طرح توجیهی تولید تجهیزات ورزشی و فیزیوتراپی الکترونیکی

گزارش حاضـر مطالعات امکانسنجی مقدماتی طرح توجیهی تولید تجهیزات ورزشی و فیزیوتراپی الکترونیکی می باشد، این مطالعات در قالب متدولوژی مطالعات امکانسنجی تهیه گردیده است و مطابق متدولوژی فـوق، محصول مورد مطالعه بـه طور دقیق معرفی می شود.

فیزیوتراپی یک شاخه ای از علم پزشکی و توانبخشی است و توانبخشی مجموعه اقداماتی است که برای یک فرد معلول یا بیمار انجام می دهد. تا شخص بتواند از نظر جسمی – روانی ، حداکثر توانایی و استقلال خویش را بدست آورد و زندگیش را به حد طبیعی نزدیک نماید.

در این شیوه درمان بدون استفاده از دارو و تنها با کمک تجهیزات ورزشی و فیزیوتراپی الکترونیکی بـه مداوای بیماران پرداخته می شود، در این عملیات بیماران بصورت مداوم و تحت نظر پزشک با استفاده از تجهیزات مختلف، عضو بیمار بدن خود را التیام می بخشند.

تجهیزات مورد استفاده در فیزیوتراپی بسیار متنوع و متعدد است که در طرح حاضر هدف تولید نوع الکترونیکی و الکتریکی آن است، این تجهیزات در فعالیتهای ورزشی نیز دارای کاربرد هستند و افراد با بکارگیری آنها نوعی ورزش درمانی را انجام می دهد.

از جمله روش های فیزیوتراپی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1. امواج مادون قرمز و ماوراء بنفش
2. تحریکات الکتریکی پوستی
3. امواج مافوق صوت
4. میدان های الکتریکی و مغناطیسی
5. لیزر

تجهیزات فیزیوتراپی از موارد بسیار متنوعی تشکیل یافته است که ذیلا به برخی موارد آن اشاره شده است :

• دستگاه سنجش پوکی استخوان
• دستگاه تحریک الکتریکی
• دستگاه مادون قرمز
• دستگاه التراسونیک
• فشار سنج ها
• دستگاه فارادیک
• دستگاه گرم کننده و ماساژ دهنده
• و ….

کد ISIC

مطابق طبقه بندی وزارت صنایع و معادن، تجهیزات ورزشی و فیزیوتراپی الکترونیکی ، دارای کد آیسیک 36931110 می باشند.

شماره تعرفه گمرکی

تجهیزات مورد مطالعه بصورت شفاف و دقیق دارای شماره تعرفه گمرکـی نمـی باشـند. ایـن تجهیزات به همراه سایر وسایل مهندسی پزشکی و یا تجهیزات الکترونیکی وارد کشور می شود.

شرایط واردات محصول

همان طوریکه در بالا ذکر گردید شماره تعرفه خاصی برای محصولات مـورد مطالعـه وجـود ندارد ، ولی در صـورتیکه ایـن تجهیـزات بـا مـوارد مـشابه و هـم گـروه خـود در کتـاب مقـررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی مقایسه گردد.

می تـوان گفـت کـه محـدودیت خاصـی بـرای واردات تجهیزات مورد مطالعه وجود ندارد. لذا با پرداخت حقوق گمرکی که از 10 تا 15 درصد است ، امکان واردات وجود خواهد داشت.

بررسی استانداردهای موجود در مورد محصول

محـصول مـورد مطالعـه، ماشـین آلات و تجهیـزات مهندسـی پزشـکی و ورزشـی اسـت، ایـن تجهیزات حالت عمومی در بازار نداشته بلکه بصورت تخصصی برای استفاده در بیماسـتان هـا و منازل مورد استفاده قرار می گیرد.

از اینرو ماهیت محصولات طـرح طـوری اسـت کـه نمـیتـوان استاندارد خاصی را برای آن تعیین کرد و لذا هیچگونـه اسـتاندارد ملـی یـا بـین المللـی بـرای ایـن محصولات وجود ندارد.

ولی باید گفت که تولید این محصولات تحت مشخصات فنی ارائه شـده از طرف طراح ماشین صورت میگیرد که بـه نـوعی نیـز مـیتـوانیم مشخـصات فـوق را بـه عنـوان الزامات و استانداردهای موردنیاز در تولید تلقی نماییم.

مشخصات فنی در قالب نقشه فنـی، بـرگ آنالیز مواد اولیه مصرفی ساخت و برگ مشخصات مکانیکی و عملکردی از طـرف مهنـدس طـراح ارائه میگردد که رعایت تک تک آنها از طرف سازنده گان امری اجتناب ناپذیر است.

موارد مصرف و کاربرد محصولات

محصولات تولیدی طرح حاضر، تجهیزات ورزشی و فیزیوتراپی الکترونیکی مـی باشـند ، ایـن تجهیزات بر اساس محل و نوع کاربرد طراحی و ساخته می شوند که در اینجا جهت روشـن شـدن موضوع، به موارد عمده مصرف این قطعات اشاره شده است:

1. انجام درمان های غیر دارویی در بیمارستان ها و منازل
2. انجام حرکات ورزشی درمانی
3. اندازه گیری برخی شاخص های مهم بدن مانند فشار خون

بررسی کالاهای جایگزین

تجهیزات مورد مطالعه طرح حاضر ، تجهیزات تخصصی در پزشـکی و ورزش درمـانی اسـت که بطور اختصاصی برای همین کـاربری هـا طراحـی و سـاخته مـی شـود. از اینـرو در مجمـوع میتوان گفت که برای محصولات تولیدی طرح، هیچگونه کالای جایگزین وجود نـدارد.

البتـه بطـور سطحی برخی پزشکان عقیده دارند که فیزیوتراپی روشی برای درمان بیماری هـا بـدون اسـتفاده از دارو است. بنابراین شاید بتوان انواع دارو که در درمان بیمـاری هـا مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیرد بعنوان کالای نسبتا جایگزین برای بخشی از تجهیزات مورد مطالعه تلقـی مـی گردنـد.

لـیکن در مجموع می توان گفت که این جایگزینی از قدرت کافی برخـوردار نیـست و لـذا تجهیـزات فـوق یک کالای بدون جایگزین محسوب می گردند.

بررسی اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز

تجهیزات مورد مطالعه در صنعت مهندسی پزشکی و ورزشی دارای کاربردهای درمانی مـی باشند و لذا هرچند اهمیت آنها در پزشکی بالا است ، لیکن این تجهیـزات از اهمیـت اسـتراتزیک یـا کالای اساسی در جهان برخوردار نمی باشند.

کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده محصول

تجهیزات فیزیوتراپی الکترونیکی در کلیه کشورهای جهان دارای کاربرد هـستند ، چـرا کـه ایـن تجهیـزات بعنوان یکی از مجموعه ابزارآلات پزشکی و مداوای بیماران محـسوب مـی گـردد، از نظـر کـشورهای تولیدکننده نیز می توان گفت که تعداد زیادی از کشورهای جهان این تجهیـزات را تولیـد مـی کنند.

البته باید گفت که تجهیزات فوق از نظر تنوع بسیار بـالا هـستند و لـذا هـر تولیـدکننـده تنهـا بخش هایی از آن را تولید می کند ولی اکثر کشورهای صنعتی جهـان کلیـه تجهیـزات مـوردنیـاز جامعه را تولید و عرضه می نمایند.

بررسی سطح تکنولوژی تولید در واحدهای فعال

ماهیت طـرح حاضـر تجهیـزات سـازی اسـت کـه بـصورت تخصـصی در سـاخت تجهیـزات فیزیوتراپی الکترونیکی و وزرش درمانی خواهد بود. تکنولـوژی مـورد اسـتفاده در تجهیـزات سـازی بـرای واحدهای تولیدی آن را می توان به دو سطح تقسیم بندی کرد که شامل موارد زیر می باشد:

گروه اول : شرکت های مونتاژ کار

این شرکت ها مجموعه های منفصله تجهیزات را از خارج کشور وارد کرده و پس از مونتاژ مجموعه کامـل را بـه بازار عرضه می نمایند.

گروه دوم : شرکت های سازنده

این شرکت ها بخش هایی از قطعات را از خارج کـشور وارد کـرده و بـا سـاخت و اضـافه کـردن بقیه، تجهیز کامل شده و روانه بازار می شود، این گروه عموما از طریق مهندسـی معکـوس اقـدام به ساخت داخل بخش های مذکور تجهیزات می نمایند. در طرح حاضر هدف ایجاد طرحی مشابه گروه دوم می باشد.

کشورها و شرکتهای سازنده ماشین آلات مورد استفاده در تولید

محصولات مورد مطالعه در گروه تجهیزات الکترونیکی قـرار دارنـد، لذا ماشین آلات مورد استفاده در ساخت آنها را می توان به دو گروه کلی طبقه بندی کرد:

1. ماشین آلات و تجهیزات ساخت قطعات مکانیکی
2. ماشین آلات و تجهیزات مونتاژ قطعات الکترونیکی و الکتریکی

بنابراین برای بررسی ماشین آلات خط تولید ، لازم است ایـن دو گـروه از ماشـین آلات مـورد بررسی قرار گیرد.

روش ساخت تجهیزات فیزیوتراپی الکترونیکی

طراحی و مهندسی

اصلی ترین و حساس ترین مبحث در یک فرایند تجهیزات سازی ، مرحله طراحـی و مهندسـی می باشد و به نوعی مـی تـوان گفـت کـه همـین طراحـی و مهندسـی اسـت کـه کیفیـت و کـارآیی محصول نهایی تولید شده را شکل می دهد.

دانش فنی

انجام یک طراحی با کیفیت و همچنین ساخت مطابق آن ، مستلزم اسـتفاده از یـک دانـش فنـی قابل قبول است. نکته ای که در اینجا لازم بذکر است این است که در برخی از تجهیـزات مهندسـی پزشکی به لحاظ پیچیدگی های فنی و حـساسیت عملکـرد تجهیـز ، شـیوه هـای معمـول مهندسـی معکوس برای ساخت آن تجهیز جوابگو نبوده.

و لذا در این حوزه هـا اسـتفاده از مـستندات اصـلی طراح و سازنده اصلی تجهیز یا ابداع کننده آن اجتناب ناپذیر است. از اینـرو برخـی از شـرکت هـا با انجام شراکت با شرکت اصلی و صاحب تکنولوژی (کسب لیسانس – انتقال تکنولـوژی – joint venture ) دانش فنی را از آن کسب و بر اساس آن اقدام به سـاخت تجهیـز مـی نماینـد.

محـصول تولیدی این شرکت ها نسبتا همسان با شـرکت صـاحب تکنولـوژی بـوده و عـلاوه بـر آن شـرکت ایرانی اجازه استفاده از نشان تجاری شرکت صاحب تکنولـوژی را خواهنـد داشـت. کـه ایـن امـر علاوه بر افزایش قدرت رقابتی تجهیزات ساخت داخل ، قابلیـت صـادراتی آن را نیـز افـزایش مـی دهد.

ساخت

مرحله بعدی پس از طراحی و مهندسی ، ساخت است . ساخت تجهیـزات پزشـکی الکترونیکـی شامل دو فرایند اصلی ساخت قسمت های مکانیکی و الکترونیکی مـی باشـد.

کـه عمومـا تجهیـزات سازان بخش هایی از ساخت قطعات مکانیکی را برون سپاری کـرده و خـود بـصورت تخصـصی روی ساخت یا مونتاژ بخش های الکترونیکی متمرکز می گردند.

قطعات استاندارد و آمادی

بخش قابل توجه قطعات مورد استفاده در ساخت تجهیزات فیزیوتراپی را قطعـات الکترونیکی و الکتریکی تشکیل می دهد که ایـن قطعـات بـصورت آمـاده از بـازار قابـل تـامین مـی باشند. لذا سازنده تجهیز با تامین آنها از بازار نقش مونتاژ کننده را ایفا می نماید.

کیفیت و کارایی ماشین آلات تولید شده

مطابق مطالب عنوان شده در قسمت های گذشته ، عوامـل مطـرح در تعیـین کیفیـت و کـارایی مورد انتظار از تجهیزات را موارد زیر تشکیل می دهد.

• توان مهندسی در طراحی
• تجهیزات مورد استفاده بعنوان الگو مهندسی معکوس
• وجود یا عدم وجود شراکت های تجاری با شرکت های صاحب نام خارجی
• کیفیت قطعات و تجهیزات جانبی مورد استفاده
• دقت عمل در ساخت

مقایسه روش تولید معمول کشورمان با دیگر کشورهای جهان

تکنولوژی و روش تولید محصولات طرح در سایر کشورها همان روشی اسـت کـه در کـشور ما انجام میگیرد. لیکن آنچه که در مورد این محصولات دارای اهمیت است و حتی میتـوان گفـت که این عوامل کیفیت عملکرد و اعتبار تجهیز را در بازار تشکیل می دهـد و در کـشورهای صـنعتی از درجه بالاتری برخوردار میباشد موارد ذیل هستند.

1. توان فنی و مهندسی در طراحی و تحلیل عملکرد تجهیز در جریان کاربرد
2. استفاده از قطعات مرغوب الکتریکی و الکترونیکی
3. کیفیت مونتاژ

تعیین نقاط قوت و ضعف

با عنایت بر شرح ارائه شده تکنولوژی، نقاط قوت و ضعفی برای آن نمـی تـوان ارائـه کـرد. لیکن کیفیت عملکرد تجهیـزات در زمـان اسـتفاده از آن بـه نـسبت دانـش فنـی مـورد اسـتفاده در طراحی و ساخت ، متفاوت است . لذا در این قسمت بـدلیل اهمیـت بـالای ایـن تکنولـوژي ، در ایـن قسمت نقاط قوت و ضعف آن ارائه شده است:

ماشین آلات و تجهیزات

تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی

طرح حاضر نیاز به تجهیزات کارگاهی ندارد چرا کـه بـا استفاده از ماشین آلات تولیدی آن، امکان اجرای فعالیتهای تعمیراتی نیز وجود دارد. همچنین در خصوص تجهیزات آزمایشگاهی نیز لازم است ذکر شود که نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی به صورت زیر می باشد :

• دستگاه های شبیه ساز عملکرد تجهیزات
• دستگاه های تست قطعات الکترونیکی
• ابزارآلات عمومی آزمایشگاه الکترونیک

معرفی نوع ماده اولیه عمده

ماده اولیه مصرفی طرح را می توان به دو گروه دسته بندی کرد :

گروه اول : مواد و قطعات عمومی

• انواع فولاد به اشکال میلگرد و ورق
• پلاستیک ها
• تجهیزات جانبی الکتریکی
• قطعات الکترونیکی
• قطعات استاندارد و آمادی
• ابزارآلات عمومی

گروه دوم : قطعات خاص

این قطعات در مورد برخی از تجهیزات تخصصی کاربرد داشته و در واقع قلب دستگاه را تشکیل می دهند.

معرفی منابع تأمین مواد اولیه

گروه اول مواد و قطعات

کلیه مواد و قطعات مصرفی این گروه از بازارهای داخل کشور قابل تـأمین اسـت. البتـه بخـش هایی از قطعات آماده از خارج کشور وارد می شود ولی ایـن قطعات حالت عمـومی داشته و توسط واردکنندگان دیگر به کشور وارد می شود و لذا امکان تامین انها از بازار وجود دارد.

گروه دوم : قطعات خاص

این قطعات عموما در انحصار برخی شـرکتهای جهانی می باشد ، و لذا در سطح جهان مصرف کنندگان این قطعات را از شرکت های فوق تهیه می نمایند، لذا در طرح حاضر نیز لازم است تامین خارج انجام شود.

جمع بندی و پیشنهاد نهایی در مورد احداث واحدهای جدید

با توجه بر مشروح مطالعات صورت گرفته، می توان گفت کـه ایجاد واحدهای جدید برای تولید تجهیزات ورزشی و فیزیوتراپی الکترونیکی توجیه پذیر است که علل آن بصورت زیر قابل بیان است.

1- سالانه حجم انبوهی از این تجهیزات وارد کشور می شود بـا نگاهی بـه کشورهای مبدا واردات این ماشینها به کشورمان، مشاهده شده است که کشورمان از کشورهای مختلف دنیا اقدام به واردسازی تجهیزات می نماید.

از اینرو تعداد این کشورها و همچنین حجم واردات، نشان از توجیه پذبر بودن بازار برای ورود واحدهای جدیدی تولید کننده می باشد.

2- در سالهای گذشته صادرات از روند افزایشی خوبی برخوردار بـوده است ( این نتایج از مطالعات میدانی حاصل شده است و اعداد مستندی برای ارائه وجود ندارد).

و لذا پیش بینی می گردد با توجه به وجود مزیت نسبی در کشورمان نسبت به برخی کشورهای منطقه، در سالهای آینده میزان صادرات همچنان قابل افزایش باشد.

3- نتایج مطالعات میدانی، حاکی از وجود کشش بازار برای محصولات مورد مطالعه می باشد.

در مورد اجرای این طرح موارد زیر نیز لازم است ذکر گردد:

1- مجری طرح لازم است از توان فنی و مهندسی در طراحی و ساخت بر خوردار باشد.

2- به منظور افزایش قدرت اجرایی ، بازاریابی و فروش محصولات، پیشنهاد می گردد که ساخت تحت لیسانس یا طرق دیگر مشارکت با یک شرکت صاحب نام جهانی صورت گیرد.

3- تعداد و تنوع تجهیزات الکترونیکی فیزیوتراپی بسیار متنوع است ، که معمولا هر تجهیـزات سـاز در حوزه خاصی از آنها فعالیت می کند.

4- یک تجهیزات ساز لازم است علاوه بر تولید تجهیزات الکترونیکی ، برخی دیگـر از تجهیـزات مـشابه غیر الکترونیکی را نیز تولید نموده و بدینوسیله سبد محصولات خود را تکمیل نماید.

5- کیفیت و کارایی ماشین ، درک نیاز واقعی مشتری ، برخورداری از مهندسی فروش مجرب ، ارتباط با مراکز علمی و غیره از مواردی است که مجری طرح لازم است به آنها توجه نماید.