طرح توجیهی باغ هلو و شلیل 2 هکتار ویرایش پاییز 1403

هدف از طرح توجیهی ، برآورد هزینه های لازم جهت احداث باغ هلو و شلیل در زمین به مساحت 2 هکتار همچنین بررسی سود و درآمد فروش هلو و شلیل ، بررسی مدت زمان و نرخ برگشت سرمایه و توجیه پذیری اقتصادی طرح و بررسی براورد سایر موارد مالی و اقتصادی این بیزینس پلن میباشد.

هلو، بومی نواحی گرم چین می باشد که حدود 2000 سال قبل از میلاد مسیح در آنجا وجود داشته است. بنظر می رسد هلو از طریق راه­های تجاری از چین به ایران و سپس به حوزه مدیترانه و یونان (اروپا) وارد شد و از آنجا به آمریکای شمالی انتقال و گسترش یافته است.

هلو و شلیل سرشار از ویتامین­های C,A و نیز منبع خوبی از پتاسیم است. این میوه در پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری­های مزمن نظیر سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی و عروقی که از مهمترین علل مرگ و میر هستند، موثر است. بهتر است هلو و شلیل با پوست مصرف شود، چون پست آن دارای ویتامین A است.

خلاصه مالی طرح توجیهی احداث باغ هلو و شلیل (ویرایش پاییز 1403)
رديف	عنوان شاخص اطلاعاتی	ميزان
1	مساحت زمین طرح	2 هکتار
2	ميزان ارائه خدمات در نقطه سربسر	21 درصد
3	کل سرمایه موردنیاز اجرای طرح	56,673 میلیون ریال (معادل 5 میلیاردو 667 میلیون تومان)
4	میزان سرمایه ثابت	53,723 میلیون ریال
4	میزان سرمایه در گردش	2,949 میلیون ریال
5	نرخ برگشت سرمایه	76 درصد
6	مدت زمان برگشت سرمایه	1.3  سال
7	سود خالص	42,855 میلیون ریال
8	سود ناخالص	57,141 میلیون ریال
9	هزینه خرید مواد اولیه	6,240 میلیون ریال
10	هزینه های عملیاتی سالانه طرح	22,219 میلیون ریال
11	ارزش افزوده خالص طرح	52,719 میلیون ریال
13	هزینه های نگهداری و تعمیرات (نت)	939 میلیون ریال
14	هزینه های استهلاک طرح	2,614 میلیون ریال
15	سرمایه جهت تامین ابنیه	9,180 میلیون ریال
17	هزینه های متغیر طرح	13,169 میلیون ریال
18	سرمایه تامین وسایل حمل و ­نقل شهری	6,161 میلیون ریال
19	ارزش فروش محصولات سالانه طرح	85,600 میلیون ریال
20	هزینه های ثابت طرح	15,416 میلیون ریال
21	تعداد پرسنل ستادی و اجرایی	7 نفر
22	هزینه های قبل از بهره برداری طرح	1,700 میلیون ریال
23	هزینه های حاملهای انرژی و ارتباطات	869 میلیون ریال
24	میزان حقوق سالانه پرسنل ستادی و اجرایی	16,872 میلیون ریال
25	نسبت افزوده ناخالص به ارزش کل فروش سالانه	91 درصد
26	نسبت افزوده خالص به کل فروش سالانه	62 درصد
27	نسبت افزوده خالص به سرمایه گذاری کل	93 درصد
28	سرانه سرمایه ثابت	7,675 میلیون ریال
29	سرانه سرمایه گذاری کل	8,096 میلیون ریال
30	نسبت سود خالص به کل فروش سالانه	50 درصد
31	سرانه ارزش کل فروش محصولات سالانه	12,229 میلیون ریال
32	نسبت سود خالص به سرمایه ثابت	80 درصد
33	مقدار NPV	45,612 میلیون ریال
34	مقدار NPV/I	49 درصد
35	میزان IRR در حالت عادی	52 درصد
36	میزان IRR در حالت بدبینانه	35 درصد

گیاهشناسی هلو و شلیل

هلو با نام علمیPrunus Persica (L.) Batch و شلیل با نام علمی Prunus Persica Var. nectarine از خانواده گل سرخیان (Rosaceae) می­باشد که به مجموعه این زیر خانواده، هسته داران گفته می­شود. برگ­های هلو و شلیل کشیده با نوک تیز و حاشیه برگها دارای دندانه­ های ریز می­باشد. گل­های منفرد، بصورت جانبی روی شاخه ­هایی که سال قبل رشد نموده ­اند تشکیل می­شوند و از رنگ صورتی تا قرمز و بنفش متغیر می­باشند و بطور معمول قبل از پیدایش برگها ظاهر می­شوند.

بیشتر ارقام هلو و شلیل خود بارور بوده و گرده افشانی بطور طبیعی توسط حشرات انجام می شود و نیازی به ارقام گرده دهنده ندارد. پوست میوه هلو توسط مقدار زیادی کرک پوشیده شده است. گوشت میوه ممکن است سفید و یا زرد و در اطراف هسته قرمز باشد. هسته میوه ممکن است به گوشت چسبیده و یا از آن جدا باشد.

شلیل، نوعی هلو است که توسط جهش رویشی در یکی از ژن­های هلو ایجاد گشته که موجب از بین رفتن کرکهای روی پوست میوه هلو و در نتیجه ایجاد رنگ، عطر و طعم خاص شلیل شده است.

ارقام

ارقام هلو بر اساس وضعیت جدا شدن هسته از بافت میوه و زمان رسیدن میوه تقسیم‌بندی می‌شوند.

الف) بر اساس وضعیت جدا شدن هسته از بافت میوه

ارقام هسته جدا به خاطر گوشت نرم و آبدار آن بیشتر برای مصرف تازه‌خوری استفاده می‌شود.

ارقام هسته چسبیده که هسته به گوشت میوه چسبیده است. بافت میوه سفت بوده و برای صنعت کمپوت مناسب می‌باشد.

ب) بر اساس زمان رسیدن میوه

• ارقام خیلی زودرس: زمان برداشت این ارقام در اواخر اردیبهشت می‌باشند.
• زودرس: میوه این ارقام در خرداد ماه قابل برداشت می‌باشند.
• میان‌رس: محصول این ارقام از اواسط تیر تا اواسط مرداد قابل چیدن می‌باشند.
• دیررس: ارقامی هستند که میوه آن‌ها از اواخر مرداد تا شهریور قابل برداشت و عرضه به بازار می‌باشند.

به طور کلی ارقام زودرس به هسته چسبیدگی و ارقام دیررس به هست جدایی متمایل هستند.

نیازهای اکولوژیکی (شرایط اقلیمی)

هلو و شلیل یک دامنه نیاز سرمایی وسیع نسبت به سایر محصولات دارند که در تشکیل گل و میوه مؤثر است. بعضی از ارقام فاقد نیاز سرمایی است و در مناطق گرمسیری کشت می‌شود و بعضی ارقام آن حدود 1000 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتی‌گراد سرما نیاز دارد. به طور میانگین نیاز سرمایی بیشتر ارقام حدود 900-600 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتی‌گراد می‌باشد.

مقاومت هلو، در برابر سرمای زمستانه، از سیب و گلابی کمتر و تقریباً شبیه “به” می‌باشد. گل‌های باز شده هلو و شلیل و میوه‌های تازه تشکیل شده در صورتی که در زمان محدودی در دمای منفی 2/2 درجه سانتی‌گراد و یا کمتر قرار گیرند از بین می‌روند.

با توجه به اینکه گل هلو 3 تا 4 هفته زودتر از گل سیب باز می‌شود از این لحاظ نسبت به سرمازدگی بهاره حساس‌تر می‌باشد لذا از کاشت نهال هلو و شلیل در مناطقی که خطر و سرمای بهاره آنجا را تهدید می‌نماید، باید خودداری گردد. برای تشکیل رنگ قرمز در هلو برخلاف میوه سیب نیازی به دمای پایین در شب نیست و رنگ قرمز بیشتر تابع رقم و نور می‌باشد. به طور کلی هلو، در برابر گرمای تابستان مقاوم‌تر از سیب و در تابستان گرم، میوه آن مانند گلابی از کیفیت بهتری برخوردار می‌شود.

خاک‌های لومی تا شنی متوسط بهترین خاک برای کاشت هلو و شلیل می‌باشد. این خاک‌ها می‌بایست عمیق و با زهکش مناسب باشند، زیرا ریشه هلو و شلیل همانند بیشتر درختان هسته‌دار نسبت به تنش ضعیف و غرقاب شدن اراضی بسیار حساس است. بنابراین از غرس نهال‌های هلو و شلیل در اراضی شالیزاری به دلیل تجمع آب و رطوبت بالا و ایجاد پوسیدگی در ریشه و خشک شدن و از بین رفتن درختان توصیه نمی‌شود.

روش تکثیر و پرورش نهال

ازدیاد هلو و شلیل معمولاً از طریق انجام عملیات پیوند روی پایه‌های بذری صورت می‌گیرد. درحال حاضر، پایه‌های هلو طیف وسیعی از انواع پایه‌های بذری هلو، آلو، گوجه، بادام و پایه‌های هم‌گروهی حاصل از دو رگه‌های هلو بادام و امثال این‌ها را شامل می‌شوند که با استفاده از روش غیر جنسی تکثیر و به عنوان پایه‌های رویشی محسوب می‌شوند.

انتخاب پایه برای هلو علاوه بر داشتن تحمل در برابر خشکی و شرایط نامساعد خاکی، معمولاً بر اساس ویژگی‌های زیر صورت می‌گیرد:

• قابلیت تحمل در برابر نماتد: نماگارد-نمارد-گاردین
• توان تحمل در برابر شرایط آهکی خاک: لاول-هانسن-تایتن-677GF
• توان تحمل در برابر زهکش نامناسب و ضعیف خاک: گاردین-هلفورد
• استعداد تحمل به سرما: لاول-گاردین-هلفورد-بایلی Baily

عملیات کاشت درخت هلو و شلیل

طراحی باغ

برای احداث باغ در یک منطقه باید ابتدا نسبت به جمع‌ آوری اطلاعات و انجام مطالعات اولیه که شامل بررسی موقعیت باغ از نظر شرایط آب و هوایی، امکان دسترسی به آب مطمئن و کافی، جنس و نوع خاک، همچنین امکان دسترسی به بازار می‌باشد، اقدام نمود.

تجزیه نمونه‌های آب منابع آبی و حاصلخیزی و تعیین کیفیت خاک به طور دقیق از طریق آزمایشگاه‌های خاک و آب انجام می‌شود که قبل از احداث باغ امری ضروری است. بهترین خاک برای کاشت هلو و شلیل، خاک‌های عمیق با زهکش مناسب با بافت نسبتاً سبک یعنی خاک شنی لومی که دارای مقادیر کافی مواد هوموس باشد.

مناسب‌ترین اسیدیته خاک بین 7-6 می‌باشد. کشت هلو و شلیل در زمین‌هایی که سابقه کشت این محصولات را دارند باعث افزایش ابتلا به بیماری کوتاهی عمر هلو (PTSL) یا بیماری زوال هلو می‌شود که این بیماری به شدت بارداری را کاهش می‌دهد.طراحی برای احداث باغ در اراضی مسطح یا در شیب دامنه متفاوت است.

در اراضی شیبدار، شیب زمین باید در نظر گرفته شود و با پیاده کردن خطوط تراز (یعنی تمام نقاط روی خط هم ارتفاع باشند) و جلوگیری از فرسایش خاک و عدم جاری شدن روان آب و به منظور انجام عملیات آبیاری در تمام سطح باغ، دامنه در اراضی شیبدار را تراس‌بندی یا سکوبندی کرد.

هر چقدر شیب زیادتر باشد سکوها یا تراس‌ها کم عرض‌تر خواهند بود به طوری که بعضی موارد بیشتر از یک یا دو ردیف نمی‌توان در آنجا نهال کاشت، ولی اگر شیب زمین تند و زیاد نباشد فاصله و عرض را می‌توان زیادتر گرفت و روی هر سکو دو یا سه و یا بیشتر ردیف نهال غرس نمود.

طراحی باغ در مناطق جلگه‌ای که در اراضی تقریباً مسطح ایجاد می‌شوند معمولاً اشکال هندسی منظمی دارند که اکثراً مربع، مستطیل، مثلثی یا لوزی می‌باشند. در سال‌های اخیر از شیوه‌های داربستی در ترتیب و فرم‌دهی درختان استفاده شده است.

مشخصات نهال سالم و استاندارد

تنه نهال هلو و شلیل باید صاف، سالم و بدون هرگونه شکاف و یا آثار صمغ بوده و ارتفاع آن حداقل 100 سانتی‌متر و قطر نهال 2-1 سانتی‌متر و سن نهال 2-1 سال باشد. نهال هلو و شلیل پیوندی باید تک تنه، شاداب، سالم، دارای ریشه اصلی به طول 35-20 سانتی‌متر و دارای 6-5 ریشه فرعی به طول حداقل 5 سانتی‌متر و عاری از هرگونه آفت و بیماری باشد.

جهت تأمین نهال باید از نهالستان‌های مطمئن و معتبر که دارای مجوز تولید نهال از مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال می‌باشند اقدام گردد و در هنگام تحویل نهال از مسئول نهالستان برای شناسایی نوع رقم و اصالت نژاد و بهداشت نباتی تأییدیه این لازم اخذ شود.

زمان کاشت نهال

در مناطقی که زمستان ملایم و مرطوب باشد بهترین زمان کاشت نهال هلو و شلیل اواخر پاییز است و در مناطقی که زمستان سرد و خیلی خشک باشد عملیات کاشت نهال باید در اواخر زمستان یا اوایل فروردین قبل از باز شدن جوانه‌ها صورت گیرد زیرا در چنین روزها، هوای سرد مانع رشد قسمت‌های رویشی نهال می‌شود ولیکن ریشه‌ها در داخل خاک با درجه حرارت ثابت زمین رشد و فعالیت ریشه‌ها آغاز خواهد شد که در استقرار و ماندگاری نهال تأثیر دارد.

عملیات برداشت هلو و شلیل

زمان برداشت

دوره رسیدن میوه هلو و شلیل بعد از به دست آوردن حجم و رنگ لازم خیلی زود طی می‌شود و در شرایط عادی بعد از چند روز پس از برداشت به سرعت به مرحله رسیدن کامل می‌رسند و عدم برداشت به موقع آن‌ها باعث تغییر رنگ و افت کیفی میوه می‌گردد. این میوه‌ها دارای بافت نرم و آب زیاد بوده و صدمه‌پذیر می‌باشند، بنابراین لازم است در چیدن آن‌ها نهایت مراقبت به عمل آید.

میوه‌های هلو و شلیل اکثراً به صورت تازه و به فاصله کمی پس از برداشت به بازار عرضه می‌شوند. البته بعضی از ارقام علاوه بر تازه‌خوری در صنایع تبدیلی نیز مصرف می‌شوند، مثل ارقامی که برای تهیه انواع کمپوت و آب‌میوه کاربرد دارند. بنابراین شیوه چیدن میوه‌ها و چگونگی آن‌ها از زمان برداشت تا مصرف و حمل و نقل آن‌ها بر حسب نحوه مصرف آن متفاوت خواهد بود.

نکات مهم قبل از عملیات برداشت

1- حداکثر تلاش و کوشش برای شروع برداشت در بهترین زمان تعیین شده برای هر محصول و حتی هر رقم در هر محل، به نحوی که میوه‌ها بیش از حد نرسند یا ریزش نکنند.

2- انتخاب مکانی در باغ جهت جمع‌آوری، درجه‌بندی و بسته‌بندی و نگهداری میوه‌ها توصیه می‌شود.

3- مکان انتخاب شده باید سایه، خنک و امن باشد.

4- محل جمع‌ آوری محصولات در فاصله مناسب از اکثریت درختان واقع شود.

5- کف این محل باید کاملاً مسطح و در صورت امکان بتون باشد تا چیدن جعبه‌ها روی هم امکان‌پذیر باشد.

6- پیش‌بینی تعداد کافی کارگر میوه‌چین از موارد مهم در عملیات برداشت می‌باشد.

7- برنامه‌ریزی برای آموزش کارگران میوه‌چین قبل از برداشت محصول پیشنهاد می‌گردد و در صورت امکان لازم است از نیروی انسانی مجرب در عملیات برداشت میوه استفاده شود.

8- باغدار باید نسبت به تهیه سبد، سطل، جعبه مناسب با توجه به نحوه مصرف میوه و عرضه به بازار، نردبان‌های دوطرفه و … تمهیدات خاصی را در نظر بگیرد و نیز تهیه وسیله حمل و نقل مانند تراکتور یا تریلی برای جمع‌آوری جعبه‌ها از سطح باغ‌های وسیع تا محل بارگیری و نیز کامیون برای حمل به بازار فروش یا انبار مرکزی برنامه‌ریزی و پیش‌بینی نماید.

نحوه برداشت

روش صحیح چیدن میوه بدین ترتیب است که یک طرف قسمت دم میوه بالا قرار می‌گیرد و سپس پیچانده می‌شود با این شیوه به آسانی و بدون ضربه و آسیب، میوه از درخت جدا می‌شود.

اگر میوه به راحتی جدا نمی‌شود، با قرار دادن انگشت اشاره در مقابل شاخه‌ای که میوه از طریق دم به آن متصل است، همزمان با پیچاندن میوه به راحتی و بدون اینکه شاخه حامل میوه بشکند از درخت جدا خواهد شد.

برداشت میوه ابتدا بدون نردبان دو طرفه و از بالاترین قسمتی که با دست بتوان میوه را چید، آغاز خواهد شد هم‌زمان با برداشت، شاخه سبک شده و بالا می‌رود در نتیجه میوه‌هایی که بالای شاخه‌اند قبل از اینکه از دسترس خارج شوند باید برداشت گردند.

در این صورت میوه‌هایی که در پایین شاخه قرار دارند بالا آمده و احتیاجی به خم شدن برای چیدن آن‌ها نیست. بنابراین باید تمام میوه‌هایی که در بخش کم ارتفاع درخت وجود دارند را با دست برداشت کرد و تا پایان برداشت میوه در بخش مذکور از درخت، نردبان مستقر نخواهد شد.

سوراخ شدن پوست میوه، سائیدگی، ضربه و … به بافت میوه آسیب می‌رساند و میوه‌ها را خراب می‌کند. بنابراین برداشت و جابجا کردن صحیح و رعایت کلیه نکات ذکر شده از ضایعات میوه جلوگیری خواهد نمود.

نکات مهم در طی عملیات برداشت

1- کنترل و نظارت بر کارگران میوه چین در حین عمل برداشت ضروری است تا از وارد آوردن هرگونه خراش با ناخن یا فشار انگشت به میوه و زخمی کردن آن‌ها و نیز عدم تناسب بین ظرفیت سبد و حجم میوه که ممکن است موجب ریزش میوه به زمین در حین انتقال شود باید جلوگیری کرد.

2- شروع چیدن میوه از شاخه‌های پایین (بدون نردبان) و ادامه آن تا شاخه‌های بالا به صورت عمودی یا ستونی توصیه می‌شود.

3- از آنجایی که دست دراز کردن و خم شدن به سمت میوه روی نردبان احتمال افتادن را در پی خواهد داشت، در صورت نیاز مرتباً جای نردبان تغییر داده شده تا برداشت کننده روی نردبان حرکت کمتری داشته باشد.

4- از نشستن روی شاخه درخت جهت برداشت میوه پرهیز شود.

5- از کشیدن بیش از حد شاخه به طرف خود که موجب شکستن آن می‌شود باید اجتناب نمود.

6- میوه‌ها به آرامی درون سبد یا ظرف آب برداشت قرار گیرد و از انداختن میوه جداً خودداری شود.

7- قرار دادن جعبه‌های جمع‌آوری میوه در دسترس کارگران و رعایت این موارد، از اتلاف وقت در زمان برداشت جلوگیری خواهد کرد.

8- میوه‌ها باید با یک حرکت چرخشی ملایم از سطل خالی گردد تا از صدمات ناشی از به هم خوردن میوه‌ها جلوگیری شود.

9- حفظ و نگهداری میوه‌های چیده شده در سایه و انتقال سریع آن‌ها به سایه‌بان مخصوص جمع‌آوری محصول، ضروری است.

10- سرد کردن اولیه میوه‌های برداشت شده به منظور افزایش عمر انباری میوه برای عرضه به بازار و برای عملیات ذخیره‌سازی و نگهداری در سردخانه‌های صنعتی و فنی پیشنهاد می‌گردد.

هلو و شلیل در بیشتر شرایط عادی دارای دوره انبارمانی کوتاه می‌باشد که به طور متوسط حدود 2 هفته اعلام شده است. به منظور دستیابی به حداکثر انبارمانی می‌توان آن‌ها را در دمای بین 5/0 تا صفر درجه سانتی‌گراد با رطوبت نسبی 90 درصد ذخیره و نگهداری نمود.