طرح توجیهی تولید خوراک دام و طیور و آبزیان (سال 1400)+ word و pdf

محصولات تولیدی مورد بررسی در این طرح انواع خوراک دام و طیور و آبزیان است. همانطوریکه می دانیم در پی افزایش نقش تغذیه در اقتصاد دامپروری و شیلات (صنعت پرورش آبزیان)، از اواسط قرن اخیر تاکنون، شناسایی ارزش مواد غذایی و مواد خوراکی و تعیین احتیاجات غذایی حیوانات (مزارع آبزیان) توجه متخصصین، بخصوص علوم دامی و شیلات را به خود معطوف داشته و تحقیقات بیشماری در این مدت انجام گرفته است.

در صنعت دامپروری و شیلات، تهیه خوراک متعادل و سالم که حاوی کلیه مواد مورد نیاز دام و طیور و آبزیان باشد از اهمیت خاصی برخوردار است به طوری که هر نوع کمبود از نظر در صد پروتئین، املاح، ویتامین ها و انرژی موردنیاز، باعث عدم بازدهی مطلوب و زمینه ساز بروز بیماریها در دام و طیور و آبزیان خواهد شد.

با توجه به حساسیت امر و نیز با در نظر گرفتن توسعه و گسترش رشته های مختلف آمدن تخصص های گوناگون شده است، تولید خوراک دام و طیور و آبزیان بصورت یک صنعت جداگانه درآمده و تعدادی از افراد متخصص و ذیصلاح با صرف سرمایه گذاریها و هزینه­ های سنگین، اقدام به ایجاد این گونه کارخانجات و تاسیسات وابسته به آن نموده ­اند.

بر اساس برآورد و آمارهای جهانی، برای تولید یک کیلوگرم گوشت مرغ و تخم­ مرغ حدودا 6/1 الی 2 کیلو­گرم خوراک به شرط استفاده از تکنولوژی مدرن موردنیاز است در صورتیکه با روش موجود در کشور، استفاده مستقیم مواد اولیه در مرغداری­ ها، دامپروری­ ها و مراکز پرورش آبزیان و عدم استفاده از امکانات مجهز و کارآمد کارخانجات تولید­کننده خوراک، عملا ضریب تبدیل خوراک به یک کیلوگرم گوشت به 3 کیلو­گرم افزایش پیدا می ­کند که در نهایت موجب، اتلاف مواد اولیه و افزایش قیمت محصولات دامی می­ گردد.

در صورت استفاده از تکنولوژی کارخانجات موجود ضریب تبدیل خوراک به محصولات دامی افزایش یافته و به میزان استاندارد نزدیک شده، ضمن کاهش و مصرف بهینه منابع مواد اولیه، محصولات بیشتری تولید و به بازارهای داخلی و خارجی ارائه خواهد گردید. بطور کلی خوراک دام و طیور و آبزیان به موادی اطلاق می­ گردد که پس از مصرف قابل هضم و جذب حداکثری بوده و مورد استفاده حیوانات قرار گیرد.

ولی بطور کلی غذا مبین مواد خوراکی است اگرچه کاملا قابل جذب نباشد. همچنین به دلیل آنکه یک نوع غذا نمی تواند کلیه احتیاجات حیوان را تامین کند، مجموعه ای از غذاهای مختلف با هم ترکیب و به حیوان داده می­ شود. این ترکیب غذایی مقوی، تحت عنوان “خوراک آماده” نامگذاری شده است.

امروزه با صنعتی شدن مراکز پرورش و انجام مطالعات گسترده بر روی نحوه پرورش و مدیریت واحدهای پرورش آنها و مدیریت واحدها به این نتیجه رسیده­ اند که خوراک مناسب علاوه بر افزایش بهره ­وری از حیوانات، سبب کاهش هزینه ­های جاری پرورش از قبیل مصرف انرژی جهت گرم کردن جایگاه و مبارزه با انواع بیماریهای داخلی و خارجی می­ شود.

به عبارتی دیگر اگر دام غذای مناسب با نیاز خود از لحاظ انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامینی دریافت کند، نسبت به تعداد زیادی از بیماریها و شرایط سخت محیطی می­ تواند مقاومت کند و تولید مطلوبی داشته باشد. اصولا می ­توان مواد تشکیل دهنده خوراک دام و طیور و آبزیان را به سه دسته کلی مواد انرژی­ زا، مواد پروتئینی و مواد افزودنی تقسیم نمود که خود آنها نیز به واحدهای فرعی دیگری از جمله مواد گیاهی، حیوانی و مواد معدنی قابل تقسیم هستند.

مواد مفید موجود در محصولات تولیدی

• ویتامین ­ها
• پروتئین­ ها
• کربوهيدرات­ ها يا مواد قندی انرژی زا
• چربی­ ها
• مواد معدنی

مواد تشکيل­ دهنده خوراک دام و طیور و آبزیان

• ذرت
• جو
• سبوس گندم
• تفاله چغندر قند
• کنجاله تخم پنبه
• کنجاله سويا
• ملاس چغندرقند
• مکمل معدنی
• نمک
• زئوليت
• اوره

نکاتی مهم در تولید محصولات

1. باید متعادل و با آگاهی از ميزان احتياجات آنان و نحوه ترکیب صحیح مواد اولیه مغذی تشکيل دهنده آنها تهيه ­گردد.
2. به مقدار کافی انرژی و پروتئين مورد نياز آنان را تامين ­کند.
3. باید خوش خوراک و دارای قابليت هضم بسيار بالا ­باشد.
4. دارای کليه عناصر معدنی و ويتامين­های مورد نیاز آنان به میزان و مقدار لازم باشد.
5. عاری از عناصر مضر و مواد سمی برای بدن آنان باشد.
6. قيمت تمام شده محصولات تولیدی بایستی از نظر اقتصادی قابل برگشت بوده، به عبارت ديگر قيمت خوراک بایستی از قيمت موادی که دام تولید می ­کند، کمتر بوده و سود کافی را برای دامداران و پرورش ­دهندگان طیور و آبزیان داشته باشد.
7. مطابق اصول بهداشتی تهيه شده و به سلامت دام و طیور و آبزیان خللی وارد نکرده و بويژه طعم و بوی محصولات تولیدی شان نامطلوب نشود.

مزایای خوراک پلت شده

• بهبود هضم و ضريب تبديل محصول تولیدی
• افزايش خوش خوراکی
• کاهش ضایعات خوراک دام و طیور و آبزیان
• افزايش يکنواختی رشد
• کاهش مواد ضد تغذيه ای و آلودگيهای ميکروبی خوراک
• کاهش هزينه­ ها و خواب سرمايه
• سهولت حمل و نقل

کد آیسیک محصولات تولیدی

محصولات تولیدی در اين طرح که انواع خوراک دام و طیور و آبزیان می­ باشد و بر اساس اطلاعات موجود در وزارت صنايع ، كد آيسيک محصولات تولیدی مزبور به شرح جدول زیر می ­باشد :

کالاهای جایگزین 

دام ها، طیور و آبزیان موجودات زنده­ ای هستند که برای حیات خویش و تبدیل به محصولات قابل ارائه و فروش، نیازمند یک برنامه غذایی با ترکیب و فرمولاسیون مشخص و بهینه می­ باشیم. از طرف دیگر کارشناسان علوم دام و طیور و آبزیان می­ گویند در حدود شصت درصد قیمت تمام شده تولید شده اینگونه محصولات پرورشی مربوط به هزینه­ های تغذیه آنان است، فلذا اهمیت و حجم مصرف خوراک در این صنعت کاملا مشخص می­ باشد.

از طرف دیگر هر چند این محصولات دارای ترکیبات مختلف بوده و در هر کدام از آنها از مواد با درصدهای مختلف استفاده می ­شود، ولی با این اوصاف تمامی تولیدات مزبور در گروه و خانواده خوراک دام، طیور و آبزیان قرار می ­گیرد و یک تولیدکننده براساس شرایط بازار و سفارشات اقدام به تولید همه آنها می ­نماید.

بنابراین در مجموع می­توان گفت که تولیدات این کارخانه دارای کالای جایگزین نیست و اهمیت آن در سطحی است که در صورت حذف آن از چرخه تولیدات، تولید تمامی محصولات گوشتی اعم از دامی ، طیور و آبزیان غیرقابل صرفه اقتصادی خواهد شد و محصولات دست ­ساز در مزارع پرورش موجودات زنده قابل تغذیه رقیب آن چنان مهم و قدری برای تولیدات اینگونه کارخانه­ ها نمی ­باشد.

 همچنین باید اذعان نمود محصولات تولیدی این واحد صنعتی و دیگر واحدهای مشابه بهترین جیره غذایی برای دامها، طیور و آبزیان بوده و دیگر مواد طبیعی و خودساخته توسط پرورش­ دهندگان احشام، طیور و آبزیان برخی به دلیل عدم  صرفه اقتصادی و برخی نیز به علت فقیر بودن از لحاظ ارزش غذایی مناسب نیستند.

از طرف دیگر خوراک آماده دام، طیور و آبزیان آماده براساس فرمولاسیون مناسب کمی و کیفی، از تعدادی زیادی مواد مغذی تشکیل یافته است که ضمن تامین نیازهای غذایی آنان، فواید دیگری از قبیل نگهداری مناسب­تر، حمل و نقل راحت­تر، خوش­خوراک­تر بودن و … را دارا می­ باشد.

برای مثال، ساقه­ های خشک شده گیاهان تیره غلات و حبوبات (کاه) که پس از برداشت با ماشین­آلات کشاورزی از دانه جدا می شوند، ارزش غذایی ناچیزی دارند و یا گیاهان علوفه ­ای همانند شبدر، یونجه و …. نیز به علت گران بودن نسبت به خوراک دام دارای صرفه اقتصادی نسیت و ممکن است با مصرف آنها تمام نیازهای غذایی و حیاتی دام و طیور و آبزیان تامین نشود.

در نهایت در بررسی کالاهای جایگزین می­توان بیان نمود که امروزه در بیشتر مراکز پرورش از خوراک آماده با ترکیبات گوناگون استفاده می ­کنند که این ترکیبات در فصول سال و طول عمر احشام تغییر می­ نماید و خاتمه بایستی گفت بطور کلی محصولی را بعنوان جایگزین اصلی اینگونه تولیدات نمی­ توان در نظر گرفت.

اهمیت استراتژيکی کالا در دنیای امروز

با توجه به روند رو به افزایش جمعیت در دنیا و اهمیت و ارزش تامین پروتئین حیوانی و نیاز روزافزون به فرآوردهای دام و طیور و آبزیان ، توسعه صنعت دامپروری و شیلات از اهمیت بالایی برخوردار است. صنعت تولید خوراک دام، طیور و آبزیان به دلیل نقش مهمی که در افزایش راندمان و بهره ­وری تولیدات دامپروری، طیور و شیلات ایفا می­ کند.

از مهمترین زیرساخت های اقتصادی موثر بر زنجیره تامین غذایی در جهان بشمار می ­آید. این صنعت مادر موجب توسعه فعالیت سایر بخش­های وابسته در زمینه تولید مواد اولیه، تجهیزات، خدمات فنی، مهندسی و تجارت محصولات مربوطه گشته و بدینسان به شکل مستقیم و غیرمستقیم زمینه اشتغال­زایی فراوان را فراهم می­ کند.

همچنین این صنعت زمینه­ ساز رشد صنعت پرورش و در نتیجه تولید منابع غذایی و پروتئینی برای جمعیت رو به رشد ایران و جهان است. تغذیه نامناسب باعث کاهش تولید شیر در دام­های شیرده، لاغر شدن دام­ها، کاهش تولید گوشت و از بین رفتن دامها می گردد.

بنابر نظر کارشناسان علوم دامی و شیلات تا شصت درصد هزینه­ های واحدهای تولید دام، طیور و شیلات مرتبط به تغذیه است. بنابراین لازم است تا تلاش­ های گسترده ­ای صورت گیرد تا راه ­های بهتر و مناسب ­تر در خصوص تامین احتیاجات آنان با هزینه کمتر بکار گرفته شود.

تامین خوراک دام و طیور و آبزیان بصورت سنتی از طریق فشار آوردن به مراتع تامین می­ شود که این امر باعث افزایش روند تخریب جنگلها و مراتع می­ شود و با توجه به این موضوع که اکثر مواد اولیه اینگونه محصولات ضایعات کشاورزی و دامی می ­باشد، تولید آنها با بازیافت اینگونه ضایعات در کاهش آلودگی محیط­ زیست موثر است..

روشهای تولید

براساس بررسی­ ها و کنکاش­ های صورت گرفته توسط کارشناسان خبره، تولید انواع خوراک دام، طیور و آبزیان به صورت خطوط پیوسته  است. این روش، یک روش مناسب و مفید برای تولید انواع این گروه از محصولات در ترکیبات و اوزان متنوع می­ باشد که کارخانجات تولیدکننده خوراک دام، طیور و آبزیان دارای بخش های به شرح ذیل می­ باشند:

بخش دريافت مواد اوليه
این بخش دارای قسمت ورودی مواد اوليه، سيستم جداسازي گرد و غبار، بالابر سطلی، قطعات مربوط به قسمت ورودی، سيستم جداسازی گرد و غبار، بالابر سطلی می ­باشد.

بخش آسياب
این بخش دارای سیستم پیش تمیزکننده، جدا کننده مغناطیسی، جداكننده دو راهه پنوماتيكی، مخازن Pregrinding، نشانگر سطح بالا، نشانگر سطح پايين، سيستم ورودی پنوماتيک، دريچة قيفی شكل برای انتقال مواد به بيرون، سیستم Immpeller Feeder، Shuidi King Hammermill ، سيستم كنترل كننده برای آسياب، اتاقک هوا، سيستم جداسازی گرد و غبار، فن، نقاله مارپيچی مدلTLSSFميويانگ می­ باشد.

بخش قسمت­ بندی و مخلوط كردن
این بخش دارای سیستم پیش تمیزکننده، جداساز مغناطیسی، قسمت توزيع كننده چرخشی، سيستم جداسازی گرد و غبار، فن سانتريفيوژی، بالابر سطلي، قسمت توزيع كننده چرخشی، مخازن Proportion، نشانگر سطح بالا، نشانگر سطح پائين، خروجی بزرگ فيدر مارپيچ، خروجی كوچک فيدر مارپيچ، سيستم توزين درجه ­بندی بزرگ، ورودی توزين بزرگ، سيستم توزين درجه ­بندی كوچک، ورودی توزين كوچک، ميكسر پاروئی دوتايی، بخش اضافه كننده دستی، قيف مخلوط كننده، كانوير كششی U شكل، سيستم اضافه كننده مايع (اختياری)، سيستم piping لوله­ ای اضافه كردن مايع می باشد.

بخش پلتينگ
این بخش دارای بالابر سطلی، دريچه قيفی شكل برای انتقال مواد به بيرون برای ميكسر، فيدر مارپيچ، ميكسر، جداكننده دوراهه پنوماتيک، Tube Magnet، جداكننده دوراهه پنوماتيک، مخازن پلتينگ، نشانگر سطح بالا، نشانگر سطح پايين، ورودی پنوماتيک، قيف موج دار، پرس پلت، كليد مجزا برای كنترل دستگاه پلت، كولرهای با جريان معكوس، خارج كننده مواد از سيكلون، سيستم قفل هوا، فن خنک كننده، كرامبلر می­ باشد.

بخش بسته ­بندی 
این بخش دارای ميكسر دومحوره، فن خنک­ كننده، سيكلون دو سره، سيستم قفل هوا، فن سانتريفيوژی، بالابر سطلی، الک مدل، جداكننده دوراهه پنوماتيک، مخازن ذخيره برای محصول نهايی، شاخص بالا بودن سطح، شاخص پايين بودن سطح، ورودی پنوماتيک، جداكننده دوراهه پنوماتيک، كنترل كامپيوتری توزين، ماشين دوخت و كانوير (نقاله) تسمه ­ای، ورودی بسته­ بندی دستی،  توزين بسته ­بندی دستی، سيستم جداسازی گرد و غبار، فن سانتريفيوژ، تانک فيلتر (اختياری)، تانک مخزن هوای كمپرس شده می باشد.

به طور کلی از روش مشابهی در تمامی کارخانجات تولید خوراک دام و طیور و اّبزیان برای تولید خوراک استفاده می­ شود که فقط محصول نهایی آن تا حدودی متفاوت و به دو صورت آردی و حبه ای (پلت) وجود دارد که البته خوراک طیور و آبزیان به صورت حبه ­ای و پلت (فشرده شده) بسیار متداول­تر است و تصویر انواع خوراک به شکل پلت و فرآیند تولید آن به طور خلاصه به شرح ذیل است :

در این روش که عمدتا در اکثر کارخانجات تولید خوراک طیور از آن استفاده می شود ابتدا مواد اولیه تهیه خوراک طیور از جمله سبوس گندم، سبوس برنج، ذرت، باگاس، جو، نیاسین، تفاله چغندر و … که نیاز به آسیاب کردن دارد، در آسیاب­ های صنعتی آسیاب شده و به پودر تبدیل می­ شوند، سپس این مواد به همراه مواد افزودنی از جمله انواع مکمل­ها در میکسرها با یکدیگر میکس شده و آماده پلت کردن و تبدیل به حبه شدن می ­باشد.

در مرحله بعد توسط دستگاه پلت کاندیشنر این مواد تحت فشار و حرارت تا حدود نود درجه سانتی­ گراد و بر حسب نوع خوراک با قطرهای متفاوت به پلت تبدیل می­ شوند و در نهایت توسط فن­کوئل­ های موجود خنک شده و آماده بسته ­بندی می­ گردد.