آموزش احداث باغ انبه + طرح توجیهی باغ انبه

پکیج آموزش احداث باغ انبه ، آموزش کاشت و پرورش درخت انبه
انبه یکی از محصولات مهم مناطق گرمسیری بوده و به سلطان میوه ها معروف است. منشأ آن جنوب آسیا به ویژه برمه و شرق هندوستان است که خیلی زود در مالایا ، شرق آسیا و شرق آفریقا منتشر و در سال 1880 میلادی به کالیفرنیای آمریکا، منطقه سانتاباربارا وارد شد. انبه از حدود 4000 سال پیش در هندوستان کشت می شده است.

احتمالا انبه در قرن دهم توسط دریانوردان ایرانی به شرق آسیا برده و در قرن شانزدهم به وسیله مسافران پرتغالی به غرب آفریقا و جنوب آمریکا منتقل شده است.در این پکیج آموزشی ، نکات مهم از تولید نهال انبه تا کشت در زمین اصلی ارائه شده است.

انبه با نام علمی Mangifera indica L  از خانواده پسته بوده و جنس آن دارای 62 گونه است که 16 گونه آن دارای میوه خوراکی است. از این گونه ها فقط  M. Odorata  ، M. foetidam و  M. caesia قابلیت خوراکی دارند. نژادهای انبه شامل دو نژاد هندی و دیگری فیلیپینی یا آسیای جنوبی (هندوچین و اندونزی) است. نوع هندی دارای جوانه های قرمز روشن و نوع فیلیپینی دارای جوانه های سبز کمرنگ یا قرمز است.

میوه یک شفت گوشتدار با گوشت خوردنی (مزوکارپ) بوده و یک هسته چوبی (آندوکارپ) و بذر در داخل آن قرار دارد .میوه ممکن است از 100 گرم تا 2 کیلوگرم وزن داشته باشد. مقدار تولید میوه باغ انبه در سالهای اول باردهی پایین است و به تدریج تا حدود 500- 300 عدد میوه در هر درخت تولید می شود. متوسط بازده بر مبنای وزن برای هر درخت در درختان پیوندی 200-150 کیلوگرم و برای درختان غیرپیوندی 400 – 300 کیلوگرم است.

میوه انبه به دو صورت برداشت ميشود. برداشت در مرحله اول جهت تولید ترشی و در مرحله دوم جهت مصرف تازه خوری انجام ميشود. در مرحله دوم، میوه پس از طی مرحله بلوغ برداشت ميشود. در این حالت رنگ پوست میوه متمایل به زرد بوده و در شرایط نگهداری در انبار قابل رسیدن ميباشد. متوسط ارتفاع درختان انبه بین 10 تا 30 متر بوده و بیش از 100 سال عمر می کنند. البته عمر درختان پیوندی کمتر از انواع بذری می باشد.

درخت انبه ميتواند از سطح دریا تا ارتفاع 1400 متری رشد کند. مشروط بر اینکه بارندگی یا رطوبت بالا در فصل گلدهی وجود نداشته باشد. درجه حرارت بالاتر از 44 درجه سانتيگراد و کمتر از 5 درجه سانتيگراد برای آن مضر است. اما ميتواند درجه حرارت های بالاتر از 48 درجه سانتيگراد را در فصل رشد و بلوغ میوه تحمل نماید.

ازدیاد انبه

انبه به دو طریق جنسی و غیرجنسی قابل ازدیاد است. در روش جنسی بذرها می بایست بلافاصله بعد از برداشت میوه کاشته شود. در بذرهای چندجنینی دانهال ها بایستی پس از جوانه زنی از یکدیگر جدا و هر کدام جداگانه کشت شده و در محیطی با 30 درصد سایه قرار گیرند.

روش غیرجنسی شامل کوپیوند (پیوند جوانه)، پیوند شاخه و خوابانیدن هوایی است. در روش پیوندزدن ابتدا بذر کاشته و پس از 8-6 ماه روی دانهال های حاصله، عمل پیوند انجام مي شود. خوابانیدن هوایی و پیوند مجاورتی باعث تولید گیاهانی با اندازه بزرگ در مدت زمان کوتاه می شود.

سرعت رشد نهال های حاصل از پیوند مجاورتی بیشتر از پیوند جانبی و سرعت رشد نهال های حاصل از پیوند جانبی بیشتر از خوابانیدن هوایی است. درختان بذری انبه دیرتر از درختان تکثیر شده به روش غیرجنسی به گل رفته و کمتر به گیاه مادری خود شبیه هستند.

استقرار درختان مادری در باغ انبه

شرایط و ضوابطی که بایستی در مورد درختان مادری(درختان منبع پیوندک) اعمال شود، عبارتند از:

1) انتخاب خاک حاصلخیز و با زهکش خوب (شنی تا شنی- لومی): نهال های مادری بایستی در شرایط خاکی مناسب پرورش یافته تا شرایط ایده آل جهت تولید شاخه های حاوی پیوندک مناسب را داشته باشند.

2) اختصاص یک مکان مجزا به نهال های مادری: درختان منبع تهیه پیوندک، بایستی در یک محل مجزا کشت شده باشند چرا که نیازهای کلی این درختان با بقیه موارد (نهال های جوان بذری یا پیوندی و یا حتی درختان دیگر) به طور کامل متفاوت است. سایر موارد در پکیج آموزشی احداث باغ انبه به صورت کامل قرار دارد.

استقرار قطعات تکثیری

به منظور ایجاد خزانه جهت تولید نهال پیوندی، مکانی را بایستی آماده نمود که دارای ویژگيهای زیر باشد:

– خاک و آب مورد استفاده باید همانند خاک و آب مورد استفاده در درختان مادری باشد.
– تعداد و مکان قطعات تکثیری به تعداد و مکان خزانه های موردنیاز بستگی دارد.
– خزانه ها با توجه امکانات موجود احداث شود.

محل خزانه

محل خزانه بایستی:

– دور از باغها و منابع آلودگی باشد.
– دارای زهکش مناسب باشد.
– آب مورد استفاده در آن از کیفیت خوبی برخوردار باشد.
– از نور آفتاب، باد و آفات محافظت شود.

انتخاب بذر جهت تولید پایه

• درخت منبع بذر، عاری از هر گونه آفات و بیماریها باشد.
• برداشت میوه برای تهیه بذر در زمان رسیدگی کامل میوه صورت پذیرد.
• میوه های بزرگ و عاری از آفت و بیماری انتخاب شود.
• ترجیحاً از ارقام دارای بذر چندجنین جهت تولید پایه استفاده شود، بذر ارقام چندجنین به طور معمول دانهال های یکنواخت تولید مي کنند.

تولید پایه

تولید پایه به طور عمده به دو صورت تحت شرایط مزرعه (روش قدیمی سنتی) و زیر پوشش درون گلدان (روش خزانه مدرن) انجام می پذیرد.

1) تولید پایه در شرایط مزرعه
این روش که از نظر تجاری و علمی مردود اعلام شده است، دارای معایب زیر است :

• گران (هزینه تولید بالا است)
• افزایش مدت زمان آماده شدن نهال جهت انتقال به زمین اصلی یا باغ انبه
• افزایش حمله آفات و بیماریها و مدیریت سخت آنها
• تأثیر زیاد شرایط آب و هوایی در روند انجام کار
• افزایش احتمال حمله بیماریهای خاکزی
• کاهش درصد موفقیت پیوند
• مشکل بودن تولید نهال های عاری از بیماری
• افزایش تلفات در زمان انتقال به زمین اصلی

2) تولید پایه زیر پوشش درون گلدان

این روش که امروزه مورد توجه تولیدکنندگان نهال قرار گرفته و از نظر علمی و تجاری نیز مورد تأیید است دارای محاسن زیر است:

• اقتصادی و مقرون به صرفه (هزینه تولید پایین است)
• رشد سریع نهال ها
• نظارت دقیق بر آفات و بیماریها و کنترل راحت آنها
• کاهش تأثیر شرایط جوی در روند انجام کار
• کاهش آلودگی ناشی از بیماریهای خاکزی در اثر گندزدایی و ضدعفونی محیط کشت گلدانها
• افزایش درصد موفقیت پیوند
• امکان تولید نهال های عاری از بیماری با کیفیت بالا
• کاهش تلفات در زمان انتقال به زمین اصلی یا همان باغ انبه
• سهولت انتقال به زمین اصلی

در ادامه به بررسی روند تولید نهال در روش خزانه مدرن پرداخته شده است:

ایجاد ساختارهای اساسی (خزانه های مدرن)

در ابتدا باید زیرساخت هایی که بتواند تورهای سایه انداز و صفحات پلاستیکی را نگهدارد، ایجاد شود. ایجاد یک لایه محافظ بین خاک و گلدانها (مالچ) برای حفاظت از گلدانها در برابر بیماریهای خاکزی و نصب سیستم آبیاری از مهمترین ساختارهای اساسی در خزانه های مدرن هستند.

مخلوط های کشت

تأمین مخلوط بهینه ای از آب، اکسیژن و مواد غذایی و ایجاد شرایط فیزیکی لازم از وظایف مخلوط های کشت است. مخلوط های کشت حاوی ذرات ریز و درشت هستند که منافذی برای آب و هوا ایجاد می کنند. همچنین دارای pH ثابت جهت در دسترس بودن مواد غذایی بوده و تعادل میزان مواد معدنی جهت تغذیه گیاه را برقرار می کنند.

ترکیبات مخلوط کشت

1. شن: منجر به بهبود هوادهی و کاهش خیس شدن و سنگینی خاک می شود.
2. پیت: باعث افزایش نگهداری آب و هوا در خاک شده و کاهش pH را در پی دارد.
3. کوکوپیت: جایگزینی برای پیت است.
4. پوست برنج (پوست شلتوک): برای هوادهی مخلوط استفاده می شود؛ ولی میزان مواد غذایی آن پایین بوده و قابلیت نگهداری آب کمی دارد.
5. پوست کاج: برخی انواع آن سمی بوده و ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) و میزان نیتروژن کمی دارند.
6. پوست بادام زمینی: سریع تجزیه شده و منجر به افزایش نفوذپذیری آب در خاک ميشود.
7. پرالیت: سبک و بسیار متخلخل بوده و منجر به بهبود هوادهی خاک ميشود.
8. ورميکوالیت: سبک و متخلخل و دارای قابلیت نگهداری آب و مواد غذایی بالایی است.
9. خاکاره: تغییرپذیر بوده و برخی از انواع آن سمی هستند. خاکاره باعث تثبیت نیتروژن در خاک شده و pH آن پایین است.
10. زغال قهوه ای: ظرفیت نگهداری مواد غذایی بالایی دارد.
11. کود حیوانی پوسیده: باعث بهبود هوادهی، خیس شدگی و حاصلخیزی خاک باغ انبه می شود.

نکته:

از به کاربردن سیلت و خاک جلوگیری کنید. زیرا هوادهی کمی داشته و منجر به کاهش حرکت آب در خاک می شود. مخلوطی از ترکیبات درشت و ریز بهترین تعادل را بین زهکشی و نگهداری آب ایجاد می کند.

کیفیت آب برای خزانه

مهمترین ویژگيهای شیمیایی آب مناسب برای خزانه عبارتند از:

1. هدایت الکتریکی 300 تا 900 میکروموس بر سانتيمتر
2. غلظت کلر کمتر از 200 پی پی ام
3. غلظت بور کمتر از 100 پی پی ام
4. سدیم کمتر از 60 پی پی ام

تیمار آب خزانه

برای جلوگیری از انسداد تجهیزات آبیاری از فیلتراسیون و برای ضدعفونی آب از کلردار کردن(حداقل 2 و ترجیحاً 4-3 پی پی ام کلر) استفاده می شود.

آماده سازی بذر انبه و کشت هسته

توجه به نکات زیر در آماده سازی بذر انبه جهت کشت حائز اهمیت است:

• قبل از هر چیز میوه ها را جهت عدم وجود آفت و بیماری بررسی نمایید.
• تیمار با قارچکش از مهمترین اقدامات قبل از کشت بذر است.
• در فاصله 1 تا 2 روز پس از بذرگیری بذرها را بکارید. سایر موارد در پکیج آموزشی احداث باغ انبه به صورت کامل قرار دارد.

کشت نهال ها در زمین اصلی

نهالها در زمان انتقال بایستی سیستم ریشه ای مناسبی داشته باشند. همچنین نهال ها باید قبل از انتقال به نور خورشید مقاوم شوند. حفاظت نهالها پس از انتقال به زمین اصلی، در برابر آفتاب و باد الزامی است. آبیاری در ماه اول باید هفته ای دوبار انجام شود. انتقال نهال باید در بهار، زمانی که شرایط آب و هوایی متعادل است، صورت گیرد اما هر زمان که شرایط برای رشد فعال موجود باشد، ميتوان اقدام به انتقال نمود.