طرح کاشت و پرورش انار

در حال حاضر علاوه بر ايران كه بيشترين ميزان پرورش انار در جهان را به خود اختصاص داده است، در كشورهایی چون تركيه، افغانستان، پاكستان، هندوستان، و تعداد ديگری از كشورهای دنيا كشت اين محصول مرسوم است و در بين كشورهای مذكور بالاترين سطح زيركشت و تنوع ارقام انار مربوط به هندوستان، جمهوری های تازه استقلال يافته آسيای مركزی، ماوراء قفقاز و اسپانيا می باشد.

درخت انار به طور طبيعی در دامنه وسيعی از شرايط آب و هوایی رشد می نمايد. انار به مناطق ديگر كشور نيز ارسال می گردد و ممكن است در مناطق ديگر بسته بندی و صادر شود. آنچه مسلم است ارقام ملس ساوه، شيشه كپ فردوس، رباب نی ريز، نادری بادرود، خزر بردسكن، اردستانی مه ولات، بجستان و قجاق قم از بهترين ارقام صادراتی انار ايران می باشند. انار در سالهای اخير به بسياری از كشورهای همسايه و نيز اروپا و غيره صادر شده است.

ميوه انار
ميوه انار سته كروی، قرمز درخشنده يا زرد مايل به سبز و در زمان رسيدن بعضی ارقام بندرت سياه مايل به ارغوانی می گردد. در واقع ميوه انار كاذب بوده كه از رشد و نمو نهنج و تخمدان به وجود می آيد. منحني رشد درختان انار معمولاً از سه سال بعد از كاشت قلمه يا دو سال بعد از كاشت قلمه ريشه دار به بار نشسته و در 5 تا 6 سالگی به توليد اقتصادی می رسند.

عمر مفيد درختان 30 تا 50 سال می باشد كه ميزان ميوه توليدی هر درخت بستگی زيادی به رقم، طرز کاشت و محل باغ دارد. در فرآیند کاشت و پرورش انار درختان سال آوري ندارند يعني در يک سال ميوه زيادي داده و در سال بعد كمتر ميوه مي دهد و در صورتيكه عمليات زراعي به موقع انجام شود، هرساله داراي بار و ميوه مناسب خواهند بود.

ریشه انار
در پرورش انار ،ريشه درخت بسته به نوع خاک، اندازه گودال درختكاري تا 1/5 متر به طور عمودي و 2 تا 3/5 متر به طور افقي نفوذ و گسترش مي يابد. به طور كلي گسترش ريشه هاي انار به موازات سطح زمين از عمق آن بيشتر است.

دانه انار
در سیستم بهینه پرورش انار ، دانه انار 4 تا 18 ميلي متر طول و 5 تا 8 ميلي متر عرض دارد. به رنگ ارغواني، قرمز، زرد و سفيد مي باشد. دانه به تعداد زياد، مثلثي و بدون آلبومن بوده، داراي جنين پيچيده و در درون لايه گوشتي آبداري احاطه شده است.

ارقام انار

براساس بررسي هاي به عمل آمده طي سالهاي 1365 الي 1370، در حدود 760 واريته انار اعم از انارهاي اهلي، وحشي و زينتي در تمام نقاط كشور شناسايي گرديده است كه از اين تعداد 700 نوع آن از ارقام اهلی هستند كه هر يک از نظر رنگ، طعم، مزه، زودرسی، ديررسی، ترشی، شيرينی، تازه خوري، بازارپسندی، خاصيت انباری، مقاومت به امراض و آفات، تركيدگي و غيره داراي صفات ويژه كلی به شرح جدول زير می باشند.

درخت انار از سن 5 سالگي شروع به باردهي اقتصادي مي كند و اين روند تقريبا تا 70 سالگي ادامه مي يابد، ولي در برخي از نوشته ها عمر اين درخت را تا 200 سال هم ذكر كرده اند. بطور كلي نهال هايي كه از انارهای ترش به عمل مي آيند در برابر تغييرات عوامل جوي و شرايط محيطي مقاومتر از نهال هايي هستند كه از ارقام دانه شيرين به عمل می آيند.

مهمترين ارقام تجاری حاصل از پرورش انار كه بيش از 95 درصد صادرات را شامل مي شود عبارتند از: ملس ساوه، شيشه كپ فردوس، خزر بردسكن، رباب ني ريز، نادري بادرود، ملس يزدي، قجاق قم، اردستاني مه ولات و بجستاني كه مهمترين خصوصيات اين ارقام عبارت است از پوست قرمز و نسبتاً كلفت، دانه قرمز و مزه ملس تا شيرين.

جدول ارقام مناسب جهت کاشت و پرورش انار در مناطق عمده اناركاری كشور

گرده افشانی در فرآیند پرورش انار

براي توليد ميوه انجام عمليات گرده افشاني كه توسط باد و حشرات صورت مي گيرد، ضروري است. ولی Kinara از يک رقم انار بي هسته نام برده است كه در آن با وجود دانه های گرده عقيم، ميوه تشكيل می شود.

خاک مناسب جهت کاشت

درخت انار به طور طبيعي به انواع خاكها سازگاري نشان می دهد ولي به خاكهايي كه زهكشي كمي داشته باشند حساس است و درصورت بالابودن آب تحت الارضي نمي تواند توليد مناسب داشته باشد. بهترين خاک جهت کاشت و پرورش انار خاكهاي رسي شني يا شني رسي با pH بين 7/5 تا 8/5 است.

در خاكهاي شني هر چند ميوه دهي و رسيدن ميوه تسريع خواهد شد ولي محصول كمتر و با رنگ روشنتر خواهد شد، در خاكهاي رسي سنگين گياه رشد و نمو بسيار كمي داشته، هميشه ضعيف، زرد و پژمرده باقي ميماند.

آب و آبياری

ميزان آب مورد نياز براي هر هكتار باغ بطريقه سنتي تقريباً حدود 30000 متر مكعب مي باشد. هر چه فواصل آبياري كوتاهتر باشد ميزان آبي كه در دسترس درخت قرار مي گيرد، بيشتر خواهد بود و به اين ترتيب راندمان آب آبياري بالا خواهد رفت. مساله آب يكي از مشكلات انارکاری مي باشد.

زيرا مناطقي كه به کاشت و پرورش انار اختصاص دارند تقريبا مناطقي نيمه خشک و خشک است و با توجه به طولاني بودن فصل رشد انار، آب يكي از مهمترين عوامل اصلي محدود كننده توسعه كشت محسوب مي شود. فواصل آبياري نيز از عواملي است كه در بين باغداران مختلف متفاوت مي باشد. دور آبياري در نقاط مختلف كشور متفاوت است.

روش ازدیاد انار

انار به روشهاي كشت بذر، قلمه،پيوند زدن و پاجوش تكثير مي شود. آسان ترين و باصرفه ترين روش تكثير انار در ايران از طريق قلمه مي باشد ازدياد انار از طريق بذر صرفاً براي كارهاي تحقيقاتي انجام مي شود. زيرا درختان حاصل از تكثير بذر نمي توانند خصوصيات مادري خود را حفظ كنند.

مشخصات قلمه و زمان تهيه آن

قلمه را بايد از شاخه هاي دو ساله بارده درختان سالم و از ارقام مرغوب مورد نظر انتخاب نمود. تهيه قلمه از شاخه هاي نرک مناسب نيست. گرچه اين دسته از قلمه ها قدرت گيرايي بالاتري دارند، ولي درختان حاصل از آنها كم بار خواهد بود. طول مناسب قلمه حدود 40 سانتيمتر و قطر آن مي تواند از يک تا 3 سانتيمتر متغير باشد.

در پرورش انار مناسب ترين زمان تهيه قلمه اواخر زمستان و در هنگام بيدارشدن جوانه ها مي باشد. در اين زمان جوانه ها قرمز رنگ هستند. البته در صورت وجود شرايط و امكانات مناسب براي كنترل سرماي زمستانه، تهيه قلمه در اواسط پاييز نيز امكانپذير است. قلمه را مي توان در زمين اصلي و يا در خزانه كاشت توصيه مي شود، ابتدا قلمه را در خزانه بكاريم و نهال هاي حاصله را در سال بعد به زمين اصلي منتقل كنيم.

1. زمان قلمه گيري : اسفند تا اوايل فروردين
2. طول : 35 – 20 سانتي متر از شاخه هاي دو يا سه ساله
3. قطر: 2/5 – 0/5 سانتي متر
4. فصل كاشت : اسفند
5. فصل انتقال : اسفند
6. توجه : قلمه را نبايد از پاجوش تهيه نمود.

انواع پيوند

پس از انتخاب رقم بايستي نسبت به پيوند پايه هاي موجود اقدام كرد كه رايج ترين نوع پيوندها در پرورش انار عبارتند از :

1. پيوند شكمی:
اغلب براي تبديل ارقام انار ترش به شيرين و همچنين جهت تبديل پايه هاي نامرغوب به پايه هاي مرغوب انجام ميگيرد. پيوند شكمي در دو نوبت از سال امكان پذير است. يكي در اوايل بهار و ديگري اواخر تابستان، يعني موقعي كه پوست درخت به راحتي جدا مي شود و امكان انجام عمل پيوند وجود دارد. اغلب بهتر است به جاي پيوند سرشاخه هاي مسن، روي پاجوشهاي جوان آن پيوند كنند و سپس قسمت مسن را كاملاً حذف نمايند.

2. پيوند لوله ای:
نوع ديگر پيوند جوانه كه مورد استفاده قرار مي گيرد، پيوند لوله اي است. البته اين نوع پيوند كمتر از پيوند شكمي به كار مي رود پيوند لوله اي نيز مانند نوع قبل در دو موقع از سال يعني اوايل بهار و ديگري اواخر تابستان قابل اجرا است. اين نوع پيوند معمو لاً روي شاخه هاي دو ساله صورت مي گيرد و بايد قطر پايه و پيوندک يكسان باشد.

در صورتي كه پيوندک قطورتر از پايه باشد پس از تهيه پيوندک، آن را از پشت جوانه برش طولي داده و در روي پايه قرار مي دهيم قسمت اضافي را با دقت در روي پايه از پيوندک به گونه اي جدا مي كنيم كه دو لبه آن كاملاً روي يكديگر جفت گردد و اگر پايه قطورتر از پيوندک باشد، پيوندک را مانند روش بالا شكاف داده و دور پايه قرار مي دهيم، آن قسمت از پايه كه بدون پوست و لخت مي ماند بايد با كمي از پوست خود پايه يا چسب باغباني پوشانيده شود.

3. پيوند اسكنه (شكافی):
براي تبديل نهال بذري به نهال مرغوب و اقتصادي و تبديل درختان كم بار به درختان مثمر و مطلوب صورت مي گيرد. جهت انجام پيوند در اواخر زمستان دور تنه را به اندازه 20 سانتيمتر از سطح خاک خالي مي كنند و از همان محل، تنه اصلي را مي برند.

سپس قلمه شاخه نازكي يک تا دو ساله اي كه حدود 15 – 10 سانتي متر طول و روي آن 4 – 2 جوانه وجود دارد را از درخت مرغوب ديگري تهيه كرده سپس آن را در شكاف قرار مي دهند. معمولاً دو قلمه در دو طرف شكاف ايجاد شده در پايه مي گذارند به طوري كه لايه هاي زاينده بر روي هم جاي گيرند.

سپس مقداري از سطح تنه را كه بازمانده به نحو مقتضي مي پوشانند تا از آسيب خشكيدگي و نفوذ عوامل بيماري زا در امان باشند. البته برخي از باغبان ها اين كار را با علف يا گل انجام مي دهند كه احتمال آلودگي به عوامل بيماري زا را مي افزايد و بايد اين عمل با چسب باغباني صورت گيرد. اين پيوند بعد از 4 تا 7 سال ميوه مي دهد.

انتخاب زمين برای پرورش انار

در انتخاب زمين بايد عواملي نظير نوع خاک، بافت مناسب، عمق خاک، شيب زمين، روش كشت، فاصله كشت و جهت كشت مدنظر قرار گيرند. انار در خاكهاي شني رسي، داراي عمق و تهويه مناسب به خوبي رشد مي كند.

در زمينهاي مسطح براي احداث باغ پرورش انار نيازي به جابجايي خاک و تسطيح وجود ندارد ولي اگر زمين بصورت تپه ماهور و روش آبياري نشتي باشد بايد نهال ها را بر روي خطوط تراز با شيب حداكثر 2-1 درصد كشت نمود. دراين زمينها اگر روش آبياري قطرهاي باشد نيازي به جابجايي خاك نمي باشد. استفاده از زيرشكن قبل از كاشت و در عمق 1 متري در يكنواختي باغات انار و پايايي درخت بسيار مفيد و قابل توصيه مي باشد.

نقشه باغ و جهت كشت

در پياده نمودن نقشه باغ بايد به، زيبايي باغ، يكنواختي کشت ، امكان استفاده از ماشين آلات در باغ ، نحوه مبارزه با علفهاي هرز، تغذيه، آبياري و كليه مسائل داشت و برداشت توجه نمود :

1. با توجه به موارد فوق بهترين فاصله كشت 3 × 4 متر يا 2/5 × 4 متر توصيه مي گردد و جهت رديفها درجهت شمالي و جنوبي انتخاب مي گردد.
2. در هنگام كاشت نهال بايد دقت نمود تا قسمت يقه زير خاک قرار نگيرد. درصورتيكه در ته چاله لايه خاک رس وجود داشته باشد، مقداري ماسه با خاک مخلوط كرده و در ته هر چاله نيز يک بيل كود حيواني مخلوط مي گردد.
3. نهال ها با دقت در عمق مناسب گذاشته شده و با خاک معمولي اطراف آن پر مي شود.
4. بعد از كاشت بلافاصله آبياري سنگيني انجام مي گيرد تا ريشه ها به خوبي به خاک اطراف بچسبند به نحوي كه هواي بين خاک و ريشه خارج گردد.
5. سربرداری نهال انار پس از جوانه زدن نهال ها در شروع فصل رشد يعني تقريباً يکماه پس از كاشت انجام مي شود تا بتوان نهال هاي جوان و يكنواخت داشت. ضمناً آبياري اول و دوم پس از كاشت از اهميت خاصي برخوردار است.

برای احداث نهالستان، حدود 40 تن در هكتار كود دامي به خاک آن اضافه مي شود. در نيمه دوم اسفند ماه كرتهاي كوچكي (20 – 10 مترمربع) در نظر گرفته و به عمق 50 – 30 سانتيمتر شخم می زنيم و سپس آنرا بصورت جوی و پشته به فاصله 50 سانتيمتر در می آوريم و قلمه ها را به فاصله 10 سانتيمتر طوری در خاک فرو می كنيم كه 4 – 2 سانتي متر آن از خاک بيرون باشد.

بلافاصله پس از كاشت، خزانه را آبياری و از آن پس به فاصله هر 8 تا 10 روز يكبار آبياری را تكرار مي كنيم و در طول فصل رشد مرتباً علفهای هرز را از زمين بيرون می كشيم.

گود برداری و غرس نهال

در خاكهايي كه شرايط مناسب براي پرورش انار ندارند، گودالي به طول و عرض 1 متر و عمق 1 متر ايجاد و بعد از برداشتن خاک چاله و ريختن خاک مرغوب و مقداري كود آلي (خاک برگ يا كود دامي) كاملاً پوسيده و كود فسفره، به كاشت نهال اقدام مي كنند. در خاكهاي مرغوب، چاله هايي به طول و عرض و عمق 0/6 متر ايجاد و نهال را در آن مستقر مي كنيم.

هر چه چاله كاشت درخت عميق تر باشد پايايي درخت، نفوذ ريشه در عمق، مقاومت درخت در مقابل خشكي و كم آبي، باد شديد، استفاده هر چه بيشتر از مواد غذايي خاک و توسعه حجم ريشه مناسبتر است. بعد از حفر گودال و پس از مخلوط كردن مقداري كود دامي كاملاً پوسيده نهال كاشته شده و خاک اطراف نهال را لگدكوب مي كنند تا ذرات خاک به حد ممكن به همديگر چسبيده و ريشه را محكم نگهدارند.

تغذیه
در خاكهايي كه شرايط كافي براي کاشت و پرورش انار ندارند، بعد از برداشتن خاک چاله و ريختن خاک مرغوب و مقداري كود آلي (خاک برگ يا كود دامي) كاملاً پوسيده و كود فسفره، با خاک مخلوط مي شود.

قيم گذاری نهال
نصب قيم براي نگهداري نهال و جلوگيري از خم شدن در مقابل باد الزامي مي باشد و اين قيم حداقل بايد دو سال در كنار نهال حفظ شود. اتصال قيم به نهال توسط نوار پهن و نرم صورت مي گيرد تا آسيبي به نهال وارد نشود، همچنين براي جلوگيري از خسارت جوندگان، آفتاب سوختگي و … با پوششي مانند شاخه درختان، نهال تازه كاشته شده را محصور مي كنند.

عمليات داشت

اصول آبياری در باغ های انار

1. بعد از كاشت بلافاصله آبياري سنگيني انجام ميگردد تا ريشه ها به خوبي به خاک اطراف بچسبند به نحوي كه هواي بين خاک و ريشه خارج گردد.
2. پس از عمليات شخم كه در اوائل فروردين ماه صورت مي گيرد باغ انار را تا اواخر ارديبهشت ماه آب نمي دهند تا بدين وسيله گلهاي باردهنده هرچه بيشتر روي درختان ظاهر و ريشه هاي جديد به فعاليت بيشتري وادار شوند.
3. آبياري هاي نوبت اول و دوم بسيار اهميت داشته و بايستي سعي شود كه درختان كاملاً سير آب شوند، چون اين دو آب مهمترين و موثرترين آبياري از لحاظ تعداد ميوه روي درخت مي باشد.
4. دوره آبياري در زمينهاي سبک هفته اي يكبار و در زمينهاي سنگين هر ده روز يکبار انجام مي گيرد.
5. نياز انار به آب از اغلب درختان كمتر و مقاومت آن به كم آبي بيشتر از ساير درختان ميوه است، ولي آبياري نامنظم بخصوص اگر درخت ميوه داشته باشد اغلب سبب تركيدن ميوه مي شود.

روشهای مختلف آبياری در باغ های پرورش انار به شرح زير است :

1.  آبياری كرتی
   در اين روش قديمي، آب درون كرتهايي كه درختان در آنها كشت گرديده اند جريان مي يابد و تمام سطح باغ را مي پوشاند طول كرتها بسته به جنس خاک متفاوت است. در خاكهاي سبک طول كرتها كمتر از خاكهاي سنگين است. مصرف زياد آب، رشد علفهاي هرز و تماس مستقيم طوقه درخت با آب از معايب مهم اين روش آبياري است كه اكثر باغهاي انار به اين روش آبياري مي شوند.
2. روش آبياری جوی و پشته در پرورش انار
   دراين روش گرچه مصرف آب كمتر از روش كرتي است، ولي بازهم مصرف آب آبياري زياد است. اين روش آبياري به دو طريقه انجام مي گيرد. در طريق اول بصورت غلام گردشي و در طريقه دوم بصورت رديفي است كه بكارگيري يكي از اين دو طريق بسته به مساحت باغ مي باشد. در باغهاي كوچک آبياري جوي پشته به طريق غلام گردشي اجرا مي گردد ولي در باغهاي بزرگ و وسيع آبياري جوي پشته به طريق رديفي انجام مي شود.
3. روش آبياری تحت فشار
   در روش آبياري تحت فشار (قطره اي يا بابلر) ضمن صرفه جوئي در مصرف آب و نيروي انساني جهت آبياري از رشد بي رويه علف هاي هرز نيز جلوگيري مي شود.
4. آبياری سفالی
   ميزان آب مصرفي در روش آبياري سفالي زير زميني، حدود 0/1 روش غرقابي و يا بسيار كمتر از آبياري قطره ای مي باشد.

عمليات شخم

باغ های پرورش انار همه ساله احتياج به شخم دارد و زمان مناسب آن از اواخر پاييز تا اوايل بهار بوده و عمق متوسط مفيد آن 40 – 25 سانتي متر است. در سطوح كوچک فاصله بين درختان و داخل جويها را با بيل شخم مي زنند و در سطوح بزرگتر و مكانيزه از تراكتورهاي كوچک باغي (براي صرفه جويي در هزينه كارگر و دفع علفهاي هرز و غيره) استفاده مي گردد.

تغذیه

روش علمي و صحيح در تعيين نياز كودي برای کاشت و پرورش انار ، با استفاده از نتايج تجزيه خاک و برگ مي باشد كه در صورت نبود امكانات تجزيه خاک و برگ توصيه عمومي به شرح ذيل مي باشد:

1. عناصر غذايی پرمصرف در پرورش انار

ازت، فسفر، پتاسيم، منيزيم و عناصر ميان مصرف مانند كلسيم و گرگرد داراي اثرات مستقيم و غيرمستقيم در افزايش عملكرد انار هستند. رشد رويشي، طراوت، توليد ميوه و … همگي تحت تاثير مستقيم اين عناصر قرار دارند. با مصرف متعادل و بهينه اين عناصر، غلظت ازت، فسفر پتاسيم و منيزيم در برگ انار افزايش مي يابد.

• توصيه كود اوره در پرورش انار :
  به ازاء افزايش شوري آب آبياري و يا خاک زير كشت، به مقدار مصرف كودهاي ازتي اضافه مي شود مصرف صحيح (جايگذاري عمقي) مواد آلي به صورت سالانه يكي از مهمترين عوامل در توليد بالا و مرغوبيت محصول انار به حساب مي آيد.
• توصيه كود فسفاته :
  مواد آلي علاوه بر تامين عناصر غذايي، به علت بهبود ساختمان خاک سطحي، كاهش تبخير سطحي وجلوگيري از تمركز نمک در سطح خاک، در افزايش عملكرد و بهبود كيفيت ميوه در باغهای انار موثر است. بعلاوه رابطه مثبت و معني داري بين ميزان مواد آلي و فسفر قابل جذب در خاک وجود دارد و وجود ميزان فسفر محلول بالا در خاكهاي مناطق اناركاري نشان دهنده مصرف بالاي كود دامي و مواد آلي است.
• توصيه كود پتاس برای پرورش انار :
  در اغلب خاكهايي كه کاشت درخت انار در آنها صورت گرفته است، به ميزان كافي پتاسيم وجود دارد. به طور عمومي مي توان يک سوم كود نيتروژني و تمام كود فسفاته و پتاسيمي را همراه با كود دامي، حداكثر يک ماه قبل از تورم جوانه ها مصرف كرد. يک سوم نيتروژن پس از ريزش كامل گلبرگها، و يک سوم نيتروژن باقيمانده به فاصله دو ماه پس از تقسيط دوم مصرف شود. كودها را مي توان در نيمه خارجي سايه انداز تاج درخت به صورت چالكود و يا كانالكود استفاده كرد.

عناصر غذایی كم مصرف در پرورش انار

اثرات مثبت عناصر غذايي كم مصرف (ريزمغذی) در افزايش عملكرد و ارتقاء كيفيت در پرورش انار (جلوگيري از تركيدگي پوسته خارجي انار) به اثبات رسيده است. مطالعات نشان می دهند كه رابطه نزديكي بين ميزان ماده آلي و غلظت عناصر كم مصرف (ريزمغذيها) در خاک باغهای انار وجود دارد.

ولی در گذشته، باغداران انار كود آلي، كودهاي نيتروژني و كودهای فسفاتی را براي تغذيه درختان، آن هم عمدتاً به روش غيرصحيح (مصرف پابيل) استفاده مي كردند و بنابراين تامين عناصر غذايي كم مصرف به ميزان كافي نبوده است. به طور مثال چناچه حد بحرانی آهن در خاک باغهای استان قم را 5 ميلی گرم در كيلوگرم در نظر بگيريم، بيش از نيمی از باغها با كمبود آهن روبرو هستند.

از سوي ديگر چون غالب باغهای انار در مناطق گرم و خشک احداث شده اند، مصرف ماده آلي به علت گرماي زياد و رطوبت كم و تجزيه سريع، نمي تواند به طور عمومي تمام نياز درختان انار به عناصر كم مصرف را تامين كند.

كشت يونجه در بين رديف هاي درختان انار ، به طور معني داري غلظت آهن و منگنز را در برگهاي انار افزايش مي دهد و در تامين اين عناصر براي درخت موثر بوده است.

هرس درختان در پرورش انار

هرس مناسب در كيفيت و كميت محصول و همچنين باردهي زودتر درختان جوان موثر است. انجام هرس درختان به منظور توليد و حفظ شاخه هاي ميوه دهنده، افزايش نفوذ نور خورشيد به مركز درخت، كمک به رشد گیاه با توجه به فواصل و فضاي درخت، ايجاد توازن بين تاج و ريشه درخت، حذف شاخه های پايينی در تماس با خاک انجام می شود.

در حال حاضر روش قالب در پرورش انار روش چند تنه ای است كه منجر به انبوهي باغ و عدم امكان توسعه مكانيزاسيون و استفاده از ماشين آلات مي شود، بنابراين هرس شاخه هاي پاييني، شاخه هاي اضافي و محدود كردن تعداد تنه ها ( 3-2 تنه ) و حذف نركها و پاجوشها در طول فصل داشت جزء اهداف اصلي اين فعاليت مي باشد.

بنابراین در هرس درختان انار، شناخت شاخه هاي بارده و محل ظهور جوانه ي گل مي باشد گل ها روي شاخه هاي يک ساله و شاخه هاي چند ساله موسوم به اسپور، تشكيل مي شوند كه سه يا چهار سال متوالي گل توليد مي كنند. در هنگام هرس درختان انار بايد دقت نمود تا شاخه هاي بارده به طور نرمال در سطح جانبي تاج درخت توزيع شود.

حفظ اسپورها و شاخه هاي سال جاري به منظور باروري درخت در سال آينده بسيار مهم است. پاجوشها، ريشه جوشها و تنه جوشها در جذب مواد غذايي با ميوه رقابت مي نمايند و در صورت عدم حذف آنها از كميت و كيفيت محصول به شدت كاسته مي شود.

هرس در پرورش درختان و نگهداري انارستان اهميت زيادي دارد، زيرا درخت انار پاچوشهاي فراوان توليد مي كند كه اگر هرس نشود، درختها و بوته هاي پرپشتهاي انبوهي باغ را فرا مي گيرد، بدون اينكه بهره اي عايد باغدار گردد.