افزایش هم خونی در گله را افزایش می دهد که برای حل آن بهتر است دامداران پس از چند سال با خرید بز نر جدید از گله های سانن یا آلپاین از افزایش همخونی در گله جلوگیری کنند.
روش دوم: ایجاد گله بز شیری از طریق آمیخته گری
از این روش در بیشتر کشورهای جهان استفاده می شود. در این روش بزهای ماده مورد استفاده همان بزهای بومی منطقه پرورش هستند؛ اما بزهای نر از بین بزهای خالص نژاد سانن یا آلپاین انتخاب می شوند.
دامدارانی که سرمایه اولیه چندانی برای خرید یک گله خالص بطور یکجا ندارند، برای تشکیل گله بز شیری ناگزیر به استفاده از این روش هستند. مراحل لازم برای ایجاد گله بز شیری در روش آمیخته گری به قرار ذیل است:
1- در مرحله اول یک یا چند بز نر خالص از نژاد سانن یا آلپاین (به تشخیص و سلیقه دامدار) از گله های شناخته شده و مطمئن خریداری و به گله مورد نظر منتقل می شود.
2- بزهای ماده مورد استفاده شامل همان بزهای بومی منطقه موردنظر خواهند بود که غالبا ظرفیت تولید شیر کم یا متوسطی دارند، اما باید سالم و بارور باشند.
3- پس از انتقال بزهای نر به گله بومی، تمام بزهای نر بومی از گله خارج شده و فقط به بزهای نر سانن یا آلپاین اجازه جفت گیری با بزهای ماده داده می شود.
4- براین اساس اولین بزغاله های متولد شده از این روش، 50 درصد ژن های نژاد سانن یا آلپاین و 50 درصد ژن های بزهای بومی را خواهند داشت و در اصطالح به آن ها بزغاله های دورگ 50 درصد می گویند.
5- در این روش برای سرعت بخشیدن به فرآیند اصالح نژاد گله باید بزغاله های نر متولد شده به هر ترتیب از گله حذف شده و فقط بزغاله های ماده به عنوان جایگزین در گله نگهداری شوند.
6- پس از رسیدن به سن بلوغ جنسی، بزغاله های ماده دورگ مجدداً با بزهای نر خالص نژاد سانن یا آلپاین آمیزش می یابند. در این صورت در نسل دوم بزغاله هایی از آن ها متولد می شوند که دارای 75 درصد ژن های سانن یا آلپاین و 25 درصد ژن های بزهای بومی دارا هستند.
7- به همین ترتیب و با تکرار این فرآیند رفته رفته گله بومی بعد از چند سال تبدیل به گله خالص سانن یا آلپاین شده و همه بزهای نر و ماده موجود در گله خالص خواهند شد.
طبیعتا با افزایش درصد خلوص نژادی بزها در سال های متوالی، ظرفیت ژنتیکی تولید شیر بزهای ماده نیز افزایش یافته و انتظار آن است که با پایان فرآیند خالص سازی بزها، تولید شیر آنها به حداکثر ظرفیت نژاد سانن یا آلپاین برسد. نتایج مطالعات متعدد نشان داده است که استفاده از روش اخیر (استفاده از پایه مادری بومی و دورگ گیری با بز نر خالص).
برای ایجاد گله بز شیری می تواند مزایایی در بر داشته باشد، ازجمله: ایجاد عادت پذيری بالا، افزایش قناعت و قدرت تعادل و توانايی راهپيمايی در کوچ های طولانی، کاهش هزینه های اولیه و کمک به توسعه تدریجی دامداريها به سمت افزایش سطح مکانيزاسیون را در پی خواهد داشت. تنها نقطه ضعف این سیستم زمانبر بودن فرآیند اصلاح نژاد است که باید از همان ابتدا مدنظر دامداران محترم قرار گیرد که گاهی بین 6 تا 10 سال طول می کشد.
استفاده از تلقیح مصنوعی به جای خرید بز نر
نکته قابل توجه آن است که بجای خرید بز نر خالص نژاد سانن و آلپاین، می توان از تلقیح مصنوعی بزهای بومی با اسپرم بزهای خالص نیز استفاده کرد. استفاده از تلقیح مصنوعی هزینه های نگهداری و خرید بز نر خالص را کاهش می دهد. در عوض به دلیل مشکالت موجود بر سرراه تلقیح مصنوعی، این روش از راندمان باروری کمتری نسبت به آمیزش طبیعی برخوردار است.
شاید بهترین پیشنهاد استفاده توأم از حداقل یک بز نر خالص به همراه استفاده از تلقیح مصنوعی در گله های بزرگ باشد. در گله های کوچک (تا 50 راس) خرید یک بز نر خالص پاسخگوی نیاز گله خواهد بود و استفاده از تلقیح مصنوعی چندان ضرورتی ندارد.
امکانات لازم برای پرورش یک گله بزهای شیری اصالح شده
با توجه به فراهم بودن زمینه پرورش بزهای سانن و آلپاین در بسیاری از نقاط کشور و همچنین امکان واردات اسپرم و دام زنده این بزها، لذا پرورش صنعتی این نژادها با هدف تولید شیر به عنوان یک رویکرد مهم و استراتژیک می تواند در پرورش دام کشور مطرح شود.
همانطور که تولید شیر این بزها چند برابر بزهای بومی است به همان نسبت احتیاجات بز سانن و آلپاین نیز نسبت به بزهای بومی بالاتر است. بنابراین کسانی که مایل به پرورش بزهای سانن یا آلپاین هستند باید امکانات لازم نظیر جایگاه مناسب، تأمین خوراک موردنیاز و تأمین تجهیزات و لوازم بهداشتی را در دامداری پیش بینی نمایند.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]