طرح توجیهی تولید تراکتور
طرح توجیهی تولید تراکتور
دوران مکانیزاسیون کشاورزی با جایگزینی توان موتور به جای نیروی انسان و حیوان در کشاورزی و در راس آن شخم با تراکتور آغاز شد. این دوران که با نیاز روز افزون جمعیت فزاینده بشری به غذا و فراورده ھای کشاورزی متکی بر منابع محدود طبیعی مقارن شده بود توسعه ھمه جانبه تکنولوژی در این عرصه را موجب گردید.
براین اساس در عرصه کشاورزی نیز ھمچون دیگر عرصه ھای صنعتی ابزار مکانیکی خودکار از جمله ماشین آلات کشاورزی جایگزین نیروی انسان گردید عرصه ای که ھمانند دیگر عرصه ھای صنعتی به نوبه خود نیازمند توسعه و ارتقا تجھیزات ساخته شده در حوزه تولید تراکتور بوده و دستاوردھای چشمگیر و درخور توجھی را به ھمراه داشته است.
تولید تراکتور
تعریف : تراکتور ماشین خودرو یا خودگردانی است که از توان آن برای کشیدن ادوات و ماشین ھای قابل حرکت و ھمچنین به کار انداختن ماشین ھای ساکن یا قابل حرکت با کمک پولی و تسمه محور توان دھی و ھیدرولیک استفاده می شود. این دستگاه یکی از مھمترین وسایل کمکی در زراعت مکانیزه به شمار می آید.
ماشین کاری چند جانبه که علاوه بر تولید توان دارای ترتیب اتصالاتی است که وسایل کار به آن به آسانی قابل نصب یا تعویض می باشند. این دستگاه ماشین کار متحرکی است که توسط انسان ھدایت شده و در ھنگام حرکت نیز کار انجام می دھد که این امر باعث افزایش توان تولید تراکتور شده در واحد سطح می گردد.
انواع تراکتور
تراکتورھای بخار :
قدیمی ترین انواع تراکتور ھا گروھی ھستند که با موتور بخار کار می کردند. این دسته از تراکتور ھا برای نخستین بار در دو یا سه دھه آخر قرن نوزدھم میلادی جھت به کار انداختن خرمن کوب ھا در مزارع کاشت گندم مورد استفاده قرار گرفتند.
از ویژگی خودرو بودن تراکتورھای بخار اساسا برای جابجایی از جایگاه یک خرمن بھه جایگاه خرمن دیگر استفاده می شد. علیرغم بازده نسبی مطلوب در زمان خود این دسته از تراکتورھا دارای اشکالاتی نیز بودند که از مھمترین آنھا میتوان به سنگین بودن، کند حرکت کردن، حجم بالای سوخت و تامین آب دیگ بخار آنھا اشاره کرد.
تراکتورھای بنزینی اولیه :
تولید این تراکتور در اواخر قرن نوزدھم آغاز شد. این تراکتورھا معمولا دارای یک موتور تک سیلندر بزرگ بنزینی بودند که بر روی یک شاسی سنگین سوار می شد و شاسی به نوبه خود بر روی چھار چرخ قرار می گرفت.
دو چرخ عقب به وسیله یک سری چرخ دنده سنگین و بی حفاظ چدنی به میل لنگ موتور متصل شده و باعث خودرو شدن ماشین می شدند. در مقایسه با تراکتورھای بخار این دسته از تراکتور ھا دارای برتری ھای قابل توجھی بودند که از جمله می توان به حمل آب کمتر وھمچنین آسان تر بودن جابجایی سوخت در آنھا اشاره کرد.
طبقه بندی انواع تراکتور
تحول تدریجی تراکتور موجب بوجود آمدن طبقه بندی ھای گوناگون برای آن شده است. در تولید تراکتور های مدرن به روش زیر طبقه بندی می شوند:
- تراکتورھای چرخ دار :
– تراکتورھای سه چرخ که چرخ جلوی آنھا تک چرخ یا جفت چرخ است.
– تراکتورھای چھارچرخ معمولی که ھریک از چرخ ھای محرک عقب آنھا از یک یا دو چرخ تشکیل شده و ارتفاع محور چرخ ھای جلوی آنھا در حد متداول یا زیادتر است.
– تراکتور ھای سنگین کار که دارای دو یا چھار چرخ محرک ھستند. - تولید تراکتور زنجیری : براساس نوع استفاده :
– تراکتورھای خدماتی
– تراکتورھای ردیف کار
– تراکتور ھای شاسی بلند
– تراکتورھای باغی
– تراکتورھای صنعتی
– تراکتور ھای اونیورسال
– تراکتورھای باغچه ای و چمن زن
– تیلرھای موتوری دو چرخ - براساس نوع شاسی :
– تراکتورھای شاسی دار
– تراکتورھای نیم شاسی
– تراکتور ھای بدون شاسی
دسته بندی تراکتورھا بر اساس ویژگی کششی و خودرویی
تراکتور چرخ دار :
تولید این تراکتور بصورت سه چرخ و یا چھار چرخ می باشد. تراکتور سه چرخ نوعی تراکتور ردیف کار است که دارای دو چرخ محرک در عقب و یک قسمت فرمان گیر در جلو می باشد. فاصله بین چرخھای محرک به طور معمول قابل تنظیم بوده و بیش از فاصله بین چرخھای محرک در یک تراکتور چھارچرخ معمولی است.
فاصله زیادتر بین چرخھای عقب به جھت کنترل و حفظ تعادل تراکتور در زمین ھای شیب دار است. قسمت فرمان دھنده در جلو شامل یک چرخ منفرد یا دو چرخ است که به شکل بسیار نزدیک در کنار ھم قرار گرفته اند. ارتفاع محور چرخ ھای محرک عقب و ارتفاع بدنه تراکتور از سطح زمین در این دسته از تراکتور ھا معمولا بیش از تراکتورھای ھمه کاره یا ردیف کار چھار چرخ است.
تراکتورھای چھار چرخ معمولی :
تولید این تراکتور بصورت دو چرخ بزرگ در عقب و دو چرخ کوچک در جلو می باشد. این تراکتورھا حرکت خود را از طریق دو چرخ محرک عقب کسب می کنند. برخی از این گروه تراکتورھا که دارای توان بیشتری ھستند دو جفت چرخ در عقب دارند. در این تراکتور ارتفاع محور چرخ ھای جلو از سطح زمین ممکن است در حد معمول یا بیش از حد معمول باشد تا بتوان از آنھا برای کار در زراعت ھای ردیفی استفاده کرد.
تراکتورھای چھارچرخ محرک :
این تراکتورھا دو نوع ھستند: یک نوع با دو چرخ بزرگ در عقب و دو چرخ کوچک در جلو و نوع دیگر با چھار چرخ یا چھار جفت چرخ بزرگ و ھم اندازه. تراکتور چھار چرخ محرک با چرخ ھای کوچک جلو یک تراکتور ردیف کار است که چرخ ھای جلوی آن به طریق مکانیکی یا ھیدرولیکی به حرکت در می آیند. در این تراکتور ھا می توان چرخ ھای جلو را با یک دسته درگیر کننده یا یک سیستم خودکار به چرخ ھای محرک تبدیل کرد.
تراکتورھای چھار چرخ محرک با چرخ ھای بزرگ و ھم اندازه تراکتورھایی ھستند که برای تولید توان مالبندی بیشتر تولید می شوند. این تراکتور بیشتر در تاکستان ھا مورد استفاده قرار می گیرد. تراکتورھای چھار چرخ محرک با چرخ ھای ھم اندازه می توانند از طریق چرخش ھای لولایی یا مفصلی از مرکز شاسی و یا از طریق چرخش چرخ ھای جلو یا چرخ ھای جلو و عقب فرمان گیری داشته و به طرفین ھدایت شوند. به تراکتورھایی که فرمان گیری آنھا از نوع مفصلی است تراکتورھای کمرشکن گفته می شود.
تراکتورھای زنجیری :
از تراکتورھای زنجیری به منظور کاھش فشار بر روی خاک و بالا رفتن کشش در زمین ھای نرم که دارای مقاومت کمی باشند استفاده می شود. این تراکتورھا ھمچنین در زمین ھای مرطوب و باتلاقی یا در مناطقی که پایداری چرخ ھای تراکتور با اشکال مواجه می شود مورد استفاده قرار می گیرند. اصلی ترین کاربرد این نوع از تراکتور موارد زیر است :
- باغ ھای میوه و بیشه زارھا
- پاک کردن و احیای زمین ھا
- انجام عملیات حفاظتی خاک
- عملیات تراس بندی، ایجاد خطوط تراز، تسطیح زمین، ایجاد شیار و پشته
- ایجاد استخرھای ذخیره سازی آب در مزرعه
- عملیات خاک برداری و تسطیح زمین ھای زراعی (از جمله مزارع آبی)
- ایجاد نھرھای انتقال آب
- به کار بردن زیرشکن ھا و وسایل خاک ورزی عمیق
- تعمیر جاده ھا
مکانیزم تحرک و کشش در تراکتور نوع زنجیری الزاما شامل دو وسیله فلزی زنجیری شکل سنگین و بی انتھا به نام “زنجیر یا شنی” است که ھرکدام بر روی دو چرخ آھنی حرکت می کنند. یکی از این دو چرخ آھنی – که در عقب قرار دارد – دندانه دار است و به عنوان چرخ محرک عمل می کند و چرخ دیگر به طور آزاد می چرخد.
عمل فرمان دادن به وسیله زنجیرھا و از طریق کاھش یا توقف یکی از زنجیرھا نسبت به زنجیر دیگر انجام می گیرد. نوعی تراکتور زنجیری نیز ساخته شده است که دارای شنی یا زنجیر نوع لاستیکی است. شنی ھای لاستیکی نسبت به شنی ھای آھنی فشار کمتری به زمین وارد می آورند و بدین ترتیب فشردگی خاک به حداقل می رسد. با شنی ھای لاستیکی این تراکتور ھا می توانند در جاده ھا نیز حرکت کنند.
دسته بندی تراکتورھا بر اساس موارد استفاده
تراکتورھای عمومی یا خدماتی :
این دسته از تراکتور ھا بسیار شبیه تراکتورھای معمولی چھار چرخ ھستند. تنظیم فاصله بین چرخ ھای جلو یا چرخ ھای عقب در این دسته از تراکتورھا معمولا امکان پذیر است. در مقایسه با تراکتورھای ردیف کار تراکتورھای عمومی دارای فضای عبور عمودی کوچکتری ھستند که این امرموجب می شود تا این تراکتورھا دارای تعادل بیشتری در تپه ھا و شیب ھا باشند. از این تراکتور ھا ھمچنین می توان برای کارھای تراکتوری مزرعه از قبیل شخم زدن دیسک زدن مسطح کردن زمین و جاده کشی استفاده کرد.
تراکتورھای ردیف کار چھار چرخ :
این دسته شامل تراکتورھایی است که برای انجام ھمه کارھای مزرعه از جمله عملیات کاشت وجین و سله شکنی طراحی شده اند. مھمترین ویژگیھای این دسته از تراکتورھا عبارت است از : فضای عبور وسیع تر محور برای عبور از موانع عمودی و افقی، قابلیت تنظیم برای عرض ردیف ھای معمول در زراعت، توانایی گردش سریع و کوتاه، راحتی در کاربرد و جابجایی آن، سھولت و سرعت در اتصال و جدا کردن ادوات زراعی، منضمات و لوازم فرعی موردنیاز از جمله دستگاه کنترل ھیدرولیکی و محور توان دھی.
مکانیزم دستگاه کنترل و فرمان :
راھکار عملکرد فرمان باید به صورتی باشد که : چرخش سریع و کوتاه چرخ ھا را میسر سازد، حداقل تلاش برای کار با آن مورد نیاز باشد (صرف نظر از آنکه تراکتور در حال حرکت یا سکون باشد)، کنترل دقیق و منظم دستگاه ھای متصل به آن بویژه کارنده ھا و کولیتواتورھا امکان پذیر باشد.
محور توان دھی و کنترل ھیدرولیکی :
دستگاه محرک توان دھی و محور آن و دستگاه کنترل ھیدرولیکی و بلند کن برای ماشین ھایی که بوسیله تراکتور به کار می افتند از منضمات اساسی ھر تراکتور به شمار می آید. بر این اساس برای بلند کردن کنترل کردن و سایر تنظیمات ماشین ھایی از قبیل ھرس ھا کولتیواتورھا بذرکارھا و سایر ماشین ھای مشابه مکانیزم ھای ھیدرولیکی مورد نیاز است.
تراکتورھای شاسی بلند :
محور جلویی تراکتور ھای شاسی بلند عریض وقابل تنظیم بوده و ارتفاع آن از سطح زمین زیاد است تا بتواند عملیات وجین و سله شکنی محصولات ردیفی پا بلند را انجام دھد.
تراکتورھای باغی :
استفاده از این نوع از تراکتورھا عموما در باغ ھا و یا تاکستان ھایی است که از پوشش گیاھی متراکم برخوردار ھستند. تراکتورھای باغی دو نوع ھستند: چرخ دار و زنجیری.
- تراکتورھای باغی چرخ دار: دارای چرخ ھای باریکی ھستند که فاصله آنھا از یکدیگر کم است. غربالک فرمان و صندلی راننده آنھا پایین تر از حد معمول واقع شده و به وسیله پوششی مخصوص که در جلو راننده قرار گرفته است محافظت می شود. معمولا ارتفاع شاسی این دسته از تراکتورھا برای افزایش تعادل از حد معمول پایین تر است.
- تراکتورھای باغی زنجیری: کم و بیش ھمانند تراکتورھای زنجیری متداول ھستند. این تراکتورھا دارای شاسی کوتاه بوده ونزدیک به سطح زمین ساخته شده اند تا بتوانند براحتی درزیر شاخه ھا حرکت کنند.
تراکتورھای صنعتی :
این تراکتورھا ماشین ھایی ھستند که برای حمل و جابجایی وسایل سنگین مورد استفاده قرار می گیرند. ھمچنین می توان آنھا را به دستگاه ھای بالابر حفاری بارکن مکانیکی و ضمایم مشابه که قابلیت سوارشدن روی این تراکتورھا را دارند مجھز نمود.
تراکتورھای اونیورسال :
تراکتورھای اونیور سال به شکلی طراحی شده اند که بتوانند ھم توان تولید کنند و ھم انواع مختلفی از ماشین ھای برداشت سوار از جمله ماشین ذرت چین ماشین برداشت سیلو کردنی کمباین ماشین ذرت دانه کن و برخی وسایل مخصوص را قبول و حمل کنند.
تراکتورھای باغچه ای و چمن زن ھای موتوری :
این دسته از تراکتورھا برای انجام بسیاری از کارھای باغ ھای کوچک و باغچه ھا مانند خاک برداری حفر گودال برش چوب جاروب کردن برف روبی چمن زدن شخم زدن دیسک زدن کاشت بذر عملیات وجین سله شکنی و سم پاشی مورد استفاده قرار می گیرند. چمن زن ھای موتوری می توانند از نوع چھارچرخ خودرو و یا دستی باشند. انواع چھار چرخ آنھا بسیار شبیه تراکتورھای باغچه ای بوده و در اکثر مواقع برای کوتاه کردن چمن در چمنزارھا و زمین ھای بازی مورد استفاده قرار می گیرند.
چمن زن ھای دستی غالبا برای کوتاه کردن چمن ھای خانه ھای مسکونی کاربرد دارند. یک چمن زن دستی توان خود را ازیک موتور کوچک تک سیلندر دو زمانه که باھوا خنک می شود بدست می آورد. موتور یک تیغه افقی دوار را که در زیر پوشش اصلی چمن زن قرار دارد به طور مستقیم و یا از طریق یک تسمه به شکل عدد ھفت به حرکت در می آورد. بعضی از چمن زن ھا برای انجام کارھای سخت تر به تیغه ھای قطع کننده نوع عمودی که برروی یک محور افقی دوار قرار گرفته اند مجھز ھستند.
تراکتورھای دو چرخ یا تیلرھای موتوری :
این تراکتورھا که به تراکتورھای دستی نیز شھرت دارند دارای دو چرخ محرک ھستند که به وسیله دست پشتیبانی و ھدایت می شوند. این تیلرھا را می توان علاوه بر خاک ھمزن به وسایل دیگری ھمچون گاوآھن برگردان دار پشته ساز یا شیارساز ماله تریلی پمپ آب و سمپاش مجھز نموده و بوسیله آنھا عملیات شخم پشته سازی تسطیح خاک بارکشی تلمبه کردن آب و سمپاشی را انجام داد.
طبقه بندی تراکتورھا بر اساس نوع شاسی
تراکتورھا از لحاظ نوع شاسی می توانند از نوع شاسی دار، نیم شاسی و یا بدون شاسی باشند :
- تراکتورھای شاسی دار : این دسته از تراکتورھا دارای یک قسمت پشتیبان به نام شاسی ھستند. در یک تراکتور شاسی دارمجموعه موتور کلاچ جعبه دنده و دیفرانسیل بر روی یک شاسی قرار می گیرد که این شاسی به نوبه خود از طریق فنرھایی برروی محور جلو و عقب جای گرفته است.
- تراکتورھای نیم شاسی : در این دسته از تراکتورھا دو تیرک یا محور طولی به دو طرف بدنه موتور محفظه کلاچ و یا محفظه جعبه دنده بوسیله پیچ و مھره متصل می شود. دوسر جلویی تیرک ھا معمولا به وسیله یک قسمت اضافی عرضی به ھم متصل شده و بر روی محور جلوی تراکتور سوار می شود.
- تراکتورھای بدون شاسی : این دسته از تراکتورھا فاقد ھرگونه پشتیبان اضافه ھستند. در این تراکتورھا بدنه موتور محفظه کلاچ محفظه جعبه دنده و محور عقب تراکتور به وسیله پیچ و مھره به صورت یکپارچه به ھم متصل می شوند و بدنه تراکتور را تشکیل می دھند. این بدنه از جلو بر روی محور جلو و از عقب بر روی محور عقب تکیه دارد.
