گزارش حاضر مطالعات امکانسنجی مقدماتی و طرح توجیهی تولید شاسی خودرو می باشد که ابتدا محصول مورد مطالعه بـه طور دقیق معرفی شده و سپس بررسیهای لازم روی بازار آن صورت خواهد گرفت. که در تولید انواع خودروها و همچنین در بازار خدمات پس از فروش آن دارای کاربرد است.
این مجموعه بعنوان یکی از قسمتهای اصلی هر خودرو محسوب می گردد و هر ماشین از شاسی مخصوص به خود برخوردار می باشد. البته باید گفت که در مورد بسیاری از خودروهای سواری، شاسی بصورت سرخود با اتاق اتومبیل ساخته شده و لذا این خودروها فاقد شاسی مستقل می باشند.
لیکن در مورد خودروهای کار مانند وانت، کامیونت، کامیون، اتوبوس و … شاسی بصورت کامل وجود داشته و سایر مجموعه های ماشین روی آن سوار می گردند. در حال حاضر نیاز کشور از طریق تولید داخل و واردات تامین می گردد و پیش بینی می شود با اجرای طرح حاضر و طرح های مشابه، کشور بطور کامل از واردات بی نیاز گردد.
البته بخشی از تولیدات طرح نیز برای صادرات در نظر گرفته شده است، مواد اولیه و همچنین قطعات نیم ساخته موردنیاز طرح بطور کامل از داخل کشور قابل تامین است. در مورد ماشین آلات تولید نیز باید گفت که کلیه این ماشین آلات از داخل کشور تامین خواهد گردید. طرح نیاز به خرید تکنولوژی نداشته و توسط افراد مجرب قابل اجرا می باشد.
معرفی و کد آیسیک محصول
محصول موردنظر طرح حاضر، تولید شاسی خودرو میباشد. در حالـت کلـی یـک خـودرو از سـه قـسمت اصلی تشکیل شده که عبارتند از :
- بدنه: بدنه خودروهای سواری از قسمت های مختلفی مثل اسکلت جوشکاری شـده،درها، گلگیرها،سـقف و غیـره تشکیل شده است ولی بدنه خودروهای باری شامل اتاق راننده و اتاق بار است.
- موتور: مجموعه ای از قطعات مکانیکی است که انرژی شیمیایی به انرژی حرارتی و مکانیکی تبدیل می شـود یـا بـه عبارت دیگر موتور دستگاهی است که با مصرف سوخت، قدرت و حرکت تولید می کند.
- شاسی: شاسی در اصل یک چهارضلعی است و از فولاد سخت به شکل ناودانی ساخته می شود کـه قـسمتهایی مثـل موتور، سیستم انتقال قدرت، سیستم فنربندی و سیستم ترمز و فرمان روی ان نصب می شود، مانند بسیاری از اتومبیل های سواری قدیمی و خودروهایی مثل جیپ و کامیون و اتوبوس ها را می توان نام برد.
شاسی در اشکال مختلف وجود دارد، یک نوع شاسی را مستقل می گویند که از دو تکه ناودانی بلند از جنس فولاد سخت ولی سبک که به صورت موازی به هم وصل می شوند تشکیل شده است، این دو تکه بـه وسیله دو رام در دو سر به یکدیگر متصل می شوند.
شاسی خودرو معمولا در قسمت عقب کمی بالاتر امده اسـت و این به خاطر ایجاد فضای بیشتر برای دیفرانسیل و فنرهاست و در قسمت جلو کمی بـاریکتر ساخته می شود که این نیز به خاطر فرمان دهی بهتر است.
در بعضی از اتومبیل های قدیمی برای استحکام شاسی در چند نقطه به رام های زیادتری مجهز می شوند. در صورتی که در اتومبیل های جدید رامهای تقویتی وسطی به کار برده نمی شوند بلکه اتاق را محکم با بست های خوب به شاسی متصل می کنند.
ولی در نوع دیگر شاسی به اسم شاسی های سرخود، در واقع جزئی از اسکلت اتاق است. (برای سبکتر بودن وزن اتومبیل و به خاطر اینکه نیروی محرکه آن افزایش پیدا کند.) در طراحی شاسی سرخود از ورق های نازک فلزی که انها را به روش شکل دادن (پروفیل) تولید می کنند، استفاده می کنند.
البته قسمتهایی از شاسی مثل کف و محوطه موتور و همچنین تکیه گاه های محورهای جلو و عقب که بیشترین نیرو و فشار بر انها اعمال می شود باید از ورقهایی که ضخامت بیشتری دارند، درست شوند. ضخامت ورقها معمولا 2 تا 3 میلیمتر است و به گونه ای جوش داده می شوند که از استحکام خوبی برخوردارند، خودروهای سواری در مقایسه با خودروهای سنگین نیروی کمی را تحمل می کنند.
و روی شاسی انها بـار استاتیکی کمتری وارد می شود، بنابراین خودروهای سواری می توانند با سرعت زیاد حرکت کنند و اصـولا طراحی شاسی سر خود به همین منظور بوده است. بنابراین با توجه بر مطالب ذکر شده در حالت کلی شاسی خودرو را از نظر ایجاد واحدهای تولیدکننده آن به دو دسته کلی می توان طبقه بندی کرد:
1- خودروهای شاسی و بدنه جدا از هم
در این حالت شاسی بصورت جداگانه تولید شده و به منظور مونتاژ سایر مجموعه ها در روی آن بـه خـودرو ساز تحویل می گردد که در حال خودروهای زیر از این سیستم استفاده می نمایند : خودروهای سواری شاسی بلند ، کامیونت ها ، کامیون هـا ، مینـی بـوس هـا ، میـدل بـاس هـا ، اتوبوس ها و خودروهای صنعتی.
2- خودروهای شاسی سرخود یا شاسی بدنه ی یکپارچه
در حال حاضر کلیه خودروهای سوار ی تولیدی کشورمان (به اسـتثنای خودروهـای سـواری شاسـی بلنـد) از ایـن سیستم استفاده می نمایند، در این سیستم شاسی و اتاق خودرو بصورت سرهم تولید و تحت عنوان “اتاق” به بازار عرضه می گردد.
و لذا می توان گفت که در اینحالت شاسی جزئی از بدنه بوده و به عبارت دیگر اتاق ماشین طوری طراحی و ساخته می شود که کار شاسی را نیز انجام دهد و بدین ترتیب می توان عنوان کـرد کهاین دسته از خودروهای سواری شاسی ندارند. با توجه بر مطالب ذکر شده، از نقطه نظر نیاز بازار به شاسی خودرو ، می توان نتیجه گیری زیـر را اسـتخراج نمود :
1- خودروهای سواری
از میان خودروهای سواری تولید کشورمان ، تنها خودروهای شاسی بلند مانند خودروهای تولید شرکت هـای پارس و گروه بهمن به عنوان ماشین های شاسی بلند نیاز به شاسی دارنـد (سـایر خودروهـای سواری تولیدی کشور نیاز به شاسی ندارند.)
لیکن با توجه بر قیمت بالای خودرو های تولیدی شرکت های فوق و همچنین تعداد تولید پائین آنها، شاسی تولید داخل نداشته و به همراه موتـور نـصب شـده روی آن و تحت عنوان ” شاسی موتور دار برای خودروهای سواری ” به کشور وارد می گردند.
2- خودروهای سنگین و نیمه سنگین
در مورد شاسی این خودروها می توان گفت که بخشی از این شاسی ها در داخل کشور تولید شده و بخـشی دیگر نیز همانند شاسی خودروهای سواری بصورت موتور دار از خارج کشور وارد می گردد (تحـت عنـوان شاسی موتور دار).
از اینرو در طرح توجیهی حاضر هدف بررسی تولید شاسی برای این گروه از خودروها مـی باشـد که شامل شاسی برای خودروهای کامیونت ها ، کامیون ها ، مینی بوس ها ، میدل باس ها ، اتوبوس ـها خواهـد بود.
کد ISIC شاسی خودرو
مطابق طبقه بندی وزارت صنایع و معادن، شاسی ماشین تحت انـواع مختلـف آن دارای کـد آیـسیک بصورت زیر می باشد:
| ردیف | نوع محصول | کد آیسیک |
| 1 | انواع شاسی خودرو | 34101411 |
| 2 | شاسی اتوبوس | 34101413 |
| 3 | شاسی خودروسواری | 34101412 |
| 4 | شاسی کامیون | 34101415 |
| 5 | شاسی مینی بوس | 34101414 |
شماره تعرفه گمرکی
در ابتدا شرحی در مورد شاسی و جایگاه آن در خودروهای مختلف ارائه گردید، بنابراین با توجه بر آن و بر اساس اطلاعات موجود در کتاب مقررات صادرات و واردات، میتوان گفت که شاسی به علت عدم واردات از خارج کشور، شماره تعرفه مستقلی نداشته و تنها برای شاسی موتوردار شماره تعرفه های زیر وجود دارد:
| ردیف | شرح محصولات | تعرفه گمرکی |
| 1 | شاسی موتوردار خودرو های سواری ، سواری کار و وانت | 87060010 |
| 2 | شاسی موتوردار برای اتوبوس | 87060010 |
| 3 | شاسی موتوردار برای مینی بوس | 87060010 |
| 4 | شاسی موتوردار برای کامیون و کامیونت | 87060010 |
| 5 | شاسی موتوردار برای کشنده های جاده ای | 87060010 |
شرایط واردات محصول
با مراجعه به کتاب مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی، نتیجه گیری شده اسـت کـه محـدودیت خاصی برای واردات قطعات مورد مطالعه وجود ندارد.
لذا با پرداخت حقوق گمرکی به شرح زیر ، امکان واردات وجود خواهد داشت:
| شاسی موتوردار خودروهای سواری ، سواری کار و وانت | 65 درصد |
| سایر شاسی موتوردار | 20 درصد |
همانطوریکه ذکر شد مطابق مقررات منتشر شده از سوی وزارت بازرگانی، هیچگونه محدودیت قـانونی بـرای واردسـازی قطعات خودرو وجود ندارد، لیکن لازم است در این خصوص به مورد بسیار مهم زیر توجه شود.
الف – بازار قطعات خودرو درکشورمان به سه گروه AM , OES , OEM تقسیم میگـردد و شـرایط خرید این گروهها به صورت زیر است :
- بازار OEM : در این بازار به طورکامل قطعات از داخل کشور تهیه میشود و لذا در صورتی کـه امکـان سـاخت داخـل برای قطعه ای موجود نباشد خودروساز خود رأساً اقدام به واردسازی قطعه موردنیاز مـینمایـد. لـذا واردات توسط غیر و فروش آن به خودروساز اتفاق نمیافتد (خودروساز قطعات وارداتی را خرید نمیکند.)
- بازار OES : شرایط این بازار نیز مشابه شرایط عنوان شده برای بازار OEM است.
- بازار AM : در این بازار شرایط رقابتی برقرار است. لذا در صورتی که قطعات وارداتی قابلیت رقابت به لحاظ کیفـی و قیمت به موارد مشابه داخلی را داشته باشند، امکان واردات وجود خواهد داشت.
با توجه به مطالب ذکر شده ، می توان عنوان کرد که عملا” امکـان واردات و فـروش قطعـات در بـازار OEMو OES تنها برای شرکت های خودرو ساز قابل انجام بوده ولی در بازار AM واحدهای مختلـف امکـان واردسازی و فروش قطعات منفصله خودرو را دارا هستند.
ب – محصول مورد مطالعه در گروه قطعات کند مصرف خودرو طبقه بندی میگردند، لذا مـصرف آن در بازار خدمات پس از فروش بسیار پایین تر از بازار خودروسازان است بطوریکه بخش قریـب بـه اتفـاق ایـن قطعات در بازار OEM مصرف می شود.
و از اینرو از آنجائیکه بازار خودروسـازان قطعـه وارداتـی را خریـد نمی کند لذا واردات صرفا می توان برای عرضه در بازار خدمات پس از فروش خودرو صورت می گیرد کـه با توجه بر جزئی بودن مصرف شاسی در این بازار ، میزان واردات نیز در سطح پائینی خواهد بود.
ج – با توجه به مطالب ذکر شده، قابل نتیجه گیری است که علیرغم نبود محدودیت برای واردات، عملاً واردات این قطعات امکان ناپذیر و یا در سطح بسیار پایین اتفاق می افتد.
بررسی و ارائه استاندارد (ملی یا بین المللی)
محصول مورد مطالعه، سیستم شاسی خودرو است، این محصول خود به عنوان یک کالای واسطه در تولید یا تعمیرات ماشینها مورد استفاده داشته و در خودروهای مختلف از مشخصات متفاوتی برخوردار می باشند. از اینرو ماهیت این قطعات (محصول) طوری است که نمیتوان استاندارد خاصی را برای آن تعیین کرد.
لذا هیچگونه استاندارد ملی یا بین المللی برای این قطعات وجود ندارد. ولی باید گفت که تولید این قطعات تحت مشخصات فنی ارائه شده از طرف خودرو سازان صورت می گیرد که به نوعی نیز میتـوانیم مشخصات فوق را به عنوان الزامات و استانداردهای مورد نیاز در تولید تلقی نماییم.
مشخصات فنی قطعات در قالب نقشه فنی، برگ آنالیز مواد اولیه مـصرفی و برگ مشخصات مکانیکی و متالوژیکی از طـرف هـر خودروساز تهیه و ارائه میگردد که رعایت تک تک آنها از طرف سازندگان امری اجتناب ناپذیر است.
لازم به ذکر است که هر شرکت خودروساز استاندارد و الزامات فنی مخصوص بـه خود را داراست لذا قطعه ساز لازم است برای محصولات تولیدی هر ماشین، تاییدیه فنی آن را از خودروساز مربوطه اخذ نماید پس لازم به ذکر است که در حال حاضر استاندارد ملی برای شاسی خودرو وجود ندارد.
موارد مصرف و کاربرد محصولات
محصول تولیدی طرح ، شاسی ماشین است و لذا کاملا واضـح اسـت کـه مـورد مـصرف و کـاربرد ایـن قطعات در خودروسازی است ، لیکن همانطوریکه در بالا نیز شرح داده شد ، شاسی تنها در خودروهای سواری شاسی بلند و خودروهای نیمه سنگین و سنگین مورد استفاده دارد، ولی باید گفت که شاسـی مـورد استفاده در هر ماشین متفاوت بوده و از مشخصات فنی مربوط به همان نوع تبعیت می نماید.
بررسی کالاهای جایگزین
ماهیت طرح حاضر، قطعه سازی (مجموعه سازی) است و در صنعت قطعه سازی نیـز تولیـد براسـاس مستندات فنی، نقشه، روش تولید و دستورالعمل های آن صورت میگیرد و لذا خارج از فرایند فوق، نمیتـوان قطعه ای را تولید و عرضه کرد.
از طرف دیگر هر قطعه در جایگاه خود دارای کاربرد است. بـه طـوری کـه در عوض یک قطعه، هیچ نوع قطعه دیگری را نمیتوان استفاده کرد. از اینرو در مجموع میتوان گفت کـه بـرای شاسی خودرو ، هیچگونه کالای جایگزین وجود ندارد.
اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز
قطعه سازی یکی از صنایع مادر و اساسی در هر کشور به شمار می آید، این قطعات خود به عنوان کالای واسطه ای در تولید انواع خودرو یا بازار خدمات پس از فروش آن مورد استفاده دارند. از اینرو توسعه صـنعت قطعه سازی به مفهوم توسعه صنعت خودروسازی کشور است و لذا مجموعه قطعه سازی را میتوان به عنوان یکی از محورهای توسعه کشورها تلقی کرد.
در حال حاضر واحدهای صنعتی مـشابه متعددی در کشورمان مشغول قطعه سازی برای خودرو می باشند، بنابراین در مجموع ملاحظه می گردد که قطعات تولیدی طرح بـه عنوان زیرساخت های صنعت کشور به شمار می آیند و از درجه اهمیت بالایی برخوردار می باشند.
کشورهای عمده تولید کننده و مصرف کننده محصول
مورد مصرف محصول تولیدی طرح در صنعت خودرو می باشد، لذا کـشورهای تـراز اول در تولیـد خودرو را می توانیم به عنوان بزرگترین تولیدکننده و همچنین بزرگترین مصرف کننده قطعات مورد مطالعه معرفی نماییم.
لیکن باید گفت که با توجه بر موارد استفاده شاسیها (خودروهای شاسی بلند، خودروهـای نیمه سنگین و سنگین) کشورهایی که تولیدکننده این نوع خودرو می باشند (تولیدکنندگان خودروهای سواری از این مورد استثناء می باشند).
کشورهایی نظیر: آمریکا ، ژاپن ، چین ، اروپای غربی ، اروپای مرکزی و شرقی ، آسیا و اقیانوسیه و … بـه عنـوان کـشورهای مطـرح تولیدکننده ماشین میباشند، به عنوان کشورهای عمده تولیدکننده و مصرف کننده قطعات اتومبیل از جمله شاسـی نیز محسوب میگردند.
شرایط صادرات
از نقطه نظر مقررات وزارت بازرگانی، بـرای صـادرات محـصولات تولیـدی طـرح هیچگونـه شـرایط و محدودیتی وجود ندارد لـیکن از آنجـایی کـه ایـن محـصولات ، یـک کـالای صـنعتی و مهندسـی محـسوب میگردند، از اینرو ورود به بازارهای جهانی مستلزم برخورداری تولیدکننده از شرایطی میباشد که در جـدول زیر به شرایط فوق اشاره شده است.
| شرایط موردنیاز برای صادرات محصولات طرح | ||
| ردیف | شرایط لازم | شرح |
| 1 | برخورداری از مزیت رقابتی به لحاظ قیمت | یکی از معیارهای مهم در صادرات قطعـات خـودرو ، قیمـتهـای رقـابتی جهـانی میباشد که این مورد نیز به شرایط اقتصاد کـلان کـشور در مقایـسه بـا کـشورهای مقصد صادرات باز می گردد. از جمله این شرایط میتوان به نرخ ارز، نرخ بهره، قیمت مواد اولیه، نرخ تورم و موارد مشابه اشاره کرد که با توجه به متغیر بودن عوامل فوق، لازم است توجیه پذیری اقتصادی صادرات در زمان واقعی صادرات و کشور های مقصد مورد تحلیل قرار گیرد. |
| 2 | برخورداری از مزیت رقابتی به لحاظ کیفیت | قطعات خودرو ، بخصوص شاسی از سری قطعات حساس به کیفیت میباشند. از این رو برای ورود به بازار جهانی لازم است از کیفیت رقابتی جهانی برخوردار بود. |
| 3 | برخورداری از توان فنی و مهندسی مناسب | توان مهندسی در طراحی قطعات ، انجام فرایند مهندسی معکوس ، قابلیت تولید با کیفیت مورد انتظار و رعایت کلیه الزامات مورد نیاز خریدار و … از مواردی است که برخورداری تولیدکننده از توان فنی و مهندسی لازم اجتناب ناپذیر می سازد. |
| 4 | برخورداری از توان مالی مناسب | دوره وصول مطالبات در صادرات عموما بالا است از اینرو لازم است صادر کننده از توان مالی مناسب برخوردار باشد. |
| 5 | آشنایی کامل با امور تجارت جهانی | فعالیت در بازار های جهانی مستلزم آگاهی کامل صادر کننده از مقررات و الزامات تجارت جهانی می باشد. |
| 6 | برخورداری از برند معتبر در سطح جهانی | کی از موارد بسیار مهم در تولید و صادرات شاسی در بازارهای جهانی ، برخورداری تولید کننده از برند معتبر می باشد، لذا در مورد شاسی نیز به نظر می رسد که تولید کننده لازم است با یک شرکت صاحب نام جهانی مشارکت Joint Venture ایجاد نماید. |
روش تولید شاسی خودرو
1- برش به اندازه بلانک قطعه
اولین مرحله در تولید شاسی ، برش ورق فولادی به اندازه بلانک دو طرف شاسی می باشد که ایـن امـر بوسیله ماشین گیوتین صورت می گیرد.
2- نورد
شکل پروفیل شاسی بصورت ناودانی و جنس فولاد شاسی از نوع سخت می باشـد. از طـرف دیگـر بـا توجه بر تحت فشار بودن این قطعه در هنگام کار روی خودرو ، نمی توان از هیچگونه روش تولید دیگر کـه سبب ایجاد تنش های مکانیکی در قطعه می شود استفاده کرد ، از اینرو برای تولیـد نـاودانی شاسـی از روش نورد استفاده می گردد.
3- سوراخ کاری
شاسی مجموعه ای است که سایر قسمت های خودرو روی آن نصب می گردد و بـرای اینکـار از روش اتصال پیچ و مهره استفاده می گردد . لذا لازم است سوراخ های لازم روی شاسی انجـام گیـرد کـه ایـن امـر بوسیله دریل های چند محوره (به منظور ایجاد چند سوراخ دقیق همزمان) انجام می گیرد.
4- عملیات حرارتی
شاسی لازم است از سختی بالایی برخوردار باشد تا بدین ترتیـب بتوانـد فـشار وارده از سـوی قطعـات نصب شده روی آن را تحمل نماید ، عملیات حرارتی سبب ایجاد سختی لازم در شاسی می گردد.
5- ماشینکاری
ماشینکاری قطعات جهت تولید ابعاد و اندازه های دقیق و صافی سطح مطلوب انجـام مـی گیـرد کـه در مورد قطعات مورد مطالعه به منظور افزایش دقت ، کیفیت و نرخ تولید ، از ماشین ابزار مخصوص استفاده می گردد ، ماشینکاری شامل فرزکاری خواهد بود.
6- مونتاژ قطعات
شاسی خودرو از چند قطعه مونتاژ شده روی هم تشکیل شده است و لذا آخرین مرحلـه فراینـد تولیـد ، مونتاژ می باشد که این فعالیت توسط ماشین های پرچ انجام انجام می گیرد.
7- رنگ آمیزی
شاسی ماشین پس از مونتاژ بصورت کوره ای رنگ می گردد تا در مقابل زنـگ زدگـی مقاومـت لازم را بدست آورد.
مقایسه روش تولید معمول کشورمان با دیگر کشورهای جهان
تکنولوژی و روش تولید شاسی خودرو در سایر کشورها همان روشی است که در کشور ما انجام می گیرد و تاکنون روش دیگری برای این کار در نقاط دیگر جهان معرفی نشده است.
لیکن آنچه که در فرایند تولید ایـن قطعات دارای اهمیت است و حتی می توان گفت که این عوامل کیفیت قطعه تولید شـده را تـشکیل داده و در کشورهای صنعتی از درجه بالاتری برخوردار می باشد موارد ذیل هستند :
- توان مهندسی واحد تولیدی در انتخاب مواد و آماده سازی آن
- توان مهندسی در انجام عملیات حرارتی
- توان مهندسی در اجرای فرایند مهندسی معکوس
- دقت عمل در ماشینکاری (دقت تولیدی ماشین ها)
- دقت عمل کنترل کیفیت در جلوگیری از ورود قطعات نامرغوب به مجموعه قطعات آماده فروش
- دقت عمل قالب های نورد
- دقت عمل در سوراخکاری دقیق
تعیین نقاط قوت و ضعف در فرایند تولید محصول
با توجه بر همسان بودن تکنولوژی مورد استفاده ، نقاط قوت و ضعف خاصی نیـز بـرای آن نمـی تـوان عنوان کرد و همانطوریکه ذکر گردید توان فنی و مهندسی واحد تولید کننده و همچنین دقت و کیفیت ماشین آلات مورد استفاده اصلی ترین نقش را در تولید محصول مرغوب ایفاء می نماید.
حداقل ماشین آلات و تجهیزات
با توجه به فرایند تولید تعریف شده ماشین آلات زیر برای یک واحد صنعتی ساخت شاسی ماشین مـوردنیاز میباشد.
| ماشین آلات موردنیاز یک واحد شاسی خودرو | ||
| ردیف | شرح ماشین آلات | منبع تامین |
| 1 | کوره الکتریکی برای نرمالایزینگ و تمپرینگ | داخل |
| 2 | دستگاه اینداکشن برای سختکاری سطحی | داخل |
| 3 | ماشین مته چند محوره | خارج |
| 4 | ماشین فرز چند منظوره | خارج |
| 5 | ماشین نورد سرد | خارج |
| 6 |
ماشین دریل معمولی | داخل |
| 7 |
کوره رنگ و متعلقات آن | داخل |
| 8 |
ذستگاه گیوتین | خارج |
علاوه بر ماشین آلات ذکر شده در جدول بالا ، تجهیزات ذیل نیز موردنیاز خواهد بود:
| ردیف | شرح تجهیزات | منبع تامین |
| 1 | ابزارآلات دستی و عمومی | داخل |
| 2 | میزهای کار و غیره | داخل |
| 3 | فیکسچرهای مونتاژ | داخل |
| 4 | فیکسچرهای سوراخکاری | داخل |
| 5 | قالب های نورد | داخل |
| 6 | جرثقیل دستی به همراه قاب آن | داخل |
تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی
طرح حاضر نیاز به تجهیزات کارگاهی ندارد چرا که با استفاده از ماشین آلات تولیدی آن، امکان اجرای فعالیتهای تعمیراتی نیز وجود دارد، همچنین در خصوص تجهیزات آزمایشگاهی نیز لازم است ذکر شود که نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی در سطح یک کارگاه قطعه سازی می باشد. این تجهیزات شامل دستگاه سختی سنج، دستگاه آزمایش کشش ، استحکام فلزات، دستگاه ترک یاب …. است.