محصول مورد مطالعه طرح توجیهی حاضر، تجهيزات پزشکی می باشد. ايـن ابـزارآلات مختلـف پزشكی هستند كه همه از فولاد استنلس استيل ساخته شده و بـه عنوان ابزار دست پزشكان و دندانپزشكان و برای انجام امور معاينه ، جراحی ، بخيه و يـا برداشتن آن و ساير امور مـشابه كاربرد دارند.
محصولات مورد مطالعه كـه در رديـف تجهيـزات بيمارسـتانی و ابـزارآلات دسـتی پزشـكی محسوب می گردند ، شامل موارد زير می باشند: پنس – قيچی – اسيكولار – كلمپس – چاقو – پنس آناتومی – فور سپس – ريتر آكتور. تمامی محصولات فوق از استنلس استيل (یا فولاد ضدزنگ) بوده و روش توليد مشابهی دارند.
كد ISIC محصول
محصولات مـورد مطالعـه مطـابق طبقـه بنـدی وزارت صـنايع و معـادن دارای كـد آيـسيک 33111610 ميباشد.
شماره تعرفه گمركی
با استناد بر مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی ، هيچگونـه شـماره تعرفـه خاصـی برای تجهيزات بیمارستانی بدست نيامده است ولی مطابق مطالعات ميدانی صورت گرفته ، وجـود مارک های مختلف خـارجی از جملـه چينـی ، آلمـانی ، آمريكـايی ، ژاپنـی و فرانـسوی.
در بـازار مشاهده شده است و لذا به نظر می رسد كه اين كالا به همراه ” ساير ادوات و تجهيزات پزشکی و دندان پزشكی ” وارد كشور می گردد. حقوق ورودی اين گروه از كالاها 4 تا 10 درصد است.
شرایط واردات محصول
همانطوريكه در بالا ذكر گرديد كالای مـورد مطالعـه شـماره تعرفـه مـستقلی نـدارد ولـی بـا مراجعه به كتاب مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی در رديف شماره تعرفه ذكر شـده.
نتيجه گيری شده است كه محدوديت خاصی برای واردات محصولات مورد مطالعه وجود ندارد. لذا با پرداخت حقوق گمركی به شرح ميزان ذكر شده در بـالا ، امكـان واردات وجـود خواهـد داشت.
بررسی استانداردهای موجود در مورد محصول
استاندارد ملی ايران:
با مراجعه به اطلاعات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتی ايران ، نتيجه گيـری شـده اسـت كه استاندارد ملی شماره 5189 تدوين شده در سال 1380 در ارتباط بـا اسـتاندارد لازم وسـايل جراحی، قيچی ها و وسايل برشی بيمارستانی می باشد.
استانداردهای جهانی:
استانداردهای جهانی زير در مورد محصولات مورد مطالعه در جهان وجود دارد:
- BS 1979
- BS 2838
- BS 2881
معرفی موارد مصرف تجهيزات پزشکی
تجهيزات بيمارستانی همانطوريكه از نام آن مشخص است ادواتـی هـستند كـه در بيمارسـتان برای انجام امور مختلف پزشكی مورد استفاده قرار می گيرند، اين ادوات حالت عمومی در محـل مصرف خود را دارند، ذيلا به برخی موارد اساسی كاربرد اين محصولات اشاره شده است:
| معرفی كاربردهای محصولات طرح | ||
| رديف | محصولات | كاربرد |
| 1 | پنس ها | ابزاری هستند كه برای گرفتن سر رگ ها ، گاز ، سوزن ، روده و غيره مورد استفاده دارند. |
| 2 | قيچی ها | برای برش باند و گاز و نخ بخيه و غيره.. |
| 3 | اسيكولار | برای باز كردن و معاينه اعضاء بدن مثل گوش ، چشم و بينی |
| 4 | كلمپس | برای جفت كردن استخوان های كاملا شكسته |
| 5 | چاقوها | برای برش پوست |
| 6 | پنس آناتومی | برای برداشتن بافت نسج و بخيه و اجسام داخلی بدن |
| 7 | فور سپس | اين ابزار تركيبی از چند پنس می باشد كه برای باز نگه داشتن زخم و گذاشتن پيچ و مهره مورد استفاده دارد. |
بررسی كالاهای جاگزین
تجهيزات بيمارستانی محصولاتی هستند كه هر كدام در جايگاه خود كاربرد داشته و با توجـه بر اينكه سر و كار آن با انسان و موارد پزشکی است، لذا هيچگونه جايگزينی برای آنها وجود نداشته و پزشكان حتما از اين وسایل برای موارد ذكر شده استفاده می نمايند.
اهمیت استراتژیکی كالا در دنیای امروز
محصول طرح از جمله تجهيزات معمول در پزشكی و بيمارستان بوده و كاربرد خود را در اين عرصه ها ارائه می دهند و بـا بررسی های صورت گرفته می توان ايـن تجهيزات را در فهرست كالاهای عمومی بازار مهندسی پزشكی طبقه بندی نموده و لذا اهميت استراتژيک خاصی را نمی توان برای آن عنوان نمود.
البته با توجه به واردات اين كالا از كشورهای مختلف و وجود پتانسيل صادراتی برای آن ، می توان گفت كه در صورت توسعه توليـد داخـل آن ، جلـوگيری از خروج ارز و همچنين توسعه صادرات در مورد آن بوجود خواهد آمد لـيكن در هـر صـورت ايـن موضوع عمومی بودن كالا را همچنان حفظ خواهد نمود و بر اساس آن غير استراتژيک بودن كالا را می توان پذيرفت.
كشورها عمده تولیدكننده و مصرف كننده محصول
كشورهای عمده توليدكننده
با انجام جستجوهای اينترنتی كشورهای عمده توليـد كننـده تجهيـزات پزشـكی بـه صـورت زيـر استخراج و جمع آوری شده است.
- آلمان
- آمريكا
- چين
- اتريش
- انگلستان
- فرانسه
- ايتاليا
- بلژيک
كشورهای عمده مصرف كننده
محصول مورد مطالعه در كليه كشورهای جهان دارای كاربرد است و تقريبا نمی توان كشوری را از اين امر مستثنی نموده و يا كشوری را به عنوان مصرف كننده عمده معرفی كرد.
معرفی شرایط صادرات
از نقطه نظر مقررات وزارت بازرگـانی، بـرای صـادرات محـصولات توليـدی طـرح هيچگونـه شرايط و محدوديتی وجود ندارد،ليكن از آنجايی كه اين محصولات، يک كالای مهندسـی پزشـكی محسوب ميگردند، از اينرو ورود به بازارهای جهانی مستلزم برخورداری توليدكننده از شرايطی ميباشد كه در جدول زير به شرايط فوق اشاره شده است.
| معرفی شرايط موردنياز برای صادرات تجهيزات پزشکی | ||
| رديف | شرايط لازم | شرح |
| 1 | برخورداری از مزيت رقابتی به لحاظ قيمت | يكی از معيارهای مهم در صـادرات ، برخـورداری از قيمـتهـای رقـابتی جهـانی ميباشد كه اين مورد نيز به شرايط اقتصاد كلان كشور در مقايسه با كشورهای مقصد صادرات باز می گردد. از جمله اين شرايط ديگر ميتوان به نرخ ارز، نرخ بهره، قيمت مواد اوليه، هزينه منابع انسانی ، هزينه انرژی و نرخ تورم اشاره كرد كه با توجه به متغير بودن عوامل فوق، لازم است توجيه پذيری اقتصادی صادرات در زمان واقعی صادرات و كشور های مقصد مورد تحليل قرار گيرد |
| 2 | برخورداری از مزيت رقابتی به لحاظ كيفيت | محصولات توليدی لازم است از كيفيت مناسب برخوردار باشد تا امكان وارد سازی آن به بازارهای جهانی بوجود آيد. كيفيت در مورد اين كالا شامل زيبایی ظاهری ، انتخاب درست مواد اوليه ، ظرافت و دقت تجهيز ، عملكرد لازم و زنگ نزدگی در بلندمدت است. |
| 3 | رعايت اصول استانداردهای جهانی | در قسمت های گذشته استانداردهای ملی و جهانی اين كالا معرفی گرديد. از اينرو برای حضور در بازارهای جهانی رعايت آنها ضروری است. |
| 4 | برخورداری از توان مالی مناسب | دوره وصول مطالبات در صادرات عموما بالا است از اينرو لازم است صادركننده از توان مالی مناسب برخوردار باشد. |
| 5 | آشنايی كامل با امور تجارت جهانی | فعاليت در بازار های جهانی مستلزم آگاهی كامل صادر كننده از مقررات و الزامات تجارت جهانی می باشد |
بررسی اجمالی تكنولـوژی روشهـای توليـد عرضـه محـصول در كـشور مقايسه آن با ديگر كشورها
اين ابزارآلات به دو روش ، تكنولوژی سنتی و مدرن ساخته می شود، كه نوع سنتی آن در پاكستان مرسوم می باشد. در تكنولوژی سنتی استامپ اوليه با قالبهای دستی چكشی بر اثر ضربات چكشی فرد ساخته می شود سپس با سوهان كاری و پرداخت دستی محصول آماده می شود ولی در تكنولوژی مدرن توسط دستگاههای مكانيكی و هيدروليكی و شيميايی محصول توليد می گردد.
علت انتخاب تكنولوژی مدرن در كشورمان اين است كه ما با تكنولوژی سنتی نمی توانيم در اين راه موفق شويم چرا كه كارگر پاكستانی كه هم اكنون با روش سنتی توليد می كند اولا نسبت به كارگر ما دستمزد كمتر دريافت مي كند ثانيا از تجربه و مهارت بالايی برخوردار می باشد ثالثا از لحاظ وضعيت كنونی ضعف جهانی ، روش سنتی مقرون به صرفه نيست.
فرايند توليد تجهيزات پزشکی بدين صورت است كه ابتدا رولهای تسمه فولاد ضد زنگ با ضخامت های متناسب با نوع محصول توسط دستگاه گيوتين به قطعات كوچكتر و اندازه های معين بريده مي شود و سپس وارد كوره شده تا دمای مشخصی حرارت داده می شود.
بعد از خارج شدن از كوره بلافاصله به زير چكش فرج 400 تني برده می شود تا شكل اوليه استامپ بدست آيد سپس قطعات بتدريج زير سمبه و ماتريس پرس مكانيكی 100 تنی رفته و زوائد آن بريده می شود تا استامپ تهيه گردد.
توضيح اينكه به دليل تنوع محصول قالبهای چكشی فرج و پرس مكانيكی (باتوجه به نياز محصول موردنياز) طبق برنامه از قبل داده شده ماشين فرز بطور اتوماتيک شروع به براده برداری خشن می كند.
پس از هر سيكل كار،قطعه توسط اپراتور باز شده و استامپ جديد روی جيک و فيكسچر بسته می شود پس از خشن كاری ، براده برداری نرم توسط ماشين سنگ مغناطيسی كه سطح سينی آن 350*700 می باشد در هر سيكل حداقل 10 قطعه براده برداری می كند.
حال بايد عمليات مونتاژ صورت گيرد بطور مثال در مورد قيچی ها لنگه های چپ و راست و پين وسط روی هم مونتاژ می شود. پس از بازرسی ، عمليات حرارتی در كوره الكتريكی خلایی صورت میگيرد كه هر بار تعداد 250 قطعه روی سينی ها قرارداده شده و داخل كوره می گردد لازم به ذكر است كه خاصيت اين كوره از اكسيد شدن قطعات در حين عمليات جلوگيری می نمايد.
دستگاه الكترو پوليش يک لايه بسيار نازک از روی قطعه بر می دارد (عمل آن عكس لعاب كاری می باشد) و سپس در وانها چربی گيری می شوند بعد از آن توسط دستگاه های نوار سمباده ای (معمولی ، انگشتی، نواری) پرداخت ظريفی صورت می گيرد.
سپس با نمد سطح قطعات براق مي گردند در قسمت بعد توسط وسايل كنترل اندازه گيری شده و تست مقاومت در مقابل خوردی صورت می گيرد در صورتی كه ابعاد بزركتر باشد عمليات پوليش كاری دوباره روی آن انجام شده، عمليات بعدی تكرار می شود.
در ادامه تست ، از كنترلهای چشمی بطريقه ميكروسكوپی برای اطمينان از، از بين رفتن خلل و فرج و يا احيانا شكاف روی محصولات استفاده می شود و محصول آماده مارک گذاری شده و بسته بندی می گردد.
مقايسه روش توليد معمول كشورمان با ديگر كشورهای جهان
تكنولوژی و روش توليد در ساير كشورها همان روشی است كه در كشور ما انجام ميگيرد. آنچه كه در فرايند توليد تجهيزات پزشکی دارای اهميت است و حتی ميتـوان گفـت كـه ايـن عوامـل كيفيت محصول توليد شده را تشكيل داده و در كشورهای صنعتی از درجـه بـالاتری برخـوردار ميباشد موارد ذيل هستند.
- توان مهندسی واحد توليدی در انتخاب مواد و آماده سازی آن
- دقت عمل اپراتورها در هنگام مونتاژ
- دقت و كيفيت فرايند ساخت
- كيفيت و ظرافت طراحی
- کيفيت مواد اوليه مصرفی
- رعايت ظرفيت توليد
- دقت عمل كنترل كيفيت در جلوگيری از ورود قطعات نامرغوب به مجموعه قطعات آماده فروش
تعيين نقاط قوت و ضعف تكنولوژيهای مرسوم در توليد محصول
با عنايت بر شرح ارائه شده تكنولوژی، نقاط قوت و ضعف آن در جدول زير جمع بندی شـده است:
| تعيين نقاط قوت و ضعف تكنولوژی توليد تجهيزات پزشکی | |
| نقاط قوت | نقاط ضعف |
| 1- يكسان بودن تكنولوژی مورد استفاده در ايران و ديگر كشورهای جهان | 1- ضرورت استفاده از عمليات مونتاژ دستی قطعات در فرايندهای توليد |
| 2- عدم نياز تازه واردان به صنعت برای خريد دانش فنی و تكنولوژی | – |
ماشين آلات و تجهيزات
با توجه به فرايند توليد تعريف شده ماشين آلات زير برای يک واحد توليد محصولات طرح مورد نياز می باشد.
| حداقل ماشين آلات موردنياز تولید تجهيزات پزشکی | |||
| ردیف | ماشين آلات وتجهيزات | مشخصات فنی | تعداد |
| 1 | كوره الكتريكی خلائی | 83 قطعه در ساعت 225 كيلو وات در ساعت | 2 |
| 2 | الكترو پوليش | 17 كيلو وات ساعت | 3 |
| 3 | متد و تراش مينياتوری | 17 كيلو وات ساعت | 1 |
| 4 | چكش ميكانيكی | 400 تن 300 قطعه در ساعت و 8 كيلو وات ساعت | 1 |
| 5 | پرس | 100 تن 360 قطعه در ساعت و 15 كيلو وات ساعت | 1 |
| 6 | فريز انيور سال | 1 كيلو وات ساعت | 1 |
| 7 | كوره پيش گرمكن | 100 قطعه در ساعت | 2 |
| 8 | گيوتين | 300 قطعه در ساعت 18 كيلووات ساعت | 1 |
| 9 | فرز نيمه اتوماتيک | 25 قطعه در ساعت 7 كيلو وات ساعت | 7 |
| 10 | سنگ مغناطيسی | 60 قطعه در ساعت 3 كيلو وات ساعت | 3 |
| 11 | پرس كوچک هيدروليكی | 100 قطعه در ساعت 1 كيلووات | 1 |
| 12 | دستگاه پرداخت | 12 کیلووات ساعت | 40 |
| 13 | صفحه تراش | 1 كيلووات در ساعت | 1 |
| 14 | دستگاه مارک گذاری | 2 كيلووات در ساعت | 1 |
| 15 | لوازم كنترل | منترل سايز و كنترل چشمی خوردگی | 1 |
| 16 | دستگاه بسته بندی | 2 كيلووات در ساعت | 1 |
| 17 | اسپارک | 40 آمپر | 1 |
| 18 | نقطه جوش | 80 قطعه در ساعت ، 8كيلو وات | 1 |
| 19 | سنگ تراش | 1 كيلووات در ساعت | 1 |
| 20 | وان اسيد | 200 قطعه در ساعت | 1 |
| 21 | قالب های فولادی | برای برش و كشش قطعات | يكسری |
تجهيزات آزمايشگاهی و كارگاهی
طرح حاضر نياز به تجهيزات كارگاهی ندارد چرا كـه بـا اسـتفاده از ماشـين آلات توليـدی آن، امكان اجرای فعاليتهای تعميراتی نيز وجود دارد. همچنين در خـصوص تجهيـزات آزمايـشگاهی نيز لازم است ذكر شود كه نياز به تجهيزات آزمايشگاهی در سطح يک كارخانه ميباشد.
مواد اوليه عمده موردنياز
| ردیف | مواد اوليه اصلی تجهيزات پزشکی |
| 1 | فولاد ضد زنگ |
| 2 | سنگ سمباده |
| 3 | مواد شيميايی |
| 4 | اسيد سولفوريک |
| 5 | نايلون |
| 6 | نوار سمباده |
| 7 | نوار پرداخت نمدی |
| 8 | محلول شيميايی |
| 9 | جعبه كوچک |
| 10 |
کارتن برچسپ دار |
معرفی منابع تأمين مواد اوليه
برخی از مواد اوليه مورد استفاده طرح از داخل كشور و برخی ديگر نيز از خارج كشور قابل تأمين است.
جمع بندی و پیشنهاد نهایی در مورد احداث واحدهای جديد
می توان نتيجه گيری كرد كه به منظور ايجاد وضعيت رقابتی در بـازار داخـل كشور و همچنين توسعه هر چه بيشتر صادرات ، اجرای تعداد محدودی طرح جديـد پيـشنهاد مـی گردد ولی لازم با ذكر است كه متقاضی اجرای طرح های جديد لازم است از توان توليد بـا كيفيـت بالا و همچنين پتانسيل صادراتی و حضور در بازارهای جهانی برخوردار باشد.