طرح توجیهی تولید نبات و آبنبات (سال 1400) + word و pdf

طرح توجیهی تولید نبات و آبنبات
در این طرح توجیهی 2 محصول نبات و آبنبات مورد بررسی قرار گرفته است، که این 2 محصول با کدهای آیسیک زیر در وزارت صنایع به ثبت می رسند :

• نبات : 15431311
• آب نبات : 15431312

شمارة تعرفه گمرکی
شمارة تعرفه گمرکی برای محصولات فوق تعریف نشده است و به همین دلیل از یک شماره تعرفه کلی که به عنوان سایر شناخته می شود باید استفاده نمود. به شماره 2106/90 (فراوردهای غذایی که در کدهای تعریف شده وجود ندارد با این کد ثبت می گردد).

شرایط واردات
در مورد واردات این محصولات (نبات و آبنبات) شرایط خاصی در سایت رسمی وزارت بازرگانی ذکر نشده است. و تنها موردی که آمده میزان تعرفه واردات نبات و آبنبات می باشد که به ازاي هر کیلوگرم 65 سنت ذکر شده است.

بررسی و ارائه استاندارد
در مورد استاندارد محصولات نبات و آبنبات می توان به استاندارد شماره 711 با عنوان “ویژگیها و روشهای آزمون تافی و آبنبات” و همچنین استاندارد شماره 739 با عنوان “نبات و روشهای آزمون آن” اشاره نمود. که دامنۀ کاربرد آن دربارة ویژگیها، بسته بندی، نمونه برداری روشهای آزمون و تعریف و ساخت و نشانه گذاری انواع محصولات می باشد.

بر اساس استاندارد شماره 711 تعریف آبنبات های مختلف به شرح زیر می باشد:

1. آبنبات ساده :
   مخلوط پخته ای از مواد اصلی مندرج (در بند 6) این استاندارد است با قوام سخت که در دمای 138 الی 148 درجه سلسیوس تهیه می گردد.
2. آبنبات شیری :
   همان آب نبات ساده است که در ترکیب آن به میزان حداقل 2 درصد شیر خشک به کار رفته است.
3. آبنبات مغزدار :
   همان آب نبات ساده و یا شیری است که دارای اندرونه ای از مواد فرعی مندرج در بند (7) باشد.

تذکر : آبنبات با طعم میوه همان آب نبات ساده است که در آن از اسانس میوه استفاده شده است.

بر اساس این استاندارد موادی که می توان در آبنبات استفاده نمود به شرح زیر می باشد:

1. مواد اصلی :

• شکر مطابق ویژگیهای مندرج در استاندارد شماره 69 ایران
• گلوکز مایع مطابق ویژگیهای مندرج در استاندارد شماره 621 ایران و یا شربت اینورت
• شیر
• روغن نباتی جامد

2. مواد فرعی :

• قهوه یا عصاره قهوه
• کاکائو
• میوه و فرآورده های آن
• عسل
• مغزها مانند گردو، بادام، فندق، نارگیل
• شربت های ساده
• پودر سفیده تخم مرغ، کازئین، پودر آلبومین

3. مواد افزودنی :

• اسانس های مجاز خوراکی، طبق استاندارد شماره 952 ایران
• اسیدهای آلی مجاز خوراکی نظیر سیتریک، مالیک و غیره طبق استانداردهای مربوطه
• رنگهای مجاز خوراکی طبق استاندارد شماره 740 ایران
• امولسی فایرهای مجاز خوراکی طبق استاندارد شماره 949 ایران
• پایدار کننده های مجاز خوراکی طبق استاندارد شماره 949 ایران
• نمک طبق استاندارد شماره 29 ایران
• جوش شیرین طبق استاندارد شماره 615 ایران
• سوربیتول طبق استاندارد شماره … 2 ایران
• گلیسیرین خوراکی طبق استاندارد شماره … 3 ایران

بر اساس استاندارد شماره 711 : ویژگیهای آبنبات به شرح جدول زیر می باشد :

در استاندارد شماره 739 مطالب زیر در مورد نبات آمده است :

انواع نبات و آبنبات

نبات: عبارت است از محصول قوام آمده و متبلور شده از محلول آب و شکر، که به روش های سنتی و صنعتی تولید می شود.

1. نبات سنتی: معمولا بصورت ساکن تهیه می شود که به دو رنگ سفید ساده و زرد زعفرانی و در اشکال زیر وجود دارد.
2. پرده نبات: بخش رویه کاسه نبات است.
3. شاخه نبات: عبارت است از بلورهای نبات که دور یک نخ تشکیل شده است.
4. تخته نبات: عبارت است از تکه های نبات تشکیل شده در جدار و کف ظرف
5. کاسه نبات: عبارت است از نباتی که به شکل ظرف درآمده است.
6. نبات صنعتی: معمولا به صورت انبوه و در حالت سکون و یا در حرکت تولید می شود و می تواند به اشکال گوناگون باشد، مثلا نبات تک کریستال، نبات چوبی (دسته دار) و یا به اشکال نبات سنتی و غیره

ویژگی ها
بر اساس این استاندارد ویژگیهای نبات باید به شرح زیر باشد:

مواد متشکله:

1. شکر سفید برابر استاندارد ملی شماره 69
2. آب برابر استاندارد آب آشامیدنی شماره 1069
3. مواد افزودنی
4. زعفران برابر استاندارد شماره 259 (افزون هیچ ماده رنگی دیگري مجاز نمی باشد).
5. نخ، جنس مورد استفاده در شاخه نبات باید پنبه ای و از ویژگی بهداشتی برخوردار باشد.

ویژگی نبات

1. مواد خارجی: منفی (نخ موجود در شاخه نبات ماده خارجی محسوب نمی شود).
2. مزه: نبات باید داراي مزه شیرین ویژه شکر باشد
3. رطوبت: بیشینه یک درصد
4. پلاریزاسیون: کمیته پلاریزاسیون نبات بر اساس ماده خشک 99/7
5. خاکستر: بیشینه 0/03 درصد
6. رنگ محلول نبات سفید: بیشینه 60 واحد ایکومسا
7. انیدرید سولفورو (SO2): بیشینه 10 میلی گرم در کیلوگرم

توضیح موارد مصرف و کاربرد

این محصولات یکی از ساده ترین شیرینی ها جهت مصرف می باشند. هم از نظر مصرف در مراسم و جشن ها و نیز از لحاظ پزشکی نیز در بعضی موارد افت فشار در بیماران، ساده ترین راه برای بهبود حال مریض مصرف نبات می باشد.

در عین حال از لحاظ قیمت نیز بسیار مقرون به صرفه بوده و از لحاظ تنوع در طعم نیز بسیار متنوع می باشد. از دیگر موارد مصرف نبات می توان به طعم دهی به دیگر موارد غذایی اشاره کرد و در طعم شیرینی جات و کیک ها از پودر نبات و آبنبات می توان استفاده کرد.

بررسی کالاهای جایگزین

مصرف محصول :

برای نبات و آبنبات مانند تمام مواد غذایی که از لحاظ مصرف وسعت زیادی دارند، می توان کالاهای جایگزین دیگری در نظر گرفت، مانند انواع شکلات ها، تافی ها و دیگر شیرینی جات که در بازار مصرف موجود باشد.

اما هیچ یک از مواد غذایی خود با توجه به شرایط سادة تولید و تنوع در تولید و سهولت در امر تأمین مواد اولیه جایگزین این دو محصول نخواهند بود و همواره این محصولات در بازار مصرف جایگاه ویژه ای برای خود دارند.

اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز

نبات و آبنبات امروزه یک کالای تولیدی و مصرفی بسیار مهم در بازار جهانی می باشد. زیرا موارد مصرف آن و تنوع تولید و مصرف آن بسیار زیاد و همچنین
تولید آن بسیار ساده و پرسود می باشد.

کمتر کشوری در دنیا موجود می باشد که در زمینۀ تولید این محصولات و یا مواد اولیۀ آن (بخصوص شکر) فعالیت نداشته باشد، از این رو می توان گفت تولید این محصولات در هر 5 قارة جهان یکی از شاخه های مهم صنایع غذایی می باشد.

از این نظر تکنولوژی تولید این محصولات می تواند دریچۀ مهمی جهت بازگشایی طرح های اقتصادی و مناسبات اقتصادی با سایر کشورهای جهان و تولید کنندگان و مصرف کنندگان این محصولات و مواد اولیۀ آن باشد.

به خصوص وجود کشورمان در پل ارتباطی 3 قاره مهم جهان یعنی اروپا و افریقا و آسیا می تواند در زمینۀ راه برد این فعالیت اقتصادی بسیار گره گشا باشد.

کشورهای عمدة تولید کنندة و مصرف کننده محصول

سالهاست که در دنیا، تکنولوژی تولیدات مواد غذایی از جمله نبات و آبنبات در اختیار کشورهای پیشرفتۀ اروپایی می باشد، چه بسا تا حدود 10 سال پیش %90 از تولیدات عمدة جهانی این محصولات در اختیار 4 الی 5 کشور اروپایی از جمله آلمان و ترکیه و اتریش و بلژیک و انگلیس بود.

اما در سالهای اخیر دامنۀ تولید این محصول و تکنولوژی تولید این محصولات به دیگر قاره های جهان رسید و در کشورمان هم گامهای بلندی در زمینه تولید صنعتی این محصولات برداشته شده است، چه بسا در بخش خاورمیانه، ایران اولین تولید کنندة این محصولات باشد،

اما در مورد کشورهای مصرف کنندة محصول می توان گفت به دلیل وسعت تولید تنوع این محصولات در تمامی کشورهای دنیا، مصرف این محصولات سهم بسزایی داشته و مقادیر زیادی از مصرف آن در کشورهای مختلف موجود است.

اما به خصوص می توان به کشورهای جنوب خلیج فارس و یا بازار جنوب شرق آسیا و اروپا اشاره کرد که از بزرگترین مصرف کنندگان این محصولات در جهان می باشد.

شرایط صادرات

در مورد نبات از آنجا که یک محصول تقریبا بومی می باشد یا صادرات و وارداتی وجود نداشته و یا اینکه چیزي به ثبت نرسیده است به همین دلیل در مورد صادرات و واردات نبات ، هیچ مورد خاصی قابل ذکر نمی باشد.

در مورد آبنبات هم صادرات و واردات یا با کد تعرفه “سایر” انجام شده که قابل تفکیک با سایر مواد غذایی نمی باشد و یا اینکه با کد شکلات این مبادلات انجام شده است و به همین دلیل امکان تفکیک وجود ندارد. میزان تعرفه صادرات نبات و آبنبات به میزان 55 الی 65 سنت به ازای هر کیلوگرم می باشد.

بررسی اجمالی روشهای تولید محصول

تکنولوژی ساخت نبات و آب نبات یکی از ساده ترین تکنولوژیهای تولید مواد غذایی می باشد. در کل ماده اصلی تولید این دو محصول شکر می باشد. برای تولید نبات معمولی شکر را در داخل مخزنی به مقداری حل می کنند که به اصطلاح به محلول تشکیل شده محلول سیر شده یا فوق اشباع گفته می شود.

بعد از این مرحله، مرحلۀ دانه زنی انجام می شود. به این ترتیب که یک ماده خارجی مانند نخ در محلول قرار می گیرد و مولکولهای شکر به صورت مرتب بر روی هم می چسبند و تشکیل نبات می دهند با گذشت زمان نبات نازک تشکیل شده به دور نخ افزایش ضخامت می یابد و تشکیل بلورهای بزرگتر نبات صورت می گیرد.

در این زمان نبات آماده است و باید از محلول خارج شده و بعد از مرحله خشک شدن بسته بندی شود. اما تکنولوژی تولید آب نبات مراحل دیگری دارد که به آن اشاره خواهد شد. ابتدا شکر را به همراه گلوکز و آب داخل مخزن ریخته می جوشانیم، در این عملیات ساکروز (شکر) طی عملیاتی در محیط اسیدی گلوکز به قند احیا تبدیل می شود.

حال شربت تولید شده به دستگاه پخت آبنبات وارد می شود. در این دستگاه شربت تحت خلأ و در دمای مناسب پخت بین 136 تا 142 درجه سانتیگراد پخته می شود، دلیل خلأ کردن دستگاه به این علت است که اکسیژنی که در هوا وجود دارد و موجب اکسیداسیون شربت می شود، در نتیجه شربت در حضور اکسیژن رنگ شفاف خود را از دست می دهد و کدر می شود.

پس با خلأ کردن دستگاه از وجود اکسیژن کاسته می شود و به شفافیت شربت لطمه وارد نمی شود. بعد از پخت شربت به صورت خمیری تبدیل می شود و آن را بر روی سنگ خنک کن منتقل می کنند. بعد از این مرحله خمیر وارد دستگاه های مختلف بر اساس سفارش تولید می شود،

مثلا اگر بخواهیم داخل آبنبات مغزدار باشد، خمیر وارد دستگاه مخصوص شده و این دستگاه داخل خمیر مغز تزریق می کند، بعد از این مرحله خمیر وارد دستگاه پرس فرم دهنده می شود و به اندازه و اشکال مختلف تبدیل خواهد شد و بعد از آن آبنبات ها وارد تونل خنک کننده شده و وارد مرحلۀ بسته بندی می شوند.

شایان ذکر است مرحله طعم دادن به آبنبات ها بوسیله اسانس ها و با رنگ دادن به آنها در همان مرحله که خمیر وارد سینی خنک کن می شود انجام داده می شود. بسته بندی آبنباتها، بستگی به دستگاه های مختلف موجود ممکن است دو سر پیچ، یک سرپیچ و یا دو سر پرس باشد که بسته به نوع نیاز، دستگاه عملیات را انجام خواهد داد.

مواد اولیه عمده مورد نیاز

• شکر
• گلوکز
• آب
• اسانس
• و مواد بسته بندي

نقاط قوت و ضعف در فرایند تولید

اصولا تکنولوژی تولید همین تکنولوژی ذکر شده می باشد، تنها تفاوتی که می توان به آن اشاره نمود، دقت دستگاه ها از لحاظ عملیاتی می باشد مثلا نباید در طول خط تولید آبنبات دمای مواد نبات افت و خیز داشته باشد زیرا در این حالت دامنه های سفت در داخل خمیر ایجاد می شود و از کیفیت محصول نهایی کاسته می شود،

همین طور محفوظ بودن دستگاهها در برابر ورود هوا و یا مواد و اجسام خارجی که از بهداشتی بودن محصولات جلوگیری می کند. مثلا در قسمت حمل و نقل آبنبات های تولید شده از قسمت فرم دهنده و تونل خنک کننده تا قسمت بسته بندی باید از نقاله های استریل شده استفاده کرد و از برخورد دست و یا اجسام دیگر به این مواد جلوگیری نمود.